Eda DİZGİL

Firma Kârlılığını Etkileyen İçsel Faktörler: BİST Gıda, İçecek Endeksinde Yer Alan Firmalar Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışmanın amacı firma kârlılığına etki eden içsel faktörlerin tespit edilmesidir. Bu amaçla BİST Gıda ve İçecek endeksinde hisseleri işlem gören 21 firmanın 2009-2017 finansal tablo verileri kullanılarak panel veri analizi yapılmıştır. Çalışmada kârlılık göstergesi olan değişkenler bağımlı değişken olarak kullanılırken kârlılık üzerinde etkisi olduğu düşünülen içsel faktörler yani firmaların finansal yapı, likidite ve faaliyet etkinliği oranları ise bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Çalışmada kârlılığa etki eden faktörleri tespit etmek amacıyla iki ayrı model kullanılmıştır. Model1’de ekonomik kârlılık oranı, model2’de ise aktif kârlılık oranı bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Modellerde kârlılığa etki eden faktörleri tespit etmek amacıyla on beş farklı finansal oran kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda model1’de ve model2’de öz sermaye kârlılığı, Net işletme sermayesi, kısa vadeli borç oranı, uzun vadeli borç oranı ve alacakların ortalama tahsil süresi değişkenlerinin ekonomik kârlılık oranı ve aktif kârlılık oranı üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Her iki modelde de kârlılık değişkenleri üzerinde öz sermaye kârlılığı oranının pozitif bir etkisinin olduğu tespit edilirken alacakların ortalama tahsil süresi, kısa vadeli borç oranı, uzun vadeli borç oranı ve net işletme sermayesi değişkenlerinin ise negatif etkisinin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Panel Veri Analizi, Kârlılık, Aktif kârlılığı, Öz kaynak kârlılığı, Ekonomik Kârlılık

Internal Factors Affecting Profitability of Companies: A Research on BİST Food, Beverage Index Companies

The aim of this study is to determine the internal factors affecting the profitability of the company. For this purpose, panel data analysis were performed by using the financial data of 2009-2017 of 21 companies whose shares are traded in BIST Food and Beverage index. While the variables with profitability indicators are used as dependent variables, the internal factors that are thought to have an impact on profitability, that is, the financial structure, liquidity and activity efficiency ratios of firms are used as independent variables. Two different models were used to determine the factors that affect profitability. The economic profitability ratio was used in Model1 and the asset profitability ratio was used as a dependent variable in model2. Fifteen different financial ratios were used to determine the factors affecting profitability in the models. As a result of the analysis, it has been determined that there is a significant effect on the economic profitability ratio and asset profitability ratio of the variables of equity, profitability, short-term debt ratio, long-term debt ratio and average collection period. In both models, while the rate of return on equity has a positive effect on profitability variables, it was observed that the average collection period, short-term debt ratio, long-term debt ratio and net working capital variables have negative effects.

Keywords:

Panel Data Analysis, Profitability, Asset profitability, Economic profitability,

PDF

___

Aksoy, D. (2011). Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Finansal Performanslarının Ölçümü Üzerine Bir Uygulama. İstanbul: Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aktan, B., & Bodur, B. (2011). Oranlar Aracılığı İle Finansal Durumunuzu Nasıl Çözümlersiniz? “Küçük İşletmeler İçin Bir Rehber”. Journal of Yaşar University, 49-67.
Albayrak, A. S., & Akbulut, R. (2008). Karlılığı Etkileyen Faktörler: İMKB Sanayi ve Hizmet Sektörlerinde İşlem Gören Şirketler Üzerine Bir İnceleme. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,, 55-83.
Almajali, A., & Sameer, A.A. (2012). FactorsAffectingthe Financial Performance of JordanianInsurance CompaniesListed at Amman Stock Exchange. Journal of Management Research, 266-289.
Aydın, G. (2009). Tüketici Temelli Marka Değerinin Firmaların Finansal Performansı Üzerine Etkisi: Türkiye’de Bir Çalışma. İstanbul: Doktora Tezi,İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Chen, L. (2012). The Effect of Ownership Structure on Firm Performance: Evidence from Non-financial Listed Companies in Scandinavia. Msc in Finance & International BusinessAarhus School of Business. Aarhus University.
Coşkun, N., & Topaloğlu, E. E. (2016). Makroekonomik Faktörlerin Finansal Performansa Etkisi: Borsa İstanbul Firmaları Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama. ICOMEP 2016 International Congress of Management Economy and Policy Proceedings Book, 1-18.
Dizgil, E. (2018). Bist Ticaret Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Springate Finansal Başarısızlık Modeli İle İncelenmesi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 248-267.
Doğan, M., & Topal , Y. (2016). Karlılığı Belirleyen Finansal Faktörler: BIST’te İşlem Gören İmalat Sanayi Firmaları Üzerine Bir Araştırma. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 53-64.
Haniffa, R., & Hudaib, M. (2006). Corporate Governance Structure and Performance of Malaysian Listed Companies. Journal of Business Finance & Accounting, 1034-1062.
Karadeniz, E. T. (2011). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda İşlem Gören Turizm İşletmelerinin Aktif Karlılığını Etkileyen Değişkenlerin Analizi. Anatolia/ Turizm Araştırmaları Dergisi, 65.
Kocaman, M., Altemur, N., Aldemir, S., & Karaca, S. S. (2016). Ekonomik Karlılığı Etkileyen Faktörler: İSO 500 Sanayi İşletmeleri Uygulaması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 320-332.
Korkmaz, Ö., & Karaca, S. S. (2014). Üretim İşletmelerinde Firma Karlılığının Finansal Belirleyicileri ve BİST İmalat Sanayi Uygulaması. Ege Akademik Bakış, 21-29.
Ocak 2019 tarihinde Kamuyu Aydınlatma Platformu: https://www.kap.org.tr/tr/ adresinden alındı
Tatoğlu, F. Y. (2012). Panel veri ekonometrisi: Stata uygulamalı. Beta Basım Yayın.
Ujunwa, A. (2012). Board Characteristics and the Financial Performance of Nigerian Quoted Firms. Corporate Governance, 1-30.