Rekabet Gücü Kapsamında Dünyadaki ve Türkiye’deki Kentlerin Değerlendirilmesi

Küresel gelişme ve değişimlerin etkisiyle dünya genelinde siyasi, iktisadi ve idari birçok alanda yeni kavramların benimsendiği bilinmektedir. Kimi zaman özellikle kentte yaşayanlar ve kentler için olumsuz sonuçlar doğurduğu için eleştirilen bu değişim sürecine hâkim olan kavramlardan biri rekabet olarak karşımıza çıkmaktadır. Genellikle özel sektörün vazgeçilmezi şeklinde tanımlayabileceğimiz bu kavramın günümüzde kamu sektörü, kurumları ve personeli açısından da benimsendiği bilinmektedir. Bu noktada artık sadece işletmelerin değil, yönetim birimlerinin ve hatta ülkelerin yarışması gündeme gelmektedir. Yaşanan gelişmeler kapsamında ise bazı kurumlar tarafından ülkelerin rekabet güçlerini yani rekabet edebilirlik kapasitelerini tespit edebilmek için yıllık endeksleme çalışmaları yapılmaktadır. Şüphesiz ki, ülkeleri etkileyen bu süreçten, kentler de nasibini almaktadır. Dolayısıyla kentler için de ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından benzer çalışmalar yürütülmektedir. Rekabet gücüne sahip olmanın ekonomik unsurlardan geçtiği gerçeğini esas alan kent yönetimleri ise, yatırımcıyı kente çekme çabaları ile dikkat çekmektedir. Dolayısıyla yatırımcıyı kente çekebilmenin bir yolu olarak, yerel ve yöresel ayrıcalıklar aracılığıyla, markalaşma ve rekabet sürecinin kentleri de etkilemeye başladığı bilinmektedir. Marka kent ve girişimci kent kavramları bu etkinin somut bir yansıması olarak literatürde yerlerini almışlardır. Ancak kimi kentlerin markalaşmayı yalnızca küresel firmalara ev sahipliği yapmak şeklinde algıladığı da bir gerçektir. Hazırlanan raporlar incelendiğinde ise, bu süreçte tüm kentlerin aynı düzeyde güçlenmediği hatta bölgeler arası eşitsizliğin kentler arasına yayıldığı sonucu çıkarılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

kent, küreselleşme, kümelenme, rekabet, rekabet gücü

Evaluation of Cities of the World and Turkey within the Scope of Competitiveness

It is known that new concepts are adopted in the political, economic and administrative fields around the world with the effect of global developments and changes. Sometimes competition is a concept that dominates this process of change, is criticized for having negative consequences especially for the cities and city's inhabitants. It is known that this concept, which can be defined as the indispensable part of the private sector, is now adopted by public sector, institutions and personnel. At this point, not only the enterprises, but also the administrative units and even countries are all in competition. Within the context of this developments, annual indexes are complied by some institutions in order to determine the competitiveness of countries. Undoubtedly, cities are also affected by this process and similar studies are carried out by national and international organizations for cities. Local governments try to attract investors to their cities on the base of the assumption that competitiveness is directly related to economic factors. Therefore, it is known that through the local and regional privileges, the process of branding and competition has begun to affect cities as a way to attract investors. Brand city and entrepreneurial city concepts have taken their places in the literature as a concrete reflection of this effect. However, it is a fact that some cities perceive branding as hosting only global firms. When the reports are analyzed, it is concluded that all cities are not empowered at the same level and even inequalities between the regions are spread among cities.

Keywords:

City, globalization, agglomeration, competition, competitiveness,

PDF

___

Aktan, Coşkun Can (Ed.), (2002) Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002; http://www.canaktan.org/ekonomi/yoksulluk/ucuncu-bol/dpt-illerin.pdf, erişim tarihi 10.08.2018.
Albayrak, Ayşe Nur ve Erkut, Gülden (2010) Türkiye’de Bölgesel Rekabet Gücü Analizi, MEGARON 2010, 5 (3):137-148; http://www.journalagent.com/megaron/pdfs/MEGARON_5_3_137_148.pdf, erişim tarihi 31.01.2019.
Ataç, Osman Ata (2017) “Geçim Ekonomisi Teşvikleri: Rekabet Gücü” 29 Kasım 2017; https://www.dunya.com/kose-yazisi/gecim-ekonomisi-tesvikleri-rekabet-gucu/392449, erişim tarihi 30.01.2019.
Aydemir, Zeynep Canan (2002), “Bölgesel Rekabet Edebilirlik Kapsamında İllerin Kaynak Kullanım Görece Verimlilikleri: Veri Zarflama Analizi Uygulaması”, (DPT Uzmanlık Tezi), Ankara; http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Bolgesel_Rekabet_Edebilirlik_Kapsaminda_Illerin_Kaynak_Kullan%C4%B1m_Gorece_Verimlilikleri_Veri_Zarflama_Analizi_Uygulamasi.pdf, erişim tarihi 08.08.2018.
Barca, Mehmet, Coşkun, Recai ve Altunışık, Remzi (2002), “Explaining Performance Differences Among Turkish Cities: A Tale Of Five Cities”; https://www.researchgate.net/publication/267238441_EXPLAINING_PERFORMANCE_DIFFERENCES_AMONG_TURKISH_CITIES_A_TALE_OF_FIVE_CITIES, erişim tarihi 08.08.2018.
Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UN-HABITAT) (2018), The Global Urban Competitiveness Report 2017-2018 (Shortversion); https://unhabitat.org/wp-content/uploads/2017/11/GUCR2017-2018-Short-Version.pdf, erişim tarihi 23.07.2018
Çivi, Emin, Erol, İbrahim, İnanlı Turgay, Erol Demiray Ece, (2008) “Uluslararası Rekabet Gücüne Farklı Bakışlar”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar 2008, Cilt:4, Yıl:4, Sayı:1, 4:1-22; http://dergipark.gov.tr/download/article-file/69120, erişim tarihi 15.07.2018.
Dilek, Pelin Yenigün (2016) Türkiye İçin Bir Rekabet Endeksi, TÜRKONFED ve EDAM, İstanbul,http://www.turkonfed.org/Files/ContentFile/turkiye-icin-bir-rekabet-endeksi-raporu.pdf, erişim tarihi 09.08.2018
Dinçer, Bülent (1996), İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, http:///C:/Users/Home/Downloads/1.pdf, erişim tarihi 13.05.2019.
Dinçer, Bülent, Özaslan, Metin, Kavasoğlu, Taner (2003) “İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması”, Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Yayın No: DPT: 2671. Ankara, Mayıs, 2003; http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Yaynlar/Attachments/341/2003-05.pdf, erişim tarihi 08.08.2018.
Dinler, Zeynel (2014) Bölgesel İktisat, Bursa: Ekin Basım Yayın.
Döven, Musa Said, (2013) “Şehir Rekabetçiliğinin Ölçümü: Literatür İncelemesi”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. I, 189-213.
Dünya Bankası ve TEPAV (2015) Anadolu Kaplanları’nın Yükselişi –Türkiye Şehirleşme İncelemesi, Rapor No. 87180-TR; http://www.tepav.org.tr/upload/files/1436876008-8.Anadolu_Kaplanlarinin_Yukselisi___Turkiye_Sehirlesme_Incelemesi.pdf, erişim tarihi 09.08.2018.
Dünya Ekonomik Forumu (WEF), 2017a, “Methodology and Computation of the Global Competitiveness Index 2017–2018; http://www3.weforum.org/docs/GCR2017-2018/04Backmatter/TheGlobalCompetitivenessReport2017%E2%80%932018AppendixA.pdf, erişim tarihi 06.07.2018.
Dünya Ekonomik Forumu (WEF), 2017b; The Global Competitiveness Report 2017–2018; http://www3.weforum.org/docs/GCR2017-2018/05FullReport/TheGlobalCompetitivenessReport2017%E2%80%932018.pdf, erişim tarihi 07.07.2018
Dünya Ekonomik Forumu (WEF), 2017c; 2016 The Global Competitiveness Index 2017-2018 edition/Turkey; http://reports.weforum.org/pdf/gci-2017-2018/WEF_GCI_2017_2018_Profile_TUR.pdf, erişim tarihi 08.08.2018.
Dünya Ekonomik Forumu (WEF), 2018a; The Global The Global Competitiveness Report- Index 4.0; http://www3.weforum.org/docs/GCR2018/05FullReport/TheGlobalCompetitivenessReport2018.pdf, erişim tarihi 09.05.2019.
Dünya Ekonomik Forumu (WEF), 2018b; http://reports.weforum.org/pdf/gci4-2018/WEF_GCI4_2018_Profile_TUR.pdf erişim tarihi 08.05.2019.
Eroğlu, Osman & Yalçın, Azmi (2014) “Yeni Bir Rekabet Formu Olan Kent Rekabetçiliğine Yönelik Literatür Taraması”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 19-42, https://dergipark.org.tr/download/article-file/382286, erişim tarihi 14.05.2019.
Henderson, Vernon, Mitra, Arindam (1996) “The New Urban Landscape: Developers and Edge Cities”, Regional Science and Urban Economics 26 (1996), 613-643.https://tr.wikipedia.org/wiki/Hong_Kong, erişim tarihi 01.08.2018.
https://www.finance.senate.gov/imo/media/doc/HRG99-75.pdf, 10.06.2018
IMD (2018), World Competitiveness Rankings, 2018; https://www.imd.org/wcc/world-competitiveness-center-rankings/world-digital-competitiveness-rankings-2018/, erişim tarihi 03.05.2019
Kalkınma Bakanlığı (2013), İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE 2011). Ankara.
Karakılçık, Yusuf (2014) Yeni Bölgeselleşme Politikaları ve Türkiye’de Bölge Yönetimi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Keleş, Ruşen (2014) Kentleşme Politikası, Ankara: İMGE Kitabevi.
Keleş, Ruşen (2015) Kent, Kentsel Siyaset ve Çevre Yazıları, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Kitson, Michael, Martin, Ron, Tyler, Peter (2004) “Regional Competitiveness: An Elusive yet Key Concept?”. Regional Studies. 38(9): 991-999; https://michaelkitson.files.wordpress.com/2013/02/kitson-marrtin-tyler-rs-2004.pdf, erişim tarihi 31.01.2018.
Koç, Murat, Özbozkurt, Onur Başar (2014) “Ulusların Rekabet Üstünlüğü ve Elmas Modeli Üzerine Bir Değerlendirme”, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 3, ss.85-91 ISSN:2147-804X.
Kumral, Neşe (2008) “Bölgesel Rekabet Gücünü Artırmaya Yönelik Politikalar”, Working Paper No: 08/02, February 2008 Department of Economics Ege University; https://www.researchgate.net/profile/Nese_Kumral/publication/5012185_Bolgesel_Rekabet_Gucunu_Artirmaya_Yonelik_Politikalar/links/5509c2ef0cf26198a639bbf0.pdf, erişim tarihi 31.01.2018.
Özer, Mehmet Akif (2005) Yeni Kamu Yönetimi, Ankara: Platin Yayınları.
Öztürk, Nazım, Uzun, Meral (2010) “Bölgesel Kalkınma Dinamikleri: Bölgesel Dengesizliklerin Ortaya Çıkmasında Rol Oynayan İktisadi Etmenler”, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 11, Sayı:2, 91-110.
Parlak, Bekir (2011), Kamu Yönetimi Sözlüğü, MKM Yayıncılık, Bursa.
Porter, Michael E. (1995), The Competitive Advantage of The Inner City, https://hbr.org/1995/05/the-competitive-advantage-of-the-inner-city, erişim tarihi 13.05.2019.
Rekabet Derneği (2018), “Rekabet Hakkında” http://www.rekabetdernegi.org/rekabethakkinda.htm, erişim tarihi 30.09.2018.
Sağır Mehmet, Türkeri, İlker, (2015), “Turizm İşletmelerinde Stratejik Boyutları ile Kurumsal Sosyal Sorumluluk: Örnek İncelemeler”, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 2, S. 22, 283-314; https://dergipark.org.tr/download/article-file/215022, erişim tarihi: 05.05.2019
Sağır, Mehmet (2016), “Sürdürülebilir Turizmde Rekabet Stratejileri”, Turizm Paradigmaları, (Edt: Akgöz Erkan), Detay Yayıncılık, 1. Basım, Ankara, 233-257.
Sağır, Mehmet ve Göktaş, Levent Selman, (2018), “Rekabet İlişkisi İçerisinde Turizm Uygulamaları”, İnsan, Toplum ve Spor Bilimleri Araştırmaları Örnekleri, (Edt. Yamaner Faruk ve Eyuboğlu Ender), Nobel Yayın, 1. Basım, Ankara, 25-47.
Suner, Asuman (1997) “Hong Kong: Sömürgecilik Tarihinde Bir Sayfa Kapanırken”; http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/2815/hong-kong-somurgecilik-tarihinde-bir-sayfa-kapanirken#.W2HDF9Izbs1, erişim tarihi 01.08.2018.
Türk Dil Kurumu (TDK) (2018), “Rekabet”; http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5cd83889bc47c6.95863868, erişim tarihi 15.04.2018
Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu (URAK) (2016), İllerarası Rekabetçilik Endeksi (2013-2014); https://drive.google.com/file/d/0BzSH5QdrnBmDdVZSQ2xTbmJCbU0/view, erişim tarihi: 15.12.2018
Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu (URAK) (2019), İllerarası Rekabetçilik Endeksi (2018); http://www.urak.org/wp-content/uploads/2019/05/URAK_%C4%B0RE_2018-2.pdf, erişim tarihi: 27.05.2019.
Veiko, Lember, Kalvet, Tarmo, Kattel, Rainer (2011), “Urban Competitiveness and Public Procurement for Innovation, Urban Studies 48(7), 1373-1395.