ULUSLARARASI HUKUKTA SELF-DETERMİNASYON HAKKI ve TÜRK CUMHURİYETLERİ

20. Yüzyılda uluslararasıhukukun en önemli kavramlarından birisi haline gelen selfdeterminasyon, dünya toplumunda yeni bir yapılanma ve tanımlama süreci başlatmıştır. Kavram, günümüz dünyasının siyasi haritasının belirlenişi ve bundan sonra geçirmesi muhtemel değişikliklere ilişkin olarak sıkça söz konusu olmaktadır. Önceleri siyasi bir ilke olduğu düşünülen self-determinasyon kavramıhem BM 1966 İkiz Sözleşmeleri, hem BM Genel Kurul Kararlarıhem de uluslararasıhukukun diğer aktörlerinin kararlarıyla hukuki bir hak haline dönüşmüştür. İlk ifade edilmeye başlandığıdönemlerde sadece sömürge yönetimi altındaki halklara tanınmasıöngörülürken Yüzyılın sonlarında Sovyetler Birliğindeki federe cumhuriyetlerin de selfdeterminasyon hakkından yararlanarak ayrıldıklarıgörülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Self-determinasyon hakkı, kendi kaderini tayin hakkı, Türk Cumhuriyetleri, uluslararasıhukuk

Self determination which became a central concept of the public international law in 20th century lead to a new construction and recognition process. This concept is expressed very often in relation to the determination of the current political map of the world and in relation to possible changes of this map. While the concept of self determination was understood as a political principle in the beginning it steadily became a legal right as a consequence of both the effect of Twin Covenants of 1966 and resolutions of the General Assembly of United Nations and the effect of the decisions of other actors of international law. Whereas the right of self determination was tought to be recognised to colonized countries in the beginning, the holders of the right expanded to Federal States of the former Soviet Union at the end of the century

Keywords:

The right of self-determination, The Republics of Turk, International Law,

PDF

___

ARAL, Berdal, “Kollektif Bir İnsan Hakkı Olarak Halkların Kendi Kaderlerini Tayin Hakkı”, İnsan Hakları Yıllığı, Cilt 21-22, 1999-2000
ARSAVA, Ayşe Füsun, “Self-Determination Hakkının Tarihi Gelişimine Bir Bakış ve Aaland Adaları Sorunu”, Seha L. Meray’a Armağan, Cilt I, Ankara-1981
ARSAVA, Ayşe Füsun, Azınlık Kavramı ve Azınlık Haklarının Uluslararası Belgeler ve Özellikle Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesinin 27. Madde Işığında İncelenmesi, AÜSBF Yayınları Ankara-1993
BRING, Ove, “Halkların Kendi Kaderini Tayin Etme Hakkı”, Serbesti, Sayı 15, (Kasım-Aralık 2003)
CASSESE, Antonio, Self-Determination of Peoples, Cambridge University Press, New York-1995
ÇAVUŞOĞLU, Naz, Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Azınlık Hakları, İkinci Baskı, İstanbul-2001
DONNELY, Jack, Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları, (Çev. Mustafa ERDOĞAN-Levent KORKUT, Ankara-1995
KAMPELMAN, Max M., “Secession and the Right of Self-Determination: An Urgent Need to Harmaonize Principle with Pragmatism”, The Washington Quarterly, Vol. 16, No. 3, (Summer 1993)
KARAOSMANOĞLU, Ali L., İç Çatışmaların Çözümü ve Uluslararası Örgütler, İstanbul-1981
KARAOSMANOĞLU, Ali L., “Kendi Kaderini Tayin, Ülke Bütünlüğü, Uluslararası İstikrar ve Demokrasi”, Doğu-Batı, (Savaş ve Barış) Yıl: 6, Sayı: 24, Ağustos, Eylül, Ekim 2003
KISSINGER Henry, Diplomasi, çev. İbrahim H. Kurt, 3. Baskı, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul-2002
MALANCZUK, Peter, Modern Introduction to International Law, 7th Revised Ed., The Hague-1996
MOYNIHAN, Daniel P., Pandaemonium; Ethnicity in International Politics, Oxford-1993
OETER, Stefan, “The Right of Self-Determination in Transition”, Law and State, Vol. 49/50
PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, II.Kitap, 6. Baskı, Ankara- 1999
POMERANCE, Michla, “The United States and Self-Determination: Perspectives on the Wilsonian Conception”, AJIL, Vol. 70, 1976
POMERANCE, Michla, Self-Determination in Law and Practice, The New Doctrine in the United Nations, The Hague-1982
SALMON, Jean, “Internal Aspects of the Right to Self-Determination: Towards A Democratic Legitimacy Principle”, Ed. Christian Tomuschat, Martinus Nijhoff Publishers, London-1993
SAR, Cem, “Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Kararlarının Hukuki Değeri”, AÜSBFD, Cilt: XXI(1966), Sayı: 4
SÖNMEZOĞLU, Faruk, Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı, İstanbul-1995
ŞAHİN, Mustafa, Avrupa Birliğinin Self-Determinasyon Politikası, Ankara- 2000
TAŞDEMİR, Fatma, Yeni Dünya Düzeninde Self-Determinasyon, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı) Ankara-1999
THORNBERRY, Patrick, International Law and the Rights of the Minorities, Clarendon Press, Oxford-1992
TUNCAY, Ali, A Post-Cold War Experience in Self-Determination and Secessionism (The Yugoslav Case), (Master of Arts, Bilkent University Institute of Economics and Social Sciences, 1993)
WILSON, Heater A., International Law and the Use of Force by National Libaration Movements, Clarendon Press, Oxford-1988
TOLUNER, Sevin, Milletlerarası Hukuk Dersleri, Gözden Geçirilmiş Dördüncü Bası, İstanbul-1989