2021 Yılında Akdeniz ve Ege Bölgesinde Gerçekleşen Orman Yangınlarının Afet Kriz İletişimi Yönetimi Bağlamında İncelenmesi

Küresel ısınmanın sürekli artması afet risklerini de beraberinde getirmektedir. Isınmanın artmasında insan faktörü öne çıkmaktadır. Özellikle son beş yılda sıcaklıkların yoğun bir şekilde artması iklim değişikliğinin etkilerini daha belirgin hale getirdi. Sıcak hava dalgaları pek çok bölgede orman yangınlarına neden olmuştur. 2021 yılında orman yangınları dünyanın pek çok yerinde yıkıcı bir etki göstermiştir. Afetler kurumsal kriz iletişimi yönetiminden daha zor bir kriz yönetim sürecidir. Bu çerçevede araştırmada koordinasyon ve dezenformasyon kavramları da kriz iletişimi araştırmasında değerlendirilmiştir. Çalışmada 2021 yılında Türkiye’de Ege ve Akdeniz bölgeleri başta olmak üzere gerçekleşen orman yangınları, afette öne çıkan ilgili bakan ve kurumların 28 Temmuz 2021-12 Ağustos 2021 tarihleri arasında sosyal medya mecrası Twitter üzerinden paylaştıkları 381 mesaj durumsal kriz iletişimi teorisi çerçevesinde içerik analizi uygulanarak incelenmiştir. Çalışmada veriler Maxqda 2020 paket programı kullanılarak kodlanmış ve analiz edilmiştir. Araştırmada kriz iletişimi yönetiminde; koordinasyon, kriz iletişimi yönetimi, hazırlık ve bilgi yönetimi eksiklikleri olmak üzere dört temel alanda kriz yönetiminin etkin olmadığı tespit edilmiştir. Afet kriz iletişiminin etkin bir şekilde yönetilmesi için risk iletişimini de içeren, hedef kamularda bilgi boşluğu oluşturmayacak şekilde hızlı, tutarlı, şeffaf ve bütünsel bir stratejik iletişim yaklaşımının benimsenmesi gerektiği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Afet Yönetimi, Kriz İletişimi, Sosyal Medya Yönetimi

Investigation of Forest Fires in the Mediterranean and Aegean Regions in 2021 in the Context of Disaster Crisis Communication Management

The continuous increase in global warming also brings disaster risks. The human factor comes to the fore in the increase in warming. Especially in the last five years, the intense increase in temperatures has made the effects of climate change more evident. Heat waves have caused forest fires in many regions. In 2021, forest fires have had a devastating effect in many parts of the world. Disasters are more difficult crisis management process than corporate crisis communication management. In this context, the concepts of coordination and disinformation also examined in crisis communication research. In the study, 381 messages (including videos, press releases, and press bulletins) shared by the relevant ministers and institutions, which came to the fore in the disaster, between 28 July 2021 and 12 August 2021, on the social media channel Twitter examined by applying content analysis within the framework of situational crisis communication theory. The data were coded and analyzed using the Maxqda 2020 package program. In crisis communication management, it has been determined that crisis management is not effective in four main areas: coordination, crisis communication management, preparedness, and information management deficiencies. It has been suggested that for the effective management of disaster crisis communication, a fast, consistent, transparent, and holistic strategic communication approach should be adopted, including risk communication, in a way that will not create an information gap in the target public.

Keywords:

Disaster Management, Crisis Communication, Social Media Management,

PDF

___

AA. (2021a). Orman yangınlarıyla mücadele çalıştayı başladı. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/orman-yanginlariyla-mucadele-calistayi-basladi/2390886
AA. (2021b). Sosyal medya ve dezenformasyon uzmanı Jones’a göre “Help Turkey” etiketi sahte hesaplarca manipüle edildi. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/sosyal-medya-ve-dezenformasyon-uzmani-jonesa-gore-help-turkey-etiketi-sahte-hesaplarca-manipule-edildi/2323101
AA. (2022). Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadele çalışmaları hızla sürüyor. https://www.aa.com.tr/tr/cevre/turkiyenin-iklim-degisikligiyle-mucadele-calismalari-hizla-suruyor-/2588417
Adkins, G. L. (2010). İçinde W. T. Coombs & S. J. Holladay, The Handbook of Crisis Communication (ss. 93-114). Blackwell Publishing.
AFAD. (2018). Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri. AFAD.
AFAD. (2020). Afet Yönetimi Kapsamında 2019 Yılına Bakış ve Doğa Kaynaklı Olay İstatistikleri. FAD.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı AFAD. (T.Y). AFAD ve Tarihçesi. https://www.afad.gov.tr/afad-hakkinda
An, S.-K., & Cheng, I.-H. (2010). Crisis Communication Research in Public Relations Journals: Tracking Research Trends Over Thirty Years. İçinde W. T. Coombs & S. J. Holladay, The Handbook of Crisis Communication (ss. 65-90). Blackwell Publishing.
Atabek, G. Ş., & Atabek, Ü. (2007). Medya Metinlerini Çözümlemek İçerik, Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemleri. Siyasal Kitabevi.
Avery, E. J., & Lariscy, R. W. (2010). FEMA and the rhetoric of redemption: New directions in crisis communication models for government agencies. İçinde W. T. Coombs & S. J. Holladay, The Handbook of Crisis Communication (ss. 319-334). Blackwell Publishing.
Balcı, Ş. (2006). Negatif Siyasal Reklamlarda İkna Edici Mesaj Stratejisi Olarak Korku Çekiciliğinin Kullanımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 73-106.
Boin, A., & ‘t Hart, P. (2007). The Crisis Approach. İçinde Havidán Rodríguez, Enrico L. Quarantelli, & Russell R. Dynes, Handbook of Disaster Research (ss. 42-54). Springer.
Brataas, K. (2018). Crisis Communication Case Studies and Lessons Learned from International Disasters. Routledge.
Bursa Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi. (2021). Bursa Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi’nin Orman Yangınları İle İlgili Gündeme İlişkin Değerlendirmesi. https://of.btu.edu.tr/tr/duyuru/detay/35527/bursa-teknik-%C3%BCniversitesi-orman-fak%C3%BCltesinin-orman-yang%C4%B1nlar%C4%B1-i%CC%87le-i%CC%87lgili-g%C3%BCndeme-i%CC%87li%C5%9Fkin-de%C4%9Ferlendirmesi
Coombs, W. T. (2006). The protective powers of crisis response strategies: Managing reputational assets during a crisis. Journal of promotion management, 12(3-4), 241-260.
Coombs, W. T. (2010a). Crisis Communication and Its Allied Fields. İçinde W. T. Coombs & S. J. Holladay, The Handbook of Crisis Communication (ss. 54-64). Blackwell Publishing.
Coombs, W. T. (2010b). Parameters for Crisis Communication. İçinde W. T. Coombs & S. J. Holladay, The Handbook of Crisis Communication (ss. 17-53). Blackwell Publishing.
Çakır, V. (2014). Kriz İletişimi Teorileri. İçinde M. Akdağ & Ü. Arklan, Kriz Yönetimi İletişimsel Temelde Çözüm Odaklı Stratejik Yaklaşımlar (ss. 67-118). Literatürk Academia.
Çelik, S., & Çorbacıoğlu, S. (2010). Role of information in collective action in dynamic disaster environments. Disasters, 34(1), 137-154.
Çevre ve Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2022). 2021 yılı “Çevresel Göstergeler”. https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/2021-yili-cevresel-gostergeler-haber-272279
Çınarlı, İ. (2011, Kasım 13). ALTERNATİF İLETİŞİM: AFET, KRİZ ve RİSK: KOORDİNELİ YÖNETİM İÇİN İLETİŞİM. ALTERNATİF İLETİŞİM. http://alternatifiletisim.blogspot.com/2011/11/afet-kriz-ve-risk-koordineli-yonetim.html
Çınarlı, İ. (2014). Bir kriz iletişimi yönetimi vaka analizi: Kaybolan Malezya havayolları MH370 sefer sayılı uçağı. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2014(38), 95-114.
Çınarlı, İ. (2016). Kriz İletişimi. Beta.
Dökmeci, S., Manap, G. R., & Onur, M. (2021). Çevresel Göstergeler. https://webdosya.csb.gov.tr/db/cevreselgostergeler/haberler/cevresel_gostergeler_2021tr_son-basim-20220707145450.pdf
Erdoğan, E., Uyan Semerci, P., Eyolcu Kafalı, B., & Çaytaş, Ş. (2022). İnfodemi ve bilgi düzensizlikleri: Kavramlar, nedenler ve çözümler.
Erkal, T., & Değerliyurt, M. (2009). Türkiye’de Afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147-164.
Ertuğrul, M. (2005). Orman Yangınlarının Dünyadaki Ve Türkiye’deki Durumu. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 7(7), 43-50.
Genç, F. N. (2008). Kriz iletişimi: Marmara depremi örneği. Selçuk İletişim, 5(3), 161-175.
Giddens, A. (2000). Elimizden kaçıp Giden Dünya Küreselleşme hayatımızı Nasıl Yeniden şekilllendiriyor (O. Akınhay, Çev.). Alfa.
Gökçen, A. (2020). Afet Kavramı ve Başlıca Afet Türleri. İçinde İ. Can, Afet Sosyolojisi (ss. 41-57). Çizgi Kitabevi.
Gül, S. S., & Nizam, Ö. K. (2021). Sosyal Bilimlerde İçerik ve Söylem Analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42; Özel sayı 1, 181-198.
Holladay, S. J. (2009). Crisis Communication Strategies in the Media Coverage of Chemical Accidents. Journal of Public Relations Research, 21(2), 208-217.
Horsley, J. S. (2016). Media Framing of Disasters Implications for Disaster Response Communicators. İçinde A. Schwarz, M. W. Seeger, & C. Auer, The Handbook of International Crisis Communication Research (ss. 155-164). Wiley Blackwell.
Hyvärinen, J., & Vos, M. (2016). Communication Concerning Disasters and Pandemics Coproducing Community Resilience and Crisis Response. İçinde A. Schwarz, M. W. Seeger, & C. Auer, The Handbook of International Crisis Communication Research (ss. 96-107). Wiley Balackwell.
Kadıbeşegil, S. (2022). Salim Kadıbeşegil (@skadibesegil) • Instagram fotoğrafları ve videoları. https://www.instagram.com/skadibesegil/
Kadıoğlu, M. (2008a). Moder Bütünleşik Afet Yönetiminin Temel İlkeleri. İçinde M. Kadıoğlu & E. Özdamar, Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri (ss. 1-34). Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) Türkiye Ofisi.
Kadıoğlu, M. (2008b). Toplumda afet Bilincini Artırma Yöntemleri. İçinde M. Kadioglu & E. Özdamar, Afet Zararlarini Azaltmanin Temel İlkeleri. JİCA Türkiye Ofisi.
Kara, T. (2020). Sosyal Medyada Kriz İletişimi: Futbol Taraftarlığı Perspektifi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 71-82.
Karacabey, B. (2021). İklim Değişikliği Sürecinde Orman Yangınları Çalıştayı: Sonuç Bildirgesi ve Kararlar. İçinde T. Kavzoğlu, Orman Yangınları: Sebepleri, Etkileri, İzlenmesi, Alınması Gereken Önlemler ve Rehabilitasyon Faaliyetleri (ss. 401-420). Türkiye Bilimler Akademisi.
Kim, S., Lariscy, R. W., & Avery, E. J. (2011). Reputation Repair at the Expense of Providing Instructing and Adjusting Information Following Crises. International Journal of Strategic Communication, 5, 183-199.
Liua, W., Xuc, C.-H. L., & Xu, (Wayne) Weiai. (2018). Tweeting about emergency: A semantic network analysis of government organizations’ social media messaging during Hurricane Harvey. Public Relations Review, 807-819.
Marketing Türkiye. (2021, Ağustos 10). İklim Değişikliği Raporu, Insanlık Için “Kırmızı Alarm” Veriyor! | Marketing Türkiye. https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/iklim-degiskligi-raporu/
Mavi, E. E. (2020). Afet Kriz Yönetiminde Sosyal Medya: 30 Ekim 2020 İzmir Depremi. Karadeniz İletişim Araştırmaları Dergisi, 31-53.
Mitroff, I. I. (1988). Crisis management: Cutting through the confusion. MIT Sloan Management Review, 29(2), 15.
Müdürlüğü, T. ve O. B. O. G. (2022). Orman Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu. Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü.
OGM. (t.y.). Orman Yangınları Sonrası Yapılan Çalışmalar. Geliş tarihi 26 Aralık 2022, gönderen https://www.ogm.gov.tr/tr/orman-yanginlari-sonrasi-yapilan-calismalar
Orman Genel Müdürlüğü. (t.y.). 2021—Herkes için 3 Fidan. Geliş tarihi 07 Ocak 2023, gönderen https://www.gelecegenefes.com/kampanyalar/herkes-icin-3-fidan
Orman Genel Müdürlüğü. (2022). Orman Genel Müdürlüğü 2021 Faaliyet Raporu (ss. 1-93). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane-sitesi/FaaliyetRaporu/Orman%20Genel%20M%C3%BCd%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC%202021%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Faaliyet%20Raporu.pdf
Paraanaliz. (2021). Optimar Anketi: “Halk, orman yangınlarında en başarılı mücadeleyi halkın verdiğini düşünüyor”. Paraanaliz. https://www.paraanaliz.com/2021/raporlar/optimar-anketi-halk-orman-yanginlarinda-en-basarili-mucadeleyi-halkin-verdigini-dusunuyor-g-11842/
Reynolds, B., & Seeger, M. W. (2005). Crisis and emergency risk communication as an integrative model. Journal of health communication, 10(1), 43-55.
Sabah. (2021a). AK Parti anketinden çıkan çarpıcı sonuçlar—Son Dakika Haberler. https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/10/24/ak-parti-anketinden-cikan-carpici-sonuclar
Sabah. (2021b). Ege ve Akdeniz için sıcak gelişme: Tehlike haritası duyuruldu—Yaşam Haberleri. https://www.sabah.com.tr/yasam/son-dakika-ege-ve-akdeniz-icin-sicak-gelisme-tehlike-haritasi-duyuruldu-5528383
Schultz, F., Utz, S., & Göritz, A. (2011). Is the medium the message? Perceptions of and reactions to crisis communication via twitter, blogs and traditional media. Public relations review, 37(1), 20-27.
Sellnow, T. L., & Seeger, M. W. (2013). Theorizing Crisis Communication. Wiley-Blackwell.
Shaluf, I. M., Ahmadun, F., & Said. (2003). A Review of Disaster and Crisis. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 12, 24-32.
Sogut, Y. (2022). Ağ Toplumunda Sosyal Medya ve Parasosyal İlişki: Twitter Yorumlarında Survivor Örneği Social Media and Parasocial Relationship in Network Society: The Example of Survivor in Twitter Comments. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25, 668-681.
Soydan, E., & Alpaslan, N. (2014). Medyanın Doğal Afetlerdeki İşlevi. İstanbul Journal of Social Sciences, 53-64.
Sturges, D. L. (1994). Communicating through crisis: A strategy for organizational survival. Management communication quarterly, 7(3), 297-316.
Şahin, Ş. (2019). Türkiye’de afet yönetimi ve 2023 hedefleri. Türk Deprem Araştırma Dergisi, 1(2), 180-196.
Ulaş, T. (2021). Kanaat Önderleri Olarak Köşe Yazarlarının Twitter Kullanımları. Selçuk İletişim, 1433-1463.
UNDP Türkiye. (2021, Ağustos 13). İklim değişikliği yaygınlaşıyor, hızlanıyor ve şiddetleniyor – IPCC | United Nations Development Programme. UNDP. https://www.undp.org/tr/turkiye/news/iklim-degisikligi-yayginlasiyor-hizlaniyor-ve-siddetleniyor-ipcc
Wang, Z., Ye, X., & Tsou, M.-H. (2016). Spatial, temporal, and content analysis of Twitter for wildfire hazards. Natural Hazards, 83(1), 523-540.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin.
Yıldırım, B. (2015). İçerik Çözümlemesi Yönteminin Tarihsel Gelişimi. İçinde B. Yıldırım, İletişim Araştırmalarında Yöntemler (ss. 105-154). Literatürk Yayınları.