MEHMET EMİN AYDIN, Sezen SARI, Senar ÖZCAN

Konya ana tahliye kanalı su ve sedimentlerinde poliklorlu bifenil (PCB) bileşiklerinin belirlenmesi

Poliklorlu bifenil bileşikleri çevrede oluşturduğu etkiler nedeniyle yaklaşık son 20 yıldır pek çok ülkede kullanımı yasaklanmış olan bileşiklerdir. Ancak PCB bileşiklerinin daha önceki kullanımlarından kaynaklanan, uygunsuz yöntemlerle uzaklaştırılan atıklar ve katı atık deponi sahalarındaki sızmalardan dolayı yüzeysel sular, atıksular, toprak ve sedimentler halen önemli derecede bu bileşikleri içermektedir. PCB bileşikleri normal şartlar altında oldukça yüksek fiziksel, kimyasal ve termodinamik stabiliteye sahiptir. Yüksek dielektrik özellikleri, asit ve alkalilere karşı dayanıklılığı ve uygun bir viskozite-sıcaklık ilişkisine sahip oluşu pek çok endüstri kuruluşunda yaygın olarak kullanımına neden olmaktadır. PCB bileşiklerini içeren atıkların yüzeysel sulara verilmesi halinde suda kolaylıkla parçalanmamaları ve doğal şartlarda biyolojik bozunmalarının yavaş olması nedeniyle sedimentlerde birikebilmektedir. Bu çalışmada, Konya Ana Tahliye Kanalı boyunca belirlenen 6 farklı noktadan alınan su ve sediment numunelerinde 6 PCB bileşiğinin (PCB 28, PCB 52, PCB 101, PCB 138, PCB 153 ve PCB 180) analizi yapılmıştır. Konya kanalizasyon sistemine deşarj edilen evsel ve endüstriyel atıksular terfi merkezînde biriktirilerek Konya Ana Tahliye Kanalına verilmektedir. Ana Tahliye Kanalındaki sular kış dönemlerinde ve yağışlı dönemlerde Türkiye'nin en büyük ve en önemli tuz kaynağı olan Tuz Gölü'ne kadar ulaşmakta, kurak dönemlerde ise Ana Tahliye Kanalı boyunca sulama suyu olarak kullanılmaktadır. Su numunelerinde PCB bileşiklerinin analizi için EPA Standart Metot 8082 kullanılmıştır. Sediment numunelerinin ekstraksiyon işlemleri ise DFG (Deutsche Forschung GmbH) S19 metoduna göre yapılmıştır. Analizlerde Hewlett Packard 5890 Series II Gaz Kromatograf (GC/ECD) cihazı kullanılmıştır. Atıksu örneklerinde PCB bileşikleri ortalama olarak 0.80 $\mu g/L-6.98 \mu g/L$ aralığında bulunurken, sediment örneklerinde 11.08 ng/g-186.26 ng/g aralığında bulunmuştur.

Determination of polychlorinated biphenyl (PCB) in water and sediments of Konya main drainage channel

Use of polychlorinated biphenyls (PCBs) has been banned for last 20 years in a lot of countries due to their impacts on environment. However, residues of PCBs from previous uses and improper disposal of PCBs in sanitary landfills cause leaching of PCB compounds to water, soil and sediments; PCBs have very high chemical, physical and thermodynamic stabilities under normal conditions. PCBs are suitable for various industrial uses because of their high dielectric properties, their resistance to acids and alkalines and their suitable viscosity-temperature relationship. When PCB containing wastes discharged to water stream, they tend to accumulate in sediments since solubility and biodegradation of these compounds in water is low. In this work, water and sediment samples were collected from six different points along the main drainage channel. Water and sediment samples were analyzed for 6 PCB compounds (PCB 28, PCB 52,PCB 101, PCB 138, PCB 153, PCB 180). Domestic and industrial wastewaters collected by sewerage system are discharged to Konya main drainage channel. These wastewaters are discharged to Salt Lake located at the outlet of the drainage channel during rainy season. Salt Lake is very important natural salt resource. During dry season, however, these wastewaters are being used as irrigation water by the farmers along the channel. PCBs analyses of water samples were carried out according to EPA standard method 8082. PCBs analyses of sediment samples were carried out after DFG (Deutsche Forschung GmbH) method S19. Hewlett-Packard 5890 series II gas chromatograph (GC) with electron capture detector (ECD) was used in the analyses. PCB contents of wastewater samples were found between 0.80 $\mu g/L-6.98 \mu g/L$ while they were changed from 11.08 ng/ g to 186.26 ng/ g for sediment samples.

___

Aydın, M. E., 2000, Konya Ana Tahliye Kanalının Tuz Gölü'nün Kirliliğine Etkisi. III. GAP Mühendislik Kongresi, Şanlıurfa.
Erickson, M. D., 1997, Analytical Chemistry of PCBs, Second Edition, Lewis Publishers, New York.
Feng, H., Cochran, J.K., Lwiza, H., Brownawell, B.J., Hirschberg, D.J., 1998, Distribution of Heavy Metal and PCBs Contaminants in the Sediments of an Urban Estuary: The Hudson River. Marine Environmental Research, Vol 45, No 1, p 69-88.
Guzzella, L., 1997, PCBs and Organochlorine Pesticides in Lake Orta (Northern Italy) Sediments. Water, Air and Soil Pollution, 99: 245-254.
Jiang, X., Martens, D., Schramm, K.W., Kettrup, A., Xu, S.V., Wang, L.S., 2000, Polychlorinated Organic Compounds (PCOCs) in Waters, Susupended Solids and Sediments of the Yangtse River. Chemosphere, 41, 901-905.
Khim, J. S., Lee, K.T., Kannan, K., Villeneuve, D.L., Giesy, J.P., Koh, C.H., 2001, Trace Organic Contaminants in Sediment and Water from Ulsan Bay and Its Vicinity, Korea. Arch. Environ. Contam. Toxicol., 40,141-150.
Orlinskii, D., Priputina, I., Popova, A., Shalanda, A., Tsongas, T., Hinman, G., Butcher, W., 2001, Influence of Environmental Contamination with PCBs on Human Health. Environmental Geochemistry and Health, 23, 317-332.
Pham, T. T. ve Proulx, S., 1997, PCBs and PAHs in the Montreal Urban Community (Quebec, Canada) Wastewater Treatment Plant and in the Effluent Plume in the St Lawrence River. Wat.Res., Vol 31, No 8, pp 1887-1896.
Quingyu, M., Shaogang, C., Xiaobai X., 2001, Sorption Phenomena of PCBs in Environment. Chinese Science Bulletin, Vol 46, Issue 2.
Sun, C., Dong, Y., Xu, S., Yao, S., Dai, J., Han, S., Wang, L., 2002, Trace Analysis of Dissolved Polychlorinated Organic Compounds in the Water of the Yangste River (Nanjing, China). Environmental Pollution, 117, 9-14.
Tampal, N. M., 2002, Distribution and Disposition of Polychlorinated Biphenyls (PCBs). D. Ph. Thesis University of Kentucky.
U.S. Environmental Protection Agency Standard Method 3660B., 1996, Sulfur Clean up.
US Environmental Protection Agency Standard Method 8082., 1996, Polychlorinated Biphenyls (PCBs) by Gas Chromatography.
US Environmental Protection Agency., 1997, Management of Polychlorinated Biphenyls in the United States. Office of Pollution Prevention and Toxics. Washington DC.
Wu, Q., 1996, Microbial Reductive Dechlorination of Polychlorinated Biphenyls (PCBs) in Anaerobic Freshwater Sediments. D. Ph. Thesis University of Georgia.
Zhou, J. L., Maskaoui, K., Qiu, Y.W., Hong, H.S., Wang, Z.D., 2001, Polychlorinated Biphenyl Congeners and Organochlorine Insecticides in the Water Column and Sediments of Daya Bay, China. Environmental Pollution, 113, 373-384.