Kayadibi (Elmadağ-Ankara) serpantinitlerinin jeolojisi ve hidrotermal alterasyonları

İnceleme alanında volkanik taneli konglomera-kumtaşı ve çamurtaşı ardalanmasından oluşan Hisarköy formasyonu yer almaktadır. Bu formasyon içerisinde radyolarit, serpantinit blokları ve spilit-diyabaz daykları bulunmaktadır. Yerleşim yaşı Üst Kretase olan serpantinitler kırık ve çatlak hatları boyunca hidrotermal alterasyonlara uğramışlardır. Bu alterasyonlar sonucunda özellikle Sivri Tepe, Kızıldağ ve Çambayırı Tepe'de iyi mostraları bulunan listvenitler gelişmiştir. Serpantinitlerde daima bir miktar silisleşme, karbonatlaşma, killeşme, kloritleşme ve demirhidroksitleşmeye rastlanmıştır. Ayrıca yer yer manyezitleşmeler ve talklaşmalar da görülmektedir. Ancak hakim alterasyon türleri silisleşme ve karbonatlaşmadır. Alterasyon alanlarında ve mikroskopta izlenen elek dokusu alterasyon öncesi var olan taze kaya ile listvenitleşmeler arasındaki kökensel ilişkiyi ortaya koymaktadır.

Geology and hydrothermal alteration of Kayadibi (Elmadağ-Ankara) serpantinite

Hisarkoy formation, composed mainly of conglomerate, sandstone and mudstone with volcanic ingredients is the major formation in the study area. The formation includes constituents such as radiolarite, blocks of serpentinite, and dikes of split and diabasis. Serpentinite which is thought to have emplaced in Createcous underwent hydrothermal alteration through fractures. Those alterations yield listwaenites in areas particularly of Sivri Tepe, Kızıldağ and Çambayır Tepe. Serpentinites almost everywhere includes such processes as silisification, carbonatization, chloritization, and iron hydroxidation. Occasionally observed is the formation of magnesite and talk veins. The dominant types of the alteration are silicification and carbonatization. The mesh texture observed both in the areas of alteration in the field and in the microscobe indicates the existence of the relationship between fresh rock and listwaenites pertinent to the origin prior to alteration.

___

Aydal, D., 1989, Gold bearing listwaenites in Araç Massif, Kastamonu, Turkey. Terra Nova, 2:43-52.
Akyürek, B., Bilginer, E., Dager, Z. ve Sunu, O., 1979a, Hacılar (K. Çubuk-Ankara) bölgesinde Alt Triyas'ın varlığı TJK Bülteni cilt 22, S. 2 Ankara.
Akyürek, B., Bilginer, E., Çatal, E., Dağer, Z., Soysal, Y. ve Sunu, O., 1979b, Eldivan-Şabanözü (Çankırı) dolayında ofiyolit yerleşimine ilişkin bulgular: JMO yayinları S. 9, Ankara.
Akyürek, B., Bilginer, E., Akbaş, B., Hepşen, N., Pehlivan, Ş., Sunu, O., Soysal, Y., Dağer, Z., Çatal, E., Sözeri, B., Yıldırım, H. ve Hakyemez, Y., 1982, Ankara Elmadağ-Kalecik dolayının jeolojisi: MTA Enst., Derleme No. 7298 (yayınlanmamış).
Akyürek, B., Biginer, E., Akbaş, B., Hepşen, N., Pehlivan, Ş., Sunu, O., Soysal, Y., Dağer, Z., Çatal, E., Sözeri, B., Yıldırım, H. ve Hakyemez, Y., 1984, Ankara Elmadag-Kalecik dolayının temel jeolojik özellikleri: Jeoloji Mühendisliği, 20, 31-46.
Bailey, E. B. ve Mc Callien, W.J., 1950, Ankara Melanjı ve Anadolu Şariyajı. MTA Derg. 40, Ankara.
Bailey, E. B. and Mc Callien, W.J., 1953, Serpantin lavas the Ankara Melange and the Anatolian thrust: Trans. Roy. Soc. Edin., LXII, II, 403-442.
Boccaletti, M., Bortolotti, V., Sagri, M., 1966, Richerche sulle ofioliti della Catena Alpine. 1, Osservazioni sull, Ankara Melange nella zona di Ankara, Boll. Soc. Geol. It., v. 85,485-508.
Boztuğ,D., Larson, L. T., Yılmaz, S., Uçurum, A., and Öztürk, A., 1994, Geological setting, mineralogy and precious metal content of the listwaenitic rocks in the Alacahan region; SE Sivas, CE Anatolia. Turkey 15 year symposium of Faculty of Engineering and Architecture.April, 4-7 1994 Adana. Turkey J. of Faculty of Engineering and Architecture, Çukurova University Special Issue: 163-177.
Çalgın, R., Pehlivanoğlu, H., Ercan, T., Şengün, M., 1973, Ankara civari jeolojisi MTA rapor no: 6487(yayınlanmamış).
Çapan, U.Z. ve Buket, E., 1975, Aktepe-Gökdere bölgesinin jeolojisi ve ofiyolitli melanj TJK Bült.18/1, 11-16.
Gannser, A., 1959, Ausseralpine ophiolit probleme Eclog. Geol. Helv. 52, 659-680.
Genç, Y., 1992, Mineraliogische-petrographische, geologisch und geochemische Untersuchung des Quecksilbervorkommens von Narman-Erzurum (Türkei). Heidelberg Geowissenschaftliche Abhandlungen, Band 54, 239 p.
Koç, Ş. ve Kadıoğlu, Y., 1996, Mineralogy, geochemistry and precious metal content of Karacakaya (Yunusemre-Eskişehir) liswaenites, Ofioliti, 21(12): 125-130.
Koç, Ş., Sönmez, M., Doğan, U., 2003, Elmadağ-Kızılırmak arasında kalan bölgede Ankara Melanjina ait hidrotermal alterasyon ve kıymetli metal içerikleri. A.Ü. Bilimsel Araştırmalar Proje Müdürlüğü Projesi, No. 20010705051, Ankara.
Norman, T., 1972, Ankara Yahşıhan bölgesinde Üst Kretase-Alt Tersiyer istifinin stratigrafisi TJK Bülteni Cilt XV, 2. Sayfa 180-276, Ankara.
Norman, T., 1973, Ankara Yahşıhan bölgesinde Üst Kretase-Alt Tersiyer sedimantasyonu : TJK Bül. XVI, 1, 41-66.
Norman, T., 1975 a, Ankara melanjinin yapısı hakında Cumhuriyetin 50. yılı Yerbilimleri Kongresi, Tebliğler, 77-94, Ankara.
Norman, T., 1975 b, Flow features of Ankara Melange: Extraits des Publications du IX. Congres International de Sedimentologie, Nice-Fransa.
Reçber, A., 1995, Yunusemre-Eskişehir listvenitlerinin jeolojisi ve jeokimyası, A.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 93 s.
Sestini, G., 1971, The relations between flysch and serpentinites in North Central Turkey, 369-383, in A.S. Campbell (Edit.) Geology and History of Turkey the Petrol Expl. Soc. of Libya, Tripoli.
Tüysüz, N., 1991, Geology and geochemistry of listwaenite and gold occurences in Kağızman-Kars region (Eastern-Turkey). PhD. Thesis. Middle East Technical University(unpublished).
Tüysüz, N., and Erler, A., 1992, Geology of Kazıkkaya area, Kağızman, Kars. Int. Symposium. Geology Black Sea Region, September 1-11, Ankara, Turkey.
Uçurum, A., 2000, Liswaenites in Turkey: Perspectives on formation and precious metals concentration with reference to occurences in East-Central Anatolia. Ofioliti, 25 (1), 15-29.
Ünalan, G., Yüksel, V., Tekeli, T., Gönenç,, O., Seyirt, Z. ve Hüseyin, S., 1976, Haymana Polatlı yöresinin (GB Ankara) Üst Kretase-Alt Tersiyer stratigrafisi ve paleocografik evrimi; TJK Bült. 19/2,159-176, Ankara.