Ubeyde İPEK, Erdal ÖBEK, Halil HASAR, PINAR TATLI SEVEN, Berrin ÇINARCI

Elazığ evsel atıksu arıtma çamurlarında organik madde içeriğinin ve C/N oranının belirlenmesi

Atıksu arıtma tesislerinde ortaya çıkan arıtma çamurları tarım alanlarında yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Arıtma çamurlarının bitki besin elementleri (C, N ve P gibi) yönünden zengin oluşu nedeniyle gübreleme ihtiyacını önemli ölçüde azalttığı, ekonomik ve ekolojik açıdan da önemli yararlar sağladığı bilinmektedir. Organik bir gübrenin gerçek değerini belirlemede C/N oranının bilinmesi büyük önem taşımaktadır. C/N oranı büyük olan gübreler toprağa ilave azot verilmeden kullanıldıkları zaman bitkilerde azot noksanlığına yol açabilmektedir. Bu çalışmada, Elazığ Evsel Atıksu Arıtma Tesisi kurutma yataklarında elde edilen arıtma çamurlarında organik madde miktarları ile C/N oranları araştırılmıştır. Analizlerin yapıldığı dönemlerde karbon miktarının $\%$ 24.72-24.87, azot miktarının $\%$ 3.11-3.87 arasında değiştiği ve C/N oranının ise 6.41-6.95 arasında olduğu ve bu oranın da tarımsal amaçlı gübre kullanımı için uygun bir oran olduğu görülmüştür. Ayrıca arıtma çamurlarında ham proteinin $\%$ 19.49-24.18, ham yağın $\%$ 2.62-5.13, ham selülozun $\%$ 11.80-16.12, azotsuz öz maddenin $\%$ 12.16-16.33 miktarları arasında değiştiği belirlenmiştir.

Determination of organic matter content and C/N ratio in sludges from Elazığ domestic wastewater treatment plant

The treatment sludges from wastewater plants commonly have been commonly used in agricultural lands. In terms of nutrient content of treatment sludge, it has been known that it was a valuable matter from economic and ecological view by decreasing the fertilizing demand. The knowledge of C/N proportion of the organic fertilizer is important in determining its real value. The fertilizers with high C/N proportion cause insufficiency of nitrogen in plants when they are applied to soils without N supplement. In this study, it was investigated organic matter content and C/N proportion of treatment sludges in the drying beds of Elazığ Municipal Wastewater Treatment Plant. It was found that C is $\%$ 24.72-24.87 and N is $\%$ 3.11-3.87 and protein is $\%$ 19.49-24.18 and fat is $\%$ 2.62-5.13 and cellulose is $\%$ 11.80-16.12 and matter without N is $\%$ 12.16-16.33.

___

Akça L., Çitil E., Tüfekçi N., 1997, Arıtma Çamurlarının Tarım Alanlarında Değerlendirilmesi. Tarım-Çevre İlişkileri Sempozyumu, Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımı Bildiriler Kitabı, Mersin Ün. Müh. Fak., Mersin, 35-43.
Akgül, S., 1991, Arıtılmış Kanalizasyon Çamurlarının Bitki Yetiştirilmesinde Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ege.Ün. Fen Bil. Ens. Biyoloji A.B. D., 42 s.
A.O.A.C., 1990, Official Methods of Analysis Association of Agricultural Chemistry, Virginia, D.C.,USA.
Bahri, A-, 1988, Present and Future State of Treated Waste Waters and Sewage Sludge in Tunisia.Regional Seminar on Waste Water Reclamation and Reuse, Cairo.
Bilgin,N., 1997, Arıtma Çamurun ve Türkiye'de Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Üzerine Görüşler, Standart, 113-117.
Brohi A.R., Aydeniz A., Karaman M.R., 1997, Toprak Verimliliği, Türk Hava Kurumu Basımevi,Ankara, 308 s.
Brohi, A., Topbaş T.M., 1999, Gübreler ve Gübreleme. G. Ü. Ziraat Fakültesi Ders Notları Serisi.Tokat, 220 s.
Crampton, E.W., Maynard, L.A., 1983, The Relation of Cellulose and Lignin Content to Nutritive Value of Animal Feeds., J. Nutr.15, 383-395.
Erdin, E., 1978, Kentsel Katı Atıkların Kompostlaştırılarak Kazanılması, Doçentlik Tezi, E.Ü. 126 s.
Filibeli, A., 1996, Arıtma Çamurlarının İşlenmesi, DEÜ Müh. Fak. Yayın., No:255, 254 s.
Gaspard, P., Wiart, J., Schwartzbrod, J., 1996, A Method For Assessing The Viability Of Nematode Eggs In Sludge. Environmental Technology, 17:415-420.
Hakerlerler, H., 1980, Kentsel Artıkların Gübre Olarak Değerlendirilmeleri, Ege. Üniversitesi Ziraat Fak. Derg. 17/3,113-131.
İlhan, D.,1991, Çöp Gübresindeki Bazı Ağır Metallerin Aylık ve Mevsimsel Değişiminin İncelenmesi ve Bazı İklim Koşulları ile İlişkileri, Yüksek Lisans Tezi, Ege Ün. Fen Bil. Ens.Toprak A.B.D. ,64 s.
Kaçar, B., 1997, Gübre Bilgisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü. Yayın No:1490,Ankara, 441 s.
Lue-Hing, C, Zenz, Ö.R., Kuchenrither, R., 1992, Municipal Sewage Sludge Management: Processing,Utilization and Disposal, Water Quality Management Library, U.S.A., 663 p.
Metcalf-Eddy, 1991, Inc: Wastewater Engineering: Treatment, Disposal, Reuse, 3 nd Edition, McGraw-Hill, New York, 1334 p.
Topbaş, M.T., Brohi, A.R., Karaman, M.R., 1998, Çevre Kirliliği, T.C. Çevre Bakanlığı Yayınları, Ankara, 340 s.
Sancar, N., 1980, Kentsel Katı Atıkların Organik Gübre Üretimi Yoluyla Değerlendirilmesi, Çevre Koruma, Sayı:4, 9-10.
Turalıoğlu, F.S., 1988, Katı ve Sıvı Atıkların Toprak Ortamına Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, D.E.Ü.Fen Bil. Ens. Çevre Bil. A.B.D., 96 s.
Uslu, O., 1982, Pissuların Arıtılmasına Genel Bakış, Çevre 82 Sempozyumu, E.Ü. Atatürk Kültür Merkezi, İzmir, 1-7.