Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye'de Kat Mülkiyetine İlişkin Hükümlerin Hukuki Tahlili

Türkler bin yıldan fazla İslam hukukunu bir hukuk sistemi olarak uygulamış ve zenginleştirmişlerdir. Türklerin İslam hukuk sistemine en önemli katkılarından bir tanesi de Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyedir. Günümüz Türkiye’sinde insanlar genellikle barınma ihtiyacını maalesef çok katlı apartman tarzı mimari yapılarla bezenmiş kalabalık, ruhsuz ve soluk betonarme yapılarda gidermektedir. Bu sebeple ülkemizde kat mülkiyetine ilişkin hukuki uyuşmazlıklar bir hayli fazladır. Mecellenin kat mülkiyetine ilişkin hükümlerinin güncel Türk pozitif hukuk kavramlarıyla açıklanması ve hükümlerinin ortaya konulması arabuluculuk faaliyetlerinde alternatif bir çözümün ortaya konulmasında fayda sağlayacaktır. Osmanlı şehirlerinde her dinden ve ırktan insanlar birlikte huzur içerisinde yüzyıllar boyunca yaşamışlardır. Mecelle hükümlerinde de barış ve kardeşlik ortamının bozulmayarak devam etmesi ve komşuluk ilişkilerini sağlamlaştırmak amacıyla kat mülkiyetini kısıtlayan hükümler mevcuttur. İslam hukuku hükümlerinin kanunlaştırıldığı Mecellede, İslam ahlakı gereğince hükümlerin komşuların birbirleriyle en iyi şekilde geçinmelerini kolaylaştıracak şekilde tespit edilmeye çalışıldığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Mecelle-i Ahkam-ı Adliye, Kat Mülkiyeti, İslam Hukuku, Osmanlı Hukuku, Mecelle

Legal Evaluatıon Of Condomınıum Law Artıcle In Mecelle-İ Ahkam-I Adliyye

Turks have applied and enriched Islamic law as a legal system for more than athousand years. One of the most important contributions of the Turks to theIslamic legal system is Mecelle-i Ahkam-ı Adliye. Explanation of the provisionsof the Mecelle regarding condominium with current Turkish positive lawconcepts and revealing its provisions will provide a better understanding ofMecelle by today's member of the legal profession. Legal disputes regardingcondominium ownership in our country are quite high. In today's Turkey,people generally meet their need for shelter in crowded, soulless and palereinforced concrete structures decorated with multi-storey apartment-stylearchitectural structures.In Ottoman cities, people of all religions and races lived together in peace forcenturies. In the provisions of the Mecelle, there are provisions that restrictcondominium ownership in order to maintain the environment of peace andbrotherhood without deterioration and to strengthen neighborly relations.Articles 1150, 1192, 1193, 1195, 1196, 1206 and 1315 of Mecelle are provisionsrestricting condominium ownership. It can be said that in the Mecelle, in whichthe provisions of Islamic law were enacted, the provisions were tried to bedetermined in a way that would make it easier for neighbors to get along witheach other in accordance with Islamic moral values.

Keywords:

Mecelle-i Ahkam-ı Adliye, Mecelle, Condominium Ownership, Islamic Law, Ottoman Law,

PDF

___

Ali Haydar Efendi, Dürer’ül-Hükkâm Şerhu Mecelleti’l-Ahkâm, (Çeviren: Raşit Gündoğdu, Osman Erdem), C. 1, İstanbul, 2017.
Ali Haydar Efendi, Dürer’ül-Hükkâm Şerhu Mecelleti’l-Ahkâm, (Çeviren: Raşit Gündoğdu, Osman Erdem), C. 3, İstanbul, 2017.
AVCI, Mustafa, Türk Hukuk Tarihi, 9. Baskı, Konya: Atlas Akademi Yayınları, 2020.
AYKANAT, Mehmet/AYDIN, Melikşah, Osmanlı Hukukunda Bina veya Yapı Eseri Malikinin Sorumluluğu, SÜHFD, C. 28, S. 1, 2020.
AYAN, Mehmet, Eşya Hukuku II (Mülkiyet), 10. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
BOZKURT, Muhammed Fatih, Türk Hukukunda Kat Maliklerinin Hakları ve Yükümlülükleri, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul, 2019.
CİN, Halil/AKYILMAZ, Gül, Türk Hukuk Tarihi, Konya, 2011.
DEMİRARSLAN, Deniz, “Değişen Yaşam Düşlenen İstanbul: Beyoğlu ve Yel Değirmeni’nde Konut Olgusu”, Tasarım, S. 162, İstanbul, 2006.
EFİL, Alper Yaser, Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali Suçu, (Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, 2018.
ERMAN, Hasan, Eşya Hukuku Dersleri, İstanbul, 2017.
FENDOĞLU, Hasan Tahsin. “Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) ve Türkiye”, Uluslararası Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 09.03.2011.
FETAVAYI ALİ EFENDİ, Çatalcalı Ali Efendi, Açıklamalı Osmanlı Fetvaları, Hazırlayan: DEMİRTAŞ H. Necati, İstanbul, 2014.
HALEBİ, İbrahim b. Muhammed b. İbrahim, Mülteka’l-Ebhur, Çeviren: UYSAL Mustafa, İstanbul, 1972.
İstanbul Kadı Sicilleri, Adalar Mahkemesi 1 Numaralı Sicil, proje yönetmeni M. Akif Aydın, editör Coşkun Yılmaz, İstanbul, 2010, C. 75, s. 63, Hüküm no: 55.
İstanbul Mahkemesi 25 Numaralı Sicil (H. 1179-1180 / M. 1765-1767) cilt: 76, sayfa: 317 Hüküm no: 354 Orijinal metin no: [152-1].
KAŞIKÇI, Osman, “Mecellede Kat Mülkiyeti”, AÜHFD, C. 2, S. 1, Erzincan, 1998.
Kemal OĞUZMAN ve Özer SELİÇİ, Eşya Hukuku, İstanbul, 1997.
KILIÇ, Mimar Ergün, XIX. Yüzyıl Sonu Batılılaşma Hareketlerinin Pera/Beyoğlu’nda Apartmanlaşma Sürecine Etkileri ve Mimari Yansımalar, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Dr. Öğr. Ü. Lerzan ARAS, İstanbul, 2009.
MARDİN, Ebül’ula, Kat Mülkiyeti, İÜHF Yayınları, İstanbul, 1948.
MEHMED ZİYAEDDİN Türkzade Hafız, Osmanlı Hukuk Sözlüğü, Haz. GEDİKLİ, Fethi/ONAT, İbrahim Enes, İstanbul, 2017.
MERGİNANİ, Ebu Bekir, el-Hidâye (Delilleriyle Hanefi Fıkhı), Çeviren: MEYLANİ Ahmed, İstanbul, 2004.
OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY ÖZDEMİR, Saibe, Eşya Hukuku, 22. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2017.
OKUR, Yaşar. “Ombudsmanlık Kurumu: Tarihi Gelişim ve Türkiye’de Başlangıçta Birkaç Öneri”, Denetişim, S. 6, Ankara, 2011.
SAKAOĞLU, Necdet, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C. 5, İstanbul, 1994.
SERAHSİ, Ebubekir Muhammed b. Ahmed, el-Mebsut, Çeviren: AKŞİT Cevat, İstanbul, 2008.
SİRMEN, A. Lale, Eşya Hukuku, Yetkin Hukuk Yayınları, Ankara, 2017.
SOLAK, Beyza Dinçbudak, Mülkiyet Hakkının Komşuluk Hukuku Bakımından Kısıtlanması, (Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2018.
ŞEN, Ersan, “Avrupa İnsan Hakları ve Ana Hürriyetlerine Dair Sözleşme'de Özel Hayatın Gizliliği ve Korunması Hakkı ve Türk Hukuku”, İÜSBFD, 1993.
ŞEN, Yusuf, İslam Hukukunda Tehlike Sorumluluğu ve Uygulama Alanları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Konya, 2007.
KARAMAN, Hayreddin, Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul, 2012.
ÜLKER, İbrahim, “Tahkim ve Arabuluculukta Uyuşmazlıkların Mecelle Hükümlerine Göre Çözülmesi Mümkün mü?”, 2. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, 23-25 Mart 2018, Kudüs, Bildiriler, Ankara, 2018.
ÜLKER, İbrahim, Osmanlı Klasik Dönem Yargılama Hukukunda Yazılı Belge ve Kadıların Noterlik Görevi, Editör: Mustafa Avcı, Konya, 2017.
ZEVKLİLER, Aydın, “Komşuluk Hukukunda Taşkın Bitki ve Ağaçlar”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 2, 1984.
ZUHAYLİ, Vehbe, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, Çeviren: Heyet, İstanbul, 1994.