Rusçanın Yabancı Dil Olarak Edinimindeki Zorluklar: Dilbilgisel Cinsiyet Kategorisi

Rusça ve Türkçe farklı dil ailelerine mensup iki dili teşkil etmektedirler. Her iki dili karşılaştırdığımızda bu farklılıklar dilin birçok yapısında kendini göstermektedir. Bu farklılıklardan bir tanesi de dilde sözcüklerin biçimsel ifadesinde görülmektedir. Rusça dilbilgisel cinsiyet kategorisine sahip, adları sınıflara ayıran ve birlikte kullanıldıkları sözcüklerle uyum ilişkisi gerektiren bir dil yapısına sahipken, Türkçe dilbilgisel cinsiyete sahip olmayan bir dildir. Rus dilinde dilbilgisel bir kategori olarak bulunan cinsiyet kategorisi sayı, sıfat, zamir çekimleri başta olmak üzere dilin tüm kısımlarını etkilemektedir. Bunun yanı sıra, söz konusu kategorinin Rus dilinde çeşitli ifade araçlarına sahip olması ve verilen genel kuralların dışında oldukça fazla istisnai kullanımı olması nedeni ile bu konu, Rusçayı yabancı bir dil olarak öğrenen Türk öğrencilerin karşılaştığı bir zorluk olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, Rus dilinin dilbilgisel cinsiyet özellikleri ele alınmakta ve dilde ayrı bir kategori olarak ele alınan dilin bu kısmının yabancı bir dil olarak edimindeki zorluklarına değinilmektedir. Dil edinimindeki zorlukları ortaya koymak amacıyla Rusça ve Türkçedeki cinsiyet kavramının dillerde nasıl kendisini gösterdiği ve diller arasındaki farklar ile benzerlikler de ele alınmaktadır. Bu çerçevede, söz konusu kategorinin morfolojik, sözdizimsel, sözcüksel-anlamsal ve sözcüksel-türevsel olmak üzere dört temel araçla dilde nasıl ifade edildiği ve eril, dişil ve nötr olmak üzere üç cinse sahip olan Rus dilinde sözcüklerin cinslerini belirleme sürecinde yaşanan zorluklar örneklendirmelerle ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Rusça, Türkçe, dil bilgisel cinsiyet, edinim zorlukları

Difficulties Faced in the Learning of Russian as a Foreign Language: Grammatical Gender Category

The Russian and Turkish languages belong to different linguistic families. When we compare both languages, their differences show themselves in many constructs of language. One of these differences is the formal expression of words. The Russian language has the category of gender which separates words into classes and requires a relationship of harmony among words that are used together. On the contrary, the Turkish language does not have grammatical gender. The gender category, which acts as a grammatical category in Russian, affects all parts of the language, especially number, adjectives, and pronoun conjugations. In addition, it presents a challenge for Turkish students who learn Russian as a foreign language, because of the fact that this category has various means of expression in the Russian language and possesses a lot of exceptional uses apart from the given general uses. The gender linguistic features of Russian and the difficulties in the acquisition of this category which exists as a separate category in the language are discussed in this study. In order to demonstrate the difficulties of language acquisition, how the category of gender shows itself in Russian and Turkish as well as the similarities and differences between languages on this subject are discussed. In this context it is shown how this category in Russian is expressed with morphological, syntactic, lexical-semantic and lexical-word derivation methods. Further, the difficulties in the process of putting up the gender of words in Russian, which has three genuses (masculine, feminine and neuter), are mentioned, with examples.

Keywords:

Russian, Turkish, grammatical gender, learning difficulties,

PDF

___

ATLI, Mehmet Halit (2013). “Almancada Dilbilgisel Cinsiyet Sistemi ve Bu Sistemin Yabancı Dil Olarak Edinimi”. Dil Dergisi (160): 5-25.
DOĞAN, Aksan (2015). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
GVOZDEV, Aleksandr (1973). Sovremennıy ruskiy literaturnıy yazık, çast I, fonetika i mofrologiya. Moskva: 146-163.
KERİMOĞLU, Caner-DOĞAN, Gökçe (2015). “Türkçede Cinsiyet Görünümleri ve Çağrışımsal Zihniyet”. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi XXXVIII: 143-178.
KONONOV, Andrey (1956). Grammatika turetskogo yazıka. Moskva: Akademiya nauk SSSR.
KÖSEAİF, Fuat (1941). “-Çe -Ça eki dişilik eki midir?”. Çınaraltı dergisi (13): 11.
KUZMİNA, Natalia (2010). Russkaya grammatika v tablitsah . Moskova: Flinta: 28.
MARTİNET, Andre (1960). Printsipı ekonomii v fonetiçeskih izmeneniyah. Moskva, izd. İnost. lit.
MİLANOVA, İrina (2011). Russian grammar / translated by Polishchuk E.V. – Moskow: Living Language: 12.
NOVİKOV, Lev vd. (2003). Sovremennıy russkiy yazık, Uçebnik. Fonetika, Leksikolojiya, Solovoobrazovanie, Morfolojiya, Sintaksis. St. Peterburg: İzd. Lan: 388-395.
ÖZTÜRK DAĞABAKAN, Fatma (2011). “Dillerde Cinsiyet: Almanca ve Türkçede Cinsiyet Kavramları”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (46): 281-300.
RAMAZANOVA, Shalala-ÇETİNKAYA, Ersin vd. (2016). Rusça-Türkçe Yumuşatma İşaretiyle Biten İsim Sözlüğü. Kayseri: Orka Matbaa.
ROZENDAL, Emanuel (2011). Spravoçnik po russkomu yazıku. Praktiçeskaya Stilistika. Moskova: İzd. Astrel.
RUSSKİY ORGOGRAFİÇESKİY SLOVAR (ROS) (2002). ed. V.V. Lopatin. http://www.dict.t-mm.ru/lopatin/k/kof.html [13.05.2016].
ŞAKAR, Reşat (2014). “Rus Dilbiliminde Biyolojik Cinsiyetin Fonksiyonel-Semantik Alanının Sözcüksel ve Dilbilgisel Karşılaştırması”. The Journal of Academic Social Science Studies. International Journal of Social Science (29): 485-497.
ŞEKA, Yuri (2007). Praktiçeskaya grammatika turetskogo yazıka. Moskova: Ast-Vostok-Zapad.
UZUN, Nadir Engin (2004). “Dünya Dillerinden Örnekleriyle Dilbilgisinin Temel Kavramları Türkçe Üzerine Tartışmalar”. Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi 39. İstanbul: 110-119.