Yerel basında etnik çatışma söylemi: Mersin ili örneği

Temelinde etnik çatışmaların olduğu olaylar farklı dönemlerde, farklı gruplar arasında yaşana gelmiştir. Bu çatışmalardan biri de; Mersin İli Çilek Mahallesi’nde 21 Mayıs 2011 tarihinde doruk noktasına ulaşan Kürt kökenli vatandaşlarla, Cono aşiretine mensup vatandaşlar arasındaki çatışmalardır. Bir kişinin yaşamını yitirdiği, 45 kişinin yaralandığı, evlerin kundaklandığı bu olayların sonucunda, Cono aşiretine mensup vatandaşlar güvenlik güçlerinin nezaretinde Çilek mahallesinden alınarak bir başka mahalleye yerleştirilmiştir. Etnik temelli ve sonuçları ağır söz konusu çatışmalar tarihsel ardalanı içerisinde değerlendirildiğinde; gerginliği besleyen/körükleyen çeşitli nedenlerin varlığını görmek olanaklıdır. Toplumsal barış ortamını olumsuz yönde etkileyen ve etnik gruplar arasındaki tahammülsüzlüklerde bir domino etkisi yaratan söz konusu çatışmaların; varlığının yanı sıra kitle iletişim araçları ile kamuoyuna nasıl duyurulduğu da büyük önem taşımaktadır. Günümüz modern yerel basını, kitle iletişimi açısından toplumun en öncelikli ve en önemli araçlarıdır. Bu noktada yerel kamuoyunun oluşumunda başat rol oynayan yerel basın; gerginliği arttırıcı ya da barış ortamını sağlayıcı bir aktör olarak ön plana çıkabilmektedir. Bu çalışma, yerel basında barış gazeteciliği normlarının ne kadar uygulandığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın kuramsal bölümünde; Mersin ilinin etnik yapısı, toplumsal yaşamda etnik gruplar, barış gazeteciliği ve Mersin yerel basınının niceliksel yapısı ile haber söylemi konuları ele alınmıştır. Çalışmanın uygulama bölümünde ise “söylem analizi” tekniği ile yerel basındaki 18-24 Mayıs 2011 tarihleri arasındaki Mersin İlinde yaşanan olaylara ilişkin haberlerin çözümlemesi gerçekleştirilmiştir. Mersin İlinde yayınlanan 12 günlük gazete çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bu çalışmada; örneklemi oluşturan gazetelerde yayınlanan etnik boyutlu çatışmalar ile ilgili haberler, Teun van Dijk’ın söylem analizi yöntemiyle barış gazeteciliği açısından incelenmiştir

Discourse of etnic conflict in local press: Case study of Mersin

Events which are based on ethnic-conflicts have been occured in different periods between distinct groups. One of these conflicts is; the conflict that reached to its peak point on 21 May 2011 in Mersin Çilek neighborhood between Kurdish citizens and citizens that belong to Cono tribe. As a result of these events, in which one people died, fourty-five people were injured and houses were sabotaged, citizens of Cono tribe were taken from Çilek neighborhood under the control of security forces and they were placed to another neighborhood. When the conflicts which are ethnic-based and have heavy balance sheets, are evaluated within its historical background; it is possible to see various reasons that support/ incite tension. The conflicts which affect social peace atmosphere negatively and create a domino effect in intolerances between ethnic groups; have an importance both because of its presence and its way of being announced to public opinion through mass media devices. Today’s modern local media is the most privileged and most important device of the society in terms of mass communication. At this point, local press which plays a dominant role in the constitution of local public opinion; can come into prominence as an actor who increases tension or provides a peaceful atmosphere. The goal of this study is to show how journalists report news about conflict and how much they abide to the peace journalism approach. In the theoretical part of this study; ethnic structure of Mersin, ethnic groups in society, peace journalism and quantitative structure of Mersin’s local press and news discourse are discussed. In the applied part of this study news of events in Mersin between 18-24 May 2011 in local press are analysed with “discourse analysis” technique. 12 days of newspapers, published in Mersin, constitutes the sample of this study. News about ethnic dimensional conflicts wich are published in newspapers that constitute the sample of this study, are examined in terms of peace journalism with Teun van Dijk’s discourse analysis technique.

PDF

___

Alankuş S (2009) Yeni Habercilik Arayışları: Hak Odaklı Habercilik, Yurttaş Gazeteciliği, Barış Gazeteciliği, Yeni Habercinin El Kitabı, Gazeteciliğe Başlarken, Okuldan Haber Odasına, IPS İletişim Vakfı Yayınları, İstanbul.
Arslan E (2010) Gazze: Orta Doğu’da Barış Modeli Oturumunun Türk Basınındaki Haber Söylemi, Yeni Düşünceler Dergisi, 5,
Bodur F (1997) Yerel Basında Yönetim ve Örgüt Yapısı, Anadolu Üniversitesi Yayınları No:556, Eskişehir.
Çakır S ve Sarı M. (2009) Mersin’de Kentleşme, Göç ve Kentle Bütünleşme Sorunu, Mersin Sempozyumu, 19-22 Kasım 2008, Mersin.
Demirtaş A (1996) İçel İli İncelemeleri, Opera Kitabevi, Ankara.
Erjem Y (2009). Mersin’de Göç, Kentleşme ve Sosyal Problemler, Mersin Valiliği Yayınları Sosyal Araştırmalar Dizisi: Yayın No:1, Güven Ofset, Mersin.
Erkal M (2005). Küreselleşme Etniklik Çokkültürlülük, Derin Yayınları, İstanbul.
Galtung J (2007) http://bianet.org/bianet/insanhaklari/ 102212-baris-gazeteciligi-kilavuzu, erişim tarihi: 12.08.2011.
Gencel M (1993) Ulusal Entegrasyon ve Gelişme Aracı Olarak Televizyon: GAP TV Örneği, Yüksek Lisans Tezi, AÜ Sos. Bil. Enst., Ankara.
Göktürk A (2007) http://www.aksiyon.com. tr/aksiyon/haber-18637-34-turkiyenin-reflekssehri- mersin.html, erişim tarihi: 26.09.2011.
Hutchinson J ve Smith A D (1996). Ethnicity, Oxford University Press, New York.
İnal A (1994) Haber Metinlerine Eleştirel bir Bakış: Temel Sorunlar ve Örnek Çalışmalar, Ankara Üniversitesi Yıllığı, Ankara.
İnal A (1996) Haberi Okumak, Temuçin Yayınları, İstanbul.
İnceoğlu Y ve Sözeri C (2011) http:// bianet.org/files/doc_files/000/000/377/original mutaala_ek.pdf, erişim tarihi: 12.08.2011.
İrvan S (2006) http://globalmediatr.emu. edu.tr/bahar2006/BarişGazeteciligi/index.htm, erişim tarihi: 25.08.2011.
Korkut T (2007) http://bianet.org/ bianet/ medya/ 102482-baris-gazetecisi-ne-yapar-savasga zetecisi-ne-yapar?, erişim tarihi: 12.08.2011.
Korkut T (2007) http://bianet.org/bianet/bia net/102212-baris-gazeteciligi-kilavuzu, erişim tarihi :12.08.2011.
Köker E ve Doğanay Ü (2010) Irkçı Değilim Ama: Yazılı Basın’da Irkçı Ayrımcı Söylemler, Ece Matbaası, Ankara.
Oğuz İ (2005). Mersin Kentinin Kuruluş Öyküsü, MTSO Yayını, Mersin.
Önder A T (2007) Türkiye’nin Etnik Yapısı, Fark Yayınları, Ankara.
Saraçoğlu C (2011) Türkiye’de Göç Çalışmalarında 1980 Sonrası Paradigma Değişimi, http://politikadergisi.com/kutuphane/turkiyedegoc- calismalarinda-1980-sonrasi-paradigmadegisimi, erişim tarihi: 10.09.2012.
Türkdoğan O (2006) Etnik Sosyoloji, Timaş Yayınları, İstanbul.
Türkyılmaz A, Çay A, Avşar Z B, Aksoy M, Pehlivanlı H ve Kökrek Z (1998) Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan Terör Nedeniyle Göç Eden Ailelerin Sorunları, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları Bilim Serisi:115, Özkan Matbaacılık, Ankara.
Van Dijk T A (1998) Opinions and Ideolojies in the Press, Aprproachesto Media Discourse, Blackwell Publishers, USA.
http://www.turkiyegazetesi.com/haberdetay.43 9754Conolarkimdir?, erişim tarihi: 10.09.2011.
http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-745 2-34, erişim tarihi: 11.09.2011.