Tüketim toplumuna eleştirel bir yaklaşım : Kültür bozumu ve yıkıcı reklamlar

Reklamlar, değerlerin/imajların tüketicilere ikna edici bir biçimde aktarımını sağlayan en etkili iletişim araçlarından birisidir. Pazarlama karşıtl arının da dikkatini çeken bu etkililik, postmodern dönemin ortaya çıkardığı kapitalizm karşıtı eylemci akımların reklamları farklı yorumlamalarıyla birlikte yeni bir popüler eylem alanının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Tüketim toplumu eleştirisinin yeni biçimlerinden biri olan ve kültür bozumu olarak kavramsallaştırılan bu yeni eylem alanı, tüketicileri etkilemek için ticari amaçla üretilen reklamların,sahip oldukları biçimsel ve içeriksel özellikleri üzerinde oynamalar yapılarak yeniden üretilmesini i fade etmektedir. Bu çalışmada, tüketim odaklı pazarlama kültürüne karşı görüşlerin eylemci akımlarla entegre edilmesini sonucu ortaya çıkan ve kültür bozumu olarak ifade edilen hareket ve bu hareket içinde yer alan yıkıcı reklam uygulamaları örnekle desteklenerek detaylı şekilde açıklanmakta ve tüketim karşıtlığının bu yeni eylem alanına ışık tutulmaktadır. Bu çalışma kapsamında Adbusters Medya Vakfının resmi internet sayfasından temin edilen 74 reklama içerik analizi yapılmış, söz konusu reklamlar unsurları, konuları ve taktikleri bağlamında ele alınmıştır.

A critical approach to society of consumption: Culture jam and subvertising

Advertisements are one of the most effecti ve means of conveying values or images to consumers in a persuasive way. This effectiveness, which has attracted the attention of the opponents of marketing, together with the different interpretations of advertisements by anti-capitalist trends which have appeared in the postmodern period, has given rise to a new field of popular activism. This new field is a new type of criticism of consumer society which sees it as the culture jam, and which demands that advertisements produced to affect consumers for commercial purposes should be re-written to reflect their stylistic and contextual characteristics. This study will examine in detail,giving supporting examples, the movement which has resulted in the integration of views opposed to consumer-focused marketing culture with activist trends and which is expressed as a culture jam, and the use of subvertising in this movement. It will also throw light on this new area of anti-consumption activism. In the framework of this study, content analysis is applied to the 74 ads which are taken from official web page of Adbusters Media Foundation. The content of the adver-tisements are analyzed in terms of their elements, topics, and tactics.

PDF

___

Akyol A Ç (2011) Reklam Mesajlarında Bilgilendirici İçerik: Dergi Reklamları Üzerine Bir İçerik Analizi, Doktora Tezi, SÜ Sos. Bil. Ens., Konya.
Andersen M (2004) All the Power: Revolutiowithout Illusion, Punk Planet Books/Akashic Books, Canada.
Atton C (2002) Alternative Media, Sage Publications, London.
Balcı Ş (2007) Negatif Siyasal Reklamlarda İkna Edici Mesaj Stratejisi Olarak Korku Çekiciliği Kullanımı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Derg, 17, 73106.
Barley A (2001) Battle of the Image, New Statesman, 130 (4538), 45.
Baudrillard J (2010) Tüketim Toplumu, Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin (çev), 4. Baskı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Bilgin N (2000) İçerik Analizi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir.
Borghini S ve ark. (2010) Symbiotic Postures of Commercial Advertising and Street Art: Implications for Creativity, Journal of Advertising, 39 (3), 11326.
Brown B (2008) Sitüas yonistlere Punk Bakı, Ş Erdoğan (haz.), Sitüasyonist Enternasyonal, Altıkırkbeş Yayınları, İstanbul, 136157.
Çetin B N (2008) Küreselleşme Karşıtlarına Göre Küreselleşme Karşıtı Hareketlerin Nitelikleri, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Derg, 7 (1), 94104.
De Botton A (2008) Felsefenin Tesellisi, Banu Tellioğlu (çev), 8. Baskı, Sel Yayıncılık, İstanbul.
Debord G (2006) Gösteri Toplumu, Ayşen Ekmekçi ve Okşan Taşkent (çev), 2. Baskı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Den Hond F and De Bakker F G A (2007) Ideologically Motivated Activism: How Activist Groups Influence Corporate Social Change Activities, Academy of Management Review, 32(3), 901924.
Elden M (2009) Reklam ve Reklamcılık, Say Yayınları, İstanbul.
Elden M (2004) Reklam Yazarlığı, İletişim Yayınları, İstanbul.
Goldblatt D (2004) Knowledge and Social Science: Theory, Method and Practise, Routledge, Second Edition, USA.
http://www.billboard liberation.com/manifesto. html, erişim tarihi: 27.07.2012.
Huxley A (2012) Cesur Yeni Dünya, Ümit Tosun (çev), 8. Baskı, İthaki Yayınları, İstanbul.
Jones J P (2004) Reklam Ne Zaman İşe Yarar? Reklamın Satışları Tetiklemesi, Erhan Güven (çev), Reklamcılık Vakfı Yayınları, İstanbul.
Jordan T (2003) Daha Güzel Bir Dünya İçin Eylemci, Gül Çağalı Güven (çev), Kitap Yayınevi, İstanbul.
Kalfa C ve Atay F (2008) Küresel Toplumsal Hareketler, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 127149.
Klein N (2002) No Logo, Nalan Uysal (çev), Bilgi Yayınevi, Ankara.
Laertios D (2007) Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, Candan Şentuna (çev), 3. Baskı, Yapı ve Kredi Yayınları, İstanbul.
Lasn K (2004) Kültür Bozumu, Cem Pekman ve Ahmet Ilgaz (çev), Bağımsız Yayınlar, İstanbul.
Lee M ve Johnson C (2005) Principles of Advertising: A Global Perspective, The Haworth Press, Second Edition, USA.
Messaris P (1997) Visual Persuasion: The Role of Imagesin Advertising, Sage Publication Inc., California.
Rutherford P (2000) Yeni İkonalar- Televizyonda Reklam Sanatı, Mustafa K. Gerçekler (çev), 2. Baskı, Yapı Kredi Yayınları,İstanbul.
Seguela J (1997) Eğlenceli Şeydir Şu Reklamcılık, Nihal Önol (çev), Milliyet Yayınları, İstanbul.
Strangelove M (2005) The Empire of the Mind: Digital Piracy and the Anti- Capitalist Movement, University of Toronto Press, Toronto.
Sullivan L (2002)Satan Reklam Yaratmak, Sevtap Yaman (çev), MediaCat Yayınları, İstanbul.
Twitchell J B (1996) Adcult USA: The Triumph of Advertising in American Culture, Columbia University Press, New York.
Walker R (2004) Going After Nike, Inc., 26 (10), 124134.
Waltz M (2005) Alternative and Activist Media, Edinburg University Press, Edinburg.
Worth O ve Kuhling C (2004) Counter-Hegemony, Anti- Globalisation and Culture in International Political Economy, Capital and Class, 28(3),3142.
Yanıklar C (2006) Tüketimin Sos yolojisi, Birey Yayıncılık, İstanbul.
Yavuz S D (2007) Sosyal İçerikli Grafik Tasarım-1, Grafik Tasarım Görsel İletişim Kültürü Dergisi, 4, 68-71.
Zuk B ve Dalton R (2003) Satirical Counter- Adsas Critical Pedagogy, Connections03, Faculty of Education, University of Victoria, Canada, 285294.