DİJİTAL HETEROTOPYALAR: "BAŞKA" BİR BAĞLAMDA YENİ MEDYA

Bu metin yeni medyayı, Foucault'nun geliştirdiği "heterotopya" kavramı çerçevesinde tartışmaktadır. Foucault'ya göre "başka mekânlar" olarak nitelendirilebilecek, diğer bütün mekânlarla ilişki içerisinde olmakla birlikte, onların tamamını yadsıyan mekânlar vardır. Bunlardan biri "ütopya" diğeri "heterotopya"dır. Ütopyalar, Foucault tarafından bir nevi "yeri olmayan yerler" olarak nitelendirilirken; heterotopyalar, zamansal ve mekânsal farklılıklarıyla birlikte, gerçek mekânların dışında var olabilen "başka bir mekân" olarak anlam kazanmaktadır. Foucault'nun heterotopyaları betimlemek için kullandığı temel ilkeler, yeni medyanın bir heterotopya formunda anlamlandırılmasına olanak tanımaktadır. Yeni medya çalışmalarının ilgi topladığı günümüzde; yeni medyayı anlamak, yeni medyanın çerçevesini çizmek ve toplumsal etkilerini belirli bir kavramsal bakış açısıyla değerlendirmek önem taşımaktadır. Kullanıcılarına farklı bir zaman-mekân algısı sunması, sapma davranışlarının yeni medyada kendine yer bulması ve kullanıcılarda çeşitli yanılsamalara neden olması gibi özellikler yeni medyayı bir heterotopya formu olarak değerlendirmeyi gerekli kılmaktadır. Bu nedenle bu metin yeni medyayı, çağdaş dünyanın ürettiği yeni bir heterotopya formu olarak ele almakta; yeni medyanın temel dinamiklerini bu bakış açısından hareketle belirlemeye çalışmaktadır. Bu bağlamda yeni medyanın, toplumsalın karşısında, bir başkalık formunda anlam kazandığı değerlendirilmektedir.

DIJITAL HETEROTOPIAS: NEW MEDIA IN "ANOTHER" CONTEXT

This text investigates the new media in the context of the concept "heterotopia" that was developed by Foucault. According to Foucault there is spaces that can be regarded as "another spaces" which have relations with all other places, but at the same time denies all of them. One of them is "Utopia" and the other is "heterotopia". Utopias are regarded as "spaces without places" by Foucault. On the other hand heterotopias meaning "other spaces" that exist outside of the real spaces with its temporal and spatial differences. The basic principles that was used by Foucault to explain heterotopias, allow to make sense new media as a heterotopia. Especially nowadays it is important to understand new media, to define new media framework and to interpret its social effects with a particular point of view. Because of the presentation of a different time-space perception to its users, the deviation behaviors take place in the new media and causing various illusions in users, makes it easier to evaluate the new media as a heterotopia form. For this reason, this text handle new media as a new form of heterotopias that produced by the contemporary world and trying to determine the basic dynamics of new media from this perspective. In this context, new media is interpreted as a diversity form against the sociality.

PDF

___

Akay A (2016) Michel Foucault'da İktidar ve Direnme Odakları, Doğu Batı Yayınları, Ankara.
Auge M (1997) Yer-olmayanlar, Turhan Ilgaz (Çev.), Kesit Yayıncılık, İstanbul.
Baudrillard J (2005) Simülakrlar ve Simülasyon, Oğuz Adanır (Çev.), Doğu Batı Yayınları, Ankara.
Becker H S (2014) Mesleğin İncelikleri: Sosyal Bilimlerde Araştırma Nasıl Yürütü- lür, Baran Öztürk vd. (Çev.), Heretik Yayınları, Ankara.
Becker H S (2015) Hariciler (Outsiders): Bir Sapkınlık Sosyolojisi Çalışması, Şerife Geniş ve Levent Ünsaldı (Çev.), Heretik Yayınları, Ankara.
Bennet R M ve Thornton E N (2012) Governance Within Social Media Websites: Ruling New Frontiers, Telecommunications Policy, 36, 493-501.
Bentham J (2016) Panoptikon ya da Gözetim-evi, Barış Çoban ve Zeynep Özaslan (Haz.) Panoptikon, Gözün İktidarı, Su Yayınları, İstanbul, 9-75.
Berger P L ve Luckmann T (2008) Gerçekliğin Sosyal İnşası: Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi, Vefa Saygın Öğütle (Çev.), Paradigma Yayınları, İstanbul.
Binark M (2014) Giriş, Mutlu Binark (Der.), Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 15-25.
Binark M ve Bayraktutan G (2013) Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
Binark M ve Löker K (2011) Sivil Toplum Örgütleri İçin Bilişim Rehberi, STGM, Ankara.
Castells M (2013) İsyan ve Umut Ağları: İnternet Çağında Yeni Toplumsal Hareketler, Ebru Kılıç (Çev.), Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Castells M (2016) İletişim Gücü, Ebru Kılıç (Çev.), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Chambers I (2005) Göç, Kültür, Kimlik, İsmail Türkmen ve Mehmet Beşikçi (Çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Crary J (2015) 7/24 Geç Kapitalizm ve Uykuların Sonu, Nedim Çatlı (Çev.), Metis Yayınları, İstanbul.
Dellaloğlu B F (2015) Mesafeli Yakınlık: Facebook ve Twitter Çağının Yeni Toplumsallığı, Özlem Oğuzhan (Ed.), İletişimde Sosyal Medya Sosyal Medyada Etkileşim, Kalkedon Yayınları, İstanbul, 21-27.
Erdoğan İ ve Alemdar K (2002) Öteki Kuram, Erk Yayınları, Ankara.
Foucault M (1992) Hapishanenin Doğuşu, Mehmet Ali Kılıçbay (Çev.), İmge Kitabevi, Ankara.
Foucault M (2001) Kelimeler ve Şeyler, Mehmet Ali Kılıçbay (Çev.), İmge Kitabevi, Ankara.
Foucault M (2005) Özne ve İktidar, Işık Ergüden ve Osman Akınhay (Çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Foucault M (2013) Cinselliğin Tarihi, Hülya Uğur Tanrıöver (Çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Göker G (2016) Bir Gözetim Aracı Olarak Periscope, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 969-992.
https://www.periscope.tv/about, erişim: 15.10.2015
Hülür H (2009) Görme ve Söylemenin Mekânı Olarak Birey ve Denetim: Michel Foucault'da Işık ve Söz Rejimi, Ekev Akademi Dergisi, Sayı: 38, 115-136.
Kara U Y (2014) Kimlik Oyunu: Video Oyunları, Yeni Medya ve Kimlik, İletişim Yayınları, İstanbul.
Lefebvre H (2014) Mekânın Üretimi, Işık Ergüden (Çev.), Sel Yayınları, İstanbul.
Levy S (2014) Hackerlar: Bilgisayar Devriminin Kahramanları, Emel Aslan (Çev.), ODTÜ, Ankara.
Marx K ve Engels F (2008) Komünist Manifesto, Celal Üster ve Nur Deriş (Çev.), Can Yayınları, İstanbul.
Nalçaoğlu H (2002) Heterotopya, Koloni ve Öteki Mekânlar: Michel Foucault'nun Kısa Bir Metni Üzerine Düşünceler, Doğu Batı Dergisi, Sayı: 19, 125-140.
Niedzviecki H (2010) Dikizleme Günlüğü, Gökçe Gündüç (Çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Şentürk L (2003) Foucault'nun Heterotopyaları, Cogito, Sayı: 34, 13-15.
Tandaçgüneş N (2013) Ütopya, Antikçağdan Günümüze Mutluluk Vaadi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Tomlinson J (2004) Küreselleşme ve Kültür, Arzu Eker (Çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Topinka R J (2010) Foucault, Borges, Heterotopia: Producing Knowledge in Other Spaces, Foucault Studies, No. 9, 54-70.
Toprak A, Yıldırım A, Aygül E, Binark M, Börekçi S ve Çomu T (2014) Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: Görülüyorum Öyleyse Varım, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
Van Dijk J (2016) Ağ Toplumu, Özlem Sakin (Çev.), Kafka Yayınları, İstanbul. Zencirkıran M (2016) Sosyoloji, Dora Yayınları, Bursa.