Kişisel Sorumluluk Bağlaminda Mevlâna ve Ezelî Yazgi Düşüncesi

Bu makalede esas itibarıyla Mevlâna’nın insan özgürlüğü problemine bakışını ele almaya çalıştık. Bilindiği gibi insanın özgürlüğü konusu, bireylerin sorumluluklarıyla beraber ele alındığında daha anlamlı bir neticeye varılabilir. Bu nedenle biz de makale boyunca Mevlâna’nın insan algısını oluştururken hangi parametrelerden hareket ettiğini ortaya koymaya çalıştık. Mevlâna’nın düşüncesine göre kişisel sorumluluk, Yüce Allah’ın ilim ve irade sıfatıyla doğrudan bağlantılı bir olgu olması hasebiyle düşünürümüzün, kendi iradeli fiillerinden sorumlu insan algısının geliştirilmesinde bu değere büyük bir atıfta bulunduğu görülmektedir. Mevlâna, insanın dünya yaşamındaki serüvenini açıklarken, daha ziyade kader, ecel, rızık, misak ve ruhların yaratılmış olduğu meclisi ifade eden bezm-i elest gibi temel kavramların etrafında örülen bir hürriyet anlayışından hareket ettiği görülmektedir. Bu bağlamda Mevlâna, insanın yaptıklarından mutlak manada sorumlu olduğunu dikte eden bir düşünce geleneğini de yerleştirmeye çalışmıştır denilebilir

Anahtar Kelimeler:

Misak, kader, ecel, irade, cebir, özgürlük, gayb, sorumluluk

-

In this article, we generally tried to deal with the Mawlana’s approoch to the problem of human freedom. As is known, it can be reached more meaningful result whenever matter of human freedom is dealt to gether with the personal responsibility. Therefore we tried to put forth the parameters which he set out to constitue the human perception. According to Mawlana’s thought, personal responsibility is directly connected with the attributions of Divine Will and Divine Knowledge, and because of that he considers this fact important while he develops the human perception, who is responsible his voluntary acts. It is seen that Mawlana moves from the idea of freedoom whitc surrounded with some basic concepts such bezm-i elest, destiny, one’s appointed time (ecel), food (rızık), and misak while he explain the adventure of human being in the world. In this context, it can be considered that Mawlana tried to creata a thought which hold human being accountable for his acts

Keywords:

Misak, destiny, ecel, will, compulsion, feredom, gayb, responsibility,

PDF

___

olanı beşerî olandan ebedî olarak ayırmakla kalmamış, Tanrısal olanı da mutlak surette beşeri olanın önüne geçirmiş olmaktadır.
Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur’an, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2009.
Arasteh A. Reza, Mevlânâ Celâleddîn Rûmî’nin Kişilik Çözümlemesi Aşkta ve Yaratıcılıkta Yeniden Doğuş, çev: Bekir Demirkol, İbrahim Özdemir, Kitâbiyat Yayınları, Ankara 2000.
Arpaguş, Sâfi, Mevlânâ ve İslâm (Algı ve Anlatım), Vefa Yayınları, İstanbul 2007.
Atasağun, Galip, Mevlânâ Celâleddîn Rûmî Ve Mesnevî’de Bahsedilen Dinler, Sebat Ofset, Konya 2001.
Aydın, Mehmet, Mevlâna ve Sufizm, NKM Yayınları, Konya 2001.
Aydın, Mehmet S., İslâm Felsefesi Yazıları, Ufuk Yayınları, İstanbul 2000.
Buharî, Ebu Abdullah İsmail, el-Camius-Sahih, (I-VIII), Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.
Cebecioğlu, Ethem, Mevlâna Üzerine Bazı Notlar, Sami Efendi Vakfı Yayınları, Ankara 2010. Fürüzanfer, Bediüzzeman, Mevlâna Celâleddin, çev: Feridun Nafiz Uzluk, MEB
Yayınları, İstanbul 1977.
İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, es-Sünen, (I-II), Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.
Koner, M. Muhlis, Mesnevî’nin Özü,(I-VI), Tablet Yayınları, Konya 2005.
Lewis, Franklin, Mevlânâ Geçmiş ve Şimdi Doğu ve Batı, çev: Gül Çağalı Güven-Hamide Koyukan, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2010.
Mevlâna Celâleddîn, Dîvân-ı Kebîr, (I-VII), haz: Abdülbâkî Gölpınarlı, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1992.
……....Fîhi Mâ-Fîh, çev: Billur C. Yılmazyiğit, Parşömen Yayınları, İstanbul 2012. .……...Mecâlis-i Seb’a, çev: Mehmet Hulusi, Kırkambar Yayınları, İstanbul 2001. ………Mektubât, haz: Abdülbâkî Gölpınarlı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1985.
………Mesnevî, (I-VI), çev: Veled İzbudak, MEGSB Yayınları, İstanbul 1998. Müslim, Ebu’l-Hüseyin Haccac, el-Camius-Sahih, (I-III),Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.
Önder, Mehmet, Mevlâna ve Mevlevilik, Aksoy Yayınları, İstanbul 1998.
Sultan Veled, Maarif, MEB Yayınları, çev: Meliha Tarıkâhya, İstanbul 1985.
Yakıt, İsmail, Batı Düşüncesi ve Mevlâna, Ötüken Yayınları, İstanbul 1993.
Yardım, Ali, Mesnevî Hadisleri, Damla Yayınları, İstanbul 2008.