Özet Coğrafi keşiflerle başlayan ve ikinci dönem kolonyalizm olarak da adlandırılan dönemde, Batılı ülkeler biraz da sömürüyü perdelemek için ‘Beyaz Adamın Yükü’ misyonunu ileri sürerek üçüncü dünya ülkeleri diye adlandırılan Afrika kıtasındaki ülkelere medeniyet götürüyoruz söylemiyle bu ülkeleri birer sömürge ülke haline getirirler. Bu sömürüyü kolaylaştırmak için sömürünün temel araçlarından biri olan eğitim sistemlerini kullanırlar. Batı, her ne kadar sömürgeleştirdiği ülkelerin geleneksel eğitimini değersizleştirip ikinci plana iten politikalar uyguladıysa da, onları zorla ortadan kaldırıp yerine kendininkini koymadı. Sömürge ülkenin eğitim sisteminin yanına kendi eğitim sistemini koydu. Sömürünün başladığı ana kadar geleneksel bir eğitim sistemine sahip olan sömürge ülkeler, sömürgecinin Rönesans ve Aydınlanma tecrübesinden süzülüp şekillendirilmiş modern eğitim sistemi ile karşı karşıya gelince bocalamaya başlarlar. Nihayetinde içi boşaltılan ve sömürge ülkenin kültürel bağlamına uymayan bir eğitim sistemi kültürel yozlaşma ve ekonomik yolsuzluklara neden olur. Chinua Achebe’in de aralarında olduğu sömürge sonrası dönem teorisyen, düşünür, entelektüel ve yazarlarının çoğu, yayılmacı düşüncenin uygulamaya geçirilmiş biçimi olan sömürgeciliğin kalıcılık sağlamak için, sömürülen ülkelerin eğitim sistemlerini kullanıp kendine göre şekillendirdiği düşüncesinde hemfikirdirler. Bu aydınlar, özellikle 2. Dünya Savaşından sonra sömürgeleştirdikleri ülkelerden fiziki olarak çekilen Avrupa medeniyetinin sömürgeleştirilen ülkelerin siyasi, ekonomik ve kültürel yaşamları üzerinde yapmış olduğu tahribatı konu alan eserler yazarlar. Bazıları, Avrupa medeniyetinin bıraktığı mirası radikal bir şekilde tümden reddetmek gerektiğini ileri sürerken, kimi de bu medeniyetin kötücül ve tahrip edici etkilerinin yanı sıra iyi şeyler de yaptığını, yüzyıllar süren etkileşim nedeniyle tümden reddetmenin diyalektik olarak mümkün olamayacağını ve asıl yozlaşmanın sömürgeleştirilen ülkelerin kapalı ve/veya yarı açık bir sistemle yürütülen geleneksel eğitimlerinden kaynaklandığını savunur. Chinua Achebe ikinci görüşü savunanların içinde yer alır. Bu bağlamda, olay örgüleri, kurguları ve karakterleri itibariyle birbirlerinin devamı olan ve Nijerya’nın koloni öncesi, koloni süresi ve koloni sonrası sosyal ve kültürel durumunu anlatan Achebe trilojisinin ikinci eseri olan No Longer at Ease adlı romanını göz önüne alan bu makale, kapalı-sistem geleneksel bir eğitim sonucu şekillenen bir kültürün, aniden açık-sistem bir eğitime tabi tutulmasının nasıl kültürel yozlaşmaya yol açıp sömürünün devam etmesini sağlayabildiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır.