Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretiminde Kavram Haritalarının Kullanılması

Günümüz eğitim anlayışında, davranışçı öğrenme kuramının mekanik, pasif, bireysel ve ezber öğrenme anlayışının yerini, üst düzey düşünme becerilerine odaklanan, bilişsel süreçleri vurgulayarak anlamlı öğrenmeyi temel alan, yapılandırmacı paradigmanın aldığı görülmektedir. Yabancı dil öğretiminin öğrenme ve öğretme sürecinde de söz konusu bakış açısının değişimi gün geçtikçe kendini hissettirmektedir. Buna bağlı olarak Arapça öğretiminde öğretmen ve öğrencinin rolü ve uygulanan yöntem, yeni teknikler çerçevesinde ele alınmakta böylece geleneksel olanın yanında yeni yöntem ve tekniklerin kullanımı yaygınlaşmaktadır. Yabancı dil öğretiminde, dil becerilerinin edinimi süreç bakımından öğrenciden öğrenciye değişiklik göstermekle birlikte iyi yapılandırılmış bir öğretimde kazanımlara yönelik olumlu sonuçlar elde edildiği bilinmektedir. Temel ve yan dil becerilerinin edinimi sürecinde çeşitli yöntem ve tekniklerin kullanılması, farklı zekâ alanlarına hitap etmede ve bireysel farklılıkları en aza indirgemede büyük önem arz etmektedir. Öğrencide bilişsel, duyuşsal ve görsel olarak desteklenmiş bir öğrenme ortamı, bütüncül öğrenme açısından anlamlı bir fark oluşturmaktadır. Öğrenenlerin bilgiyi yapılandırma süreci büyük oranda önceki bilgi ve kavramlara bağlıdır. Bu açıdan konu alanına dair kavramların kavram haritalarıyla öğretimi, anlamlı öğrenmenin gerçekleşmesi açısından önemli rol oynar. Kavram haritaları, kavramlar arasındaki ilişkileri göstermek ve aynı kategorideki diğer kavramlarla bağlarını şekil ya da sözcüklerle somutlaştırmak suretiyle öğrenmenin zihinde inşasını kolaylaştırır. Aynı zamanda öğrenenlerin kavramsal yanılgılarının en aza indirilmesinde de etkili olur. Bu çalışmada, kavram haritaları yönteminin Arapça dil bilgisi konularının öğretiminde nasıl kullanılabileceği ele alınacaktır. Kavram haritaları yönteminin dayandığı yapılandırmacı kuram ana hatlarıyla tanıtıldıktan sonra anlamlı öğrenme ile kavram haritaları arasındaki ilişki üzerinde durulacak, kavram haritalarının, Arapça dil bilgisinde temel kavramların edinilmesine ve kavramlar arası ilişkinin etkin bir şekilde öğrenilmesine yapacağı katkı değerlendirilecektir. Ayrıca sık kullanılan kavram haritaları çeşitleri üzerinden özellikle hazırlık sınıflarında kullanılabilecek uygulama örneklerine de yer verilecektir.

Using Concept Maps in Teaching Arabic as a Foreign Language

Today’s understanding of education shows that the constructivist paradigm, which focuses on high-level thinking skills, emphasizes cognitive processes, and is based on meaningful learning, has replaced the mechanical, passive, individual, and rote learning approach of behavioral learning theory. The change in the educational and scientific point of view regarding the learning and teaching processes of foreign language teaching makes itself felt more each day. Accordingly, this article discusses the role of the teacher and the student in teaching Arabic and the applied methods within the framework of new techniques, and explains the use of new methods and techniques and how they have become widespread alongside the traditional ones. Although the acquisition of language skills varies from student to student in foreign language teaching, more positive results are known to obtained from well-structured teaching. The use of various methods and techniques for acquiring basic and secondary language skills has great importance in terms of addressing different areas of intelligence and minimizing individual differences. Providing students with a cognitive, affective, and visually supported learning environment makes a significant difference in terms of holistic learning. The process learners undergo to construct knowledge is highly dependent on previous knowledge and concepts. In this respect, using concept maps to teach the concepts of a subject area plays an important role in realizing meaningful learning. Concept maps facilitate the construction of learning in the mind by showing the relationships between concepts and embodying their ties with other concepts in the same category through figures or words. Concept maps are also effective at minimizing learners’ misconceptions. This study will discuss how concept maps can be used as a method for teaching Arabic grammar subjects. After introducing the constructivist theory on which the concept maps method is based, the article will then focus on the relationship between meaningful learning and concept maps and evaluate the contributions concept maps make to acquiring the basic concepts in Arabic grammar and to having students effectively learn the relationships between concepts. In addition, the article will provide application examples that can be used with regard to the types of concept maps that are frequently used, especially in preparatory classes.

___

  • Ceylan, Senem. Arapça Öğretiminde Yeni Yönelimler. İstanbul: Akdem Yayınları, 2021.
  • Çakıcı, Dilek ve Altunay, Uğur. “Ön Örgütleyiciler ve Öğretimde Kullanımları”. Kastamonu Eğitim Dergisi. 14/1 (2006): 11-20.
  • Dale H. Schunk. Öğrenme Teorileri: Eğitimsel Bir Bakış. Çeviri Editörü: Muzaffer Şahin. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2014.
  • Fidan, Nurettin. Okulda Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Alkım Yayınları, 1986.
  • Günay, Yasemin ve Hamurcu Hülya. “İlköğretim Fen Bilgisi Öğretiminde Kavram Haritalarının Kullanılması”.
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 14 (2002): 48-58.
  • Güneş, Firdevs. Yapılandırmacı Yaklaşımla Sınıf Yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2007.
  • Kaptan, Fitnat. “Fen Öğretiminde Kavram Haritası Yönteminin Kullanılması”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 14 (1998): 95-99.
  • Kılıç, Gülten Bağcı. “Oluşturmacı Fen Öğretimi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi. 1 (2001): 7-22.
  • Kılınç, Ahmet. “Bir Öğretim Stratejisi Olarak Kavram Haritalarının Kullanımı”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. IV/II (2007): 21-48.
  • Korukcu, Adem. “Kavram Haritalarının Din Öğretiminde Kullanımı”. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, 2007.
  • Novak, Joseph D. ve D. Bob Gowin. Learning How to Learn. New York: Cambridge University Press, USA 1990. Ormrod, J.E. Öğrenme Psikolojisi. Çeviri Editörü: Mustafa Baloğlu. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2015. Özden, Yüksel. Öğrenme Öğretme. Ankara: Pegema Yayıncılık, 2005.
  • Pritchard, Alan. Ways Of Learning: Learning Theories And Learning Syles In The Classroom. Routledge, Abingdon, 2009.
  • Saban, Ahmet. Öğrenme Öğretme Süreci: Yeni Teori ve Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2004.
  • Slavin, Robert E. Eğitim Psikolojisi: Kuram ve Uygulama. Çeviri Editörü: Galip Yüksel. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2015.
  • Şendur, Gülten. “Kimyasal Denge Ünitesindeki Kavram Yanılgılarının Önlenmesinde Ausubel’in Anlamlı Öğretme Yönteminin Uygulanması”. Doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, 2009.
  • Şimşek, Nurettin. “Yapılandırmacı Öğrenme ve Öğretime Eleştirel Bir Yaklaşım”. Eğitim Bilimleri ve Uygulama. 3/5 (2004): 133-135.