XIX. Yüzyılın Sonu ve XX. Yüzyılın Başlarında Yaşamış Hindistanlı Şairlerin Şiirlerinde Sultan II. Abdülhamid ve Osmanlılar

Hint yarımadası, tarihte Osmanlıların idaresi altına girmemiş olsa da bölgede yaşayan Müslümanların Anadolu halkıyla uzak geçmişe dayalı dinî, tarihî, dostane ve duygusal bağları vardır. Bu güçlü dostluk ve kardeşlik bağlarının tezahürü olarak başta Hindistan olmak üzere Müslüman nüfusun yoğun olarak yaşadığı Pakistan, Bangladeş ve Keşmir gibi yerlerdeki insanlar, tarih boyunca Anadolu halkından maddî ve manevî desteklerini esirgememişlerdir. Gerek “93 Harbi” diye bilinen Osmanlı-Rus savaşında gerekse 1915-16 Çanakkale Harbi’nde İslam’ın bayraktarı olarak gördükleri Osmanlılara her türlü destekte bulunmaktan geri durmamışlardır. Hilafetin ortadan kaldırılmasına en çok da onlar üzülmüş ve bu durumu kabullenmekte zorlanmışlardır. Hindistanlı birçok âlim ve şair, hilafeti savunan eserler kaleme almış, Müslümanların halifesi olarak gördükleri Sultan II. Abdülhamid Han (1842-1918) ve Osmanlılar için methiyeler yazmışlardır. Feyzu’l-Hasan esSahârenpûrî (ö. 1887), Zülfikâr Ali ed-Diyubendî (ö. 1904), Vahîduddîn el-Âlî el-Haydarâbâdî (ö. 1926), Edîb-i Pişâverî (ö. 1930) Hamîdüddîn-i Ferâhî (ö. 1930) ve Enver Şâh el-Keşmîrî (ö. 1933) XIX. Yüzyılın sonları ile XX. Yüzyılın başlarında Hint yarımadasında yaşamış âlim ve şairlerden bazılarıdır. Bu çalışmamızda mezkûr altı şairin hayatı, eserleri, Osmanlı Devleti ile ilişkileri incelenecek ve Sultan II. Abdülhamid Han’ı, Osmanlıları ve hilâfeti konu alan medih ve destansı şiirlerine yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, Hindistan, Şiir, Şair, Sultan II. Abdülhamid

Sultan Abdul Hamid and Ottomans in the Poems of Indian Poets from the Late 19th and Early 20th Centuries

Although the Indian Peninsula had not historically been under Ottoman rule, the Muslims living in the region have had long-standing religious, historical, friendly, and emotional relationships with the Anatolian people. Throughout history, people in places such as Pakistan, Bangladesh, and Kashmir with their dense Muslim populations did not withhold their financial or moral support for the Anatolian people. They did not hesitate to support the Ottomans, whom they saw as the flag bearers of Islam, during either the Russo-Turkish war, known as 93 Harbı in Turkish, or the Gallipoli Campaign of 1915- 1916. They were most upset by the abolition of the caliphate and took a long time to accept this situation. Many scholars and poets from India wrote books defending the caliphate, as well as elegies for Abdul Hamid Han, the caliph of Muslims, and for the Ottomans. Some of these scholars and poets who lived in the late 19th and early 20th centuries were Faiz-ul Ḥasan al-Saharanpuri, Zulfiqar Ali al-Diyobendi, Wahiduddin Ali al-Hyderabadi, Adib Pishavari, Hamiduddin Farahi, and Anwar Shah al-Kashmiri and were born and raised on the Indian subcontinent. This study examines the poems of these six mentioned poets who defended the caliphate and the Ottomans, as well as their praises about Sultan Abdul Hamid Han.

Keywords:

Ottoman, India, Poet, Poem, Sultan Abdul Hamid II,

PDF

___

Ahmed, Nazîr ve Muhammed Bedhaş Hâfiz. »el-Mevlevî Zulfikâr Alî ed-Diyöbendî ve Meâsiruhu el-İlmiyye: Dirâse Vasfiyye«. Islamic Sciences. 1/4 (2021): 1-19. google scholar
Ahmed, Nazîr. »Fennu’ş-şi‘r ınde’l-Mevlevî Zulfikâr Alî ed-Diyöbendî: Dirâse Vasfiyye Tahlîliyye«. el-Mîzân. 2/4 (2020): 348-371. google scholar
Aksun, Ziya Nur. Osmanlı Tarihi. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1944. google scholar
Asım, Mohammad Shakib. ”Edib-i Pişâverî’nin Arapça Şiirlerinde 1915 Çanakkale Savaşı“. KÜLLİYAT Osmanlı Araştırmaları Dergisi. 16 (2022): 1-12. google scholar
Aydın, Mahir. ”Doksanüç Harbi“. DİA. 9: 216-224, (İstanbul: TDV, 1999). google scholar
Bayur, Yusuf Hikmet. Hindistan Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2. Baskı, 1987. google scholar
el- Bilgrâmî, Gulâm Alî Âzâd el-Huseynî el-Vâsıtî. Subhatu’l-mercân fî âsâri Hindistân. Beyrut: Dâru’r-râfidîn, 2015. google scholar
Dîvân-ı kasâyid ve gazeliyyât-ı Fârisî ve Arabî Edîb Pîşâverî. Derleyen/Haşiye ve Talik Yazan: Ali-Abdurrasûlî. Tahran/Parthia:1362. google scholar
Erim, Nihat. Devletlerarası Hukuku ve Siyasî Tarih Metinleri, Cilt: I, Osmanlı İmparatorluğu Andlaşmaları. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1975. google scholar
Fârûk Ensârî, Muhammed Abdullah. »eş-Şeyh Muhammed Enver Şâh el-Kişmîrî ve Ârâuhu’l-i‘tikâdiyye (Arzen ve Nakden) ». Yüksek Lisans Tezi. (Suudi Arabistan: Ummu’l-Kurâ Üniversitesi, 2000). google scholar
el-Ferâhî, el-İmâm Abdulhamîd. er-Ra’yu’s-sahîh fî men huve’z-zebîh. Dımaşk: Dâru’l-kalem, 1918. google scholar
Fığlalı, Ethem Ruhi. Kâdiyânîlik. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 1986. google scholar
Gazkooh, Kasâbî Celîl ve Hâdî Vekîlî. ”Peyvend-i edeb ve siyaset: Bâz-tâb-ı ceng-i cihâni-i evvel der eş’âr-i Edîb Pîşvârî“. Faslnâme-i târîh-i revâbıt-i hâricî. 14/55 (1392): 73-98. google scholar
Hâfiz, Abdulkadîr. »et-Tenâssu’l-Kur’ânî fî şi‘ri Feyz el-Hasen es-Sehârenfûrî«. el-Edvâ’. Lahore: Şeyh Zâid İslamic Center, Pencab University, 34/52 (2019): 189-203. google scholar
el-Haydar Âbâdî, Hakîm Muhammed Vahîduddin Alî. Kasîde Arabiyye. Hindistan/Agra:1906. google scholar
Hoyladı, Adnan. ”Mevlevî Hafız Abdülcemîl Efendi’nin ez-Zaferu’l-Hamîdiyye Risalesi ve İslam Hukukunda Hilafetin Kureyşîliği Tartışmaları“. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2010. google scholar
Huseyn, Esğar. Hayâtu şeyhi’l-Hind. Lahore: İdâre-i İslâmiyyât, 1977. google scholar
İdris, Ahmed. el-Edebu’l-Arabî fî şıbhi’l-kârrati’l-Hindiyye hatta evahıri’l-karni’l-ışrîn. el-Cîze: Ayn li’d-dirâsât ve’l-buhûsu’l-insâniyye ve’l-ictimâiyye, 1. bs., 1998. google scholar
İshtiyaq, Ahmad Zilli. ”Hamidüddîn Ferâhî“. DİA. XV: 477-478 (İstanbul: TDV, 1997). google scholar
Kanar, Mehmet. ”Edib-i Pişaverî“. DİA. 10: 424-425, (İstanbul: 1994). google scholar
el-Kâsımî, Muhammed Ahmed Han. »el-Ustâz Feyz el-Hasen es-Sehârenfûrî: Hayâtuhu ve Âsâruhu«. Sekâfetu’l-Hind: Mecelle İlmiyye Sekâfiyye Câmi‘iyye Fasliyye. 1/56 (2005, Yenidelhi): 195-215. google scholar Koçu, Reşad Ekrem. Osmanlı Padişahları. İstanbul: Ana Yayınevi, 1981. google scholar
Komisyon. Dîvânu’l-Feyz. Thk. Dr. Zuhûr Ahmed Ezhar. Lahore: el-Mecma‘u’l-Arabî el-Pakistânî, 1416. google scholar
Komisyon. Osmanoğulları ve Aydınların Anlatımıyla İmparatorluğu Yüzük Taşı II. Abdülhamid. İstanbul: Yeditepe, 2009. google scholar
Komisyon. Şerhu’l-muallakâti’s-seb‘i’l-musemmâ Riyâzu’l-feyz li-Şeyh Feyz el-Hasen es-Sehârenfûrî. Thk. Dr. el-Hâfiz Abdulkadîr. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 1971. google scholar
Konukçu, Enver. ”Bâbürlüler“. DİA. 4: 400-404 (İstanbul: TDV, 1991). google scholar
Korucu Üçüncü, Berna. ”Abdülhamid ve Bopal Nevvabları“. İrtad. 3 (2019), 79-94. google scholar
Korucu Üçüncü, Berna. ”Bopal Nevvabı Sultan Cihan Begüm’ün İstanbul Ziyareti ve Osmanlıya Gönderdiği Yardımlar“. Journal Of Universal History Studies. 2 (2019), 251-268. google scholar
Küçük, Cevdet. ”Abdülhamid II“. DİA. 1: 216-224, (İstanbul: TDV, 1998). google scholar
Lewis, Geoffrey. ”The Ottoman Proclamation of Jihad in 1914“. Islamic Quarterly. 19/3 (1975), London, 15. el-Luknevî, Abdulhayy. Nuzhetu’l-havâtır ve behcetu’l-mesâmi‘ ve’n-nevâzır. Beyrut: Dâru Ibn Hazm, 1999. en-Nemr, Abdulmun‘im. Târîhu’l-İslâm fi’l-Hind. Beyrut: Muessesetu’l-câmi‘iyye li’d-dirâsât ve’n-neşr ve’t-tevzî‘, 1981. google scholar
Numânî, Ebu’l-Kâsım. Dâru’l-ulum-i Diyobend ki câmi‘ ve muhtasar-ı târîh. Diyobend: Şeyhu’l-Hind Akademî, 2020. google scholar
Rızavî, Seyyid Mahbûb. Târîh-i dâru’l-ulûm-i Diyobend. Diyobend: İdâre-i ihtimâm-i dâru’l-ulûm-i Diyobend, 1993. google scholar
Sipihr, Ahmed Ali. İrân der ceng-i bozorg. Tahran: İntişârât-ı Edîb, çâp-ı dovvom, 1342. google scholar
et-Tahrânî, Âgâ Bozork. ez-Zerî‘a ilâ tesânîfi’ş-şî‘a. Beyrut: Dâru’l-edvâ’, 1403. google scholar
Vural, Suat. ”Sipahi Ayaklanmasının Siyasi Sebepleri“. Belgü. 2 (2015), 181-202. google scholar
Yâhakî, Muhammed Ca‘fer. Çûn sebû-yi Teşne: Edebiyyat-ı Mu‘âsır-i Fârisî. Tahran: Câm Neşriyyât, 1375. google scholar
Yıldırım, Nimet. ”Edîb-i Pişaverî ve Edebi Kişiliği“. Doğu Esintileri. 13 (2020), 49-68. google scholar
(05.02.2023 :Tarihi Erişim (/تحميل/قیصرنامهادیب-پیشاوری-سید-احمد-رضوی/com.ketabpedia://https google scholar
Erişim (/ديوان-الفيض-بتحقيق-د-.ظهور-أحمد-أظهر-دراسة-ونقد/0/83079/language_literature/net.alukah.www://https Tarihi: 25.02.2023). google scholar