HORÂSÂN’DA ARAP DİLİ / THE ARABIC LANGUAGE IN KHURASAN

Öz: Bu makalede şu sorulara cevap aranmaktadır: Arapça neden IV/X.yüzyıldan itibaren Horȃsȃn’da konuşulan resmî dil olma vasfını kaybetmişve aynı zamanda resmî yazı dili olma özelliğini de Yeni Farsça ile paylaşırhȃle gelmiştir? Çalışmada, Arap şiirine ait usûllerin Fars şiirinde kullanılmışolması, Arap olmayanların İslȃm üzerindeki etkileri ve İslȃm’ınşehirlileşmesi gibi etkenlerin bu gelişmeyi doğuran faktörler arasında yeraldığı sonucuna varılmıştır. Ulemȃ, sûfîler, şairler ve kȃtipler, İranî lehçelerinkonuşulduğu bir dil havzasında Arapça’yı canlı tutmuşlardır. Meşruiyetmeseleleri ve bürokratik zorunluluklar da Arap ve Fars dillerinin meczolabilmesi için tarihî mȃnȃda uygun koşullar hazırlamıştır. Sonuç olarakbu çalışmanın müellifi, İranlılar’ın Arap dilinin korunması ve yayılmasına,Araplar’ın da Farsça’nın yayılmasına yardım ettiği fikrini ileri sürmektedir.Anahtar Kelimeler: Arapça, Farsça, Yeni Farsça, Horȃsȃn, İran, Pehlevî,Derî. Abstract: This article asks the questions: Why did Arabic cease to bethe official spoken language of Khurasan by the 4/10th Century, and whyby the same time did Arabic come to share its status as the official writtenlanguage of Khurasan with New Persian? Factors explored include theuses of Arabic poetic styles in Persian poetry, the influx of non-Arabs intoIslam, and the urbanization of Islam. Ulamas, mystics, poets, and scribeskept Arabic alive in a linguistic landscape based in spoken Iranian dialects.Issues of political legitimacy and bureaucratic necessity created historicalconditions for a fusion of Arab and Persian languages. In the end, theauthor argues that Persians helped preserve and spread Arabic, and Arabshelped spread Persian.Keywords: Arabic, Persian, New Persian, Khurasan, Iran, Pahlavî,Darî.