Alt Kıtada İngiliz Hakimiyeti, Edebi Akımlar Ve Fesadat Dönemi Yazarlarından Kudretullah Şahab

İngilizlerin Hint alt kıtasına hâkim olmalarıyla birlikte XIX. yüzyıldan itibaren sosyal ve siyasi olayların hızlı gelişimi sebebiyle roman ve öykü gibi türler Urdu edebiyatında fazla yer almamaktaydı. O dönemlerde halk kitlelerini harekete geçirebilmede şiirin büyük etkisi bulunmaktaydı ve Urdu edebiyatında şiir ağırlıklı bir eğilim mevcuttu. Ancak bu çalışmanın esasını teşkil eden Urdu edebiyatının önemli yazarlarından Kudretullah Şahab’ın yaşadığı XX. yüzyıla gelindiğinde bu yüzyılda şiir türünün yanında öykü ve romanın da revaç kazandığı görülmektedir. Nesir türü bu dönemde her ne kadar Batılı edebiyatçılardan geçmiş olsa da yazarlar eserlerinde kendi bölgelerine özgü hikâyeleri ele almışlardır. Halk kendi yaşamlarını bu eserlerde buldukça edebiyatta nesir türü de yerini sağlamlaştırmış oldu. 1917-1986 yılları arasında yaşamış olan Kudretullah Şahab, dönem itibariyle Pakistan ve Hindistan’ın bölünmesine şahit olmuş, bu dönemdeki acılı yaşam hikâyelerini öykülerine en iyi şekilde yansıtmayı başarmıştır. Bu çalışmada da Fesadat dönemini yaşamış olan Hint alt kıtasının önemli yazarlarından olan ve özellikle de Şahabname isimli otobiyografisi ile meşhur Kudretullah Şahab’ın hayatı, edebi kişiliği ve eserlerinin tanıtılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda yazardan bahsetmeden önce yaşamış olduğu dönemde alt kıtanın durumuna ve nesir türündeki edebi hareketlere de değinmek yerinde olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

İngiliz Hakimiyeti, Urdu Edebiyatı, Kudretullah Şahab

British Rule in the Subcontinent, Literary Movements, and the Authors of the Partition Period: Qudrat Ullah Shahab

Due to the rapid development of events since the 19th century alongside the British rule of the Indian subcontinent, genres such as novels and short stories were left out of Urdu literature. At that time, poetry had a great influence on mobilizing the masses, and a poetry-oriented trend had occurred in Urdu literature. However, at the beginning of the 20th century when Qudrat Ullah Shahab lived, an important Urdu literature writer and subject of the article, stories and novels are seen to have gained popularity alongside the poetry genre. Although prose had come about from Western literary figures in this period, these writers had dealt with stories specific to their own regions. As the people found their lives in these works, prose also consolidated its place in literature. Qudrat Ullah Shahab lived between 1920-1986, the period that witnessed the division of Pakistan and India, and succeeded in reflecting the painful life stories of this period in his stories as best he could. This study aims to introduce the life, literary personality, and works of Qudrat Ullah Shahab as one of the important writers of the Indian subcontinent who lived through the Partition period and was especially famous for his autobiography titled Shahabnama. Before talking about the author in this context, mentioning the situation of the subcontinent and the literary movements regarding the types of prose in his period would be appropriate.

Keywords:

British Rule, Urdu Literature, Qudrat Ullah Shahab,

PDF

___

Belen Özcan, Asuman. Doğu Kültüründe Anlatı Geleneği: Urdu Nesri. Ankara: HDY Yayınları, 2012. google scholar
Beşir, Sümeyra. “Urdu Fikşın per Taksim-i Hind ke Asrat”. Doktora Tezi. Camia-i Karaçi Üniversitesi, 2004. google scholar
Das, Aparna Ghos. “A Flashback on the Revolt of 1857”. International Research Journal of Interdisciplinary & Multidisciplinary Studies (IRJIMS). 2/5 (2016): 53-59. google scholar
Doğan, Orhan ve Aysel Erdoğan. “XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan’ın Yeri ve Önemi”. Gaziantep University Journal of Social Sciences. 16/3: 839-847. google scholar
Durgun, Recep. “Modern Urdu Hikâyesinin Doğuşu ve Gelişimi”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 29 (2013): 59-74. google scholar
Ekramuddin, Khwaja Muhammed. Ekisween Sadi mein Urdu ka Samaji va Saqafati Farogh. Delhi: Kavmi Konsil Berayi Furuğ-u Urdu Zeban, 2014. google scholar
İşsever, Muhsin Ramazan. “Avrupalıların Hint Alt Kıtasındaki Sömürgecilik, Şarkiyat Faaliyetleri ve Warren Hasting”. Avrasya’da Türkiyat ve Şarkiyat Çalışmaları. İstanbul: Demavend Yayınları, 2018: 220-226. google scholar
Malik, Riffat. “Qudret Ullah Shahab-Life and Literary Work”. Doktora Tezi. Pencap Üniversitesi, 2012. google scholar
Özcan, Azmi. “Hindistan”. DİA. XVIII: 75-81. Ankara: TDV, 1998. google scholar
Parekh, Rauf. 70 Years of Pakistani Urdu Literature. Pakistan: Pakistan Academy of Letters, 2020. google scholar
Soydan, Celal. “Urdu Öyküsünde Fesadat Dönemi ve İlerici Yazarlar”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi. 1/1 (2001): 55-61. google scholar
Soydan, Celal. Çağdaş Urdu Edebiyatı Seçkisi. Ankara: Elips Kitap, 2010. google scholar
Stein, Burton. A History of India. İngiltere: Wiley-Blackwell Yayınları, 2010. google scholar
Streets, Heather. “The Rebellion of 1857: Origins, Consequences and Themes”. Teaching South Asia.1/1 (2001): 84-104. google scholar
Süheyl, Edib. “Kudretullah Şahab Özel Sayısı”. Kavmi Zeban. 57/108 (1986): 201. google scholar
Şahab, Kudretullah. Şahabname. Pakistan: Sang-e Meel Publications, 2019. google scholar
Şimşir, Bilal N. “Pakistan Devletinin Kuruluşu”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 13/4 (1958): 128-179. google scholar
Tishnah, M. Nazir Ahmad. Urdu Adab ka Irtiqa. Lahor: Urdu Bazar. google scholar
Toker, Halil. Pakistan-Hindistan Öyküleri (Seçkiler). İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2000. https://www.humsub.com.pk/335839/dr-ahmad-farooq-mashhadi-8/, Çevrimiçi, 26.07.2023. google scholar
https://www.rekhta.org/authors/qudratullah-shahab/profile, Çevrimiçi 28.07.2023. google scholar
https://mualla.pk/qudrat-ullah-shahab-ka-youm-e-pedaish/, Çevrimiçi 30.07.2023. google scholar
https://mualla.pk/qudrat-ullah-shahab-ka-youm-e-pedaish/, Çevrimiçi 31.07.2023. google scholar