KADIN KOOPERATİFLERİNDE YENİ ÜRÜN GELİŞTİRME SÜRECİ VE TASARIMCININ ROLÜ: KARABÜK ÜRETEN ELLER KOOPERATİFİ ÖRNEĞİ

Türkiye’de girişim, işletme ve üretim olarak yapılanmış birçok kadın kooperatifi bulunmaktadır. Bu makale kadın kooperatiflerinde zanaat ve sürdürülebilirlik bağlamında yerel topluluklar ve tasarımcılar arasında iş birliğiyle yeni ürün geliştirme sürecinde tasarımcının etkin rollerinin belirlenmesi konu edinmiştir. Zanaatların tasarım yoluyla güçlendirilmesi çalışmaları literatürde yer alırken, sürecin tasarımcılar için nasıl işlenebileceği hakkında bilgi eksikliği bulunmaktadır. Kadın kooperatiflerinde zanaatların güçlendirilmesine yönelik tasarım müdahalelerinin belirlenmesinde işbirlikçi bir tasarım sürecinin aşamalarının açık olmaması, tasarımcıların süreçte rollerinin tanımlanması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Kooperatif çatısı altında örgütlenen ve yerel üretim gerçekleştiren kadınların katılımcı olduğu tasarımcı ve zanaatkar iş birliği ile yeni ürün geliştirme süreci bir kadın kooperatifi örneği ile ele alınmıştır. Karabük Üreten Eller Kooperatifi’ne üye altı katılımcı ile iki hafta süren ve üç uygulamadan oluşan çalıştay düzenlenmiştir. Çalıştay ses kaydı, alan notları, çevrimiçi grup görüşmeleri ve fotoğraflar ile belgelenmiştir. Çalıştay süresince tasarımcı olan araştırmacı, katılımcıların yeni ürün geliştirme sürecinde eylemin kolaylaştırılmasını, kolektif çalışmayı sağlayan ve katılımcıların sonuç ürünü görselleştirebilecekleri bir süreci tasarlamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sürdürülebilirlik, Yerel üretim, Yeni ürün geliştirme, Kadın kooperatifleri, Tasarım müdahalesi

THE PROCESS OF NEW PRODUCT DEVELOPMENT AND THE ROLE OF THE DESIGNER IN WOMEN’S COOPERATIVES: THE CASE OF KARABÜK URETEN ELLER COOPERATIVE

This article focuses on determining the active roles of the designer in the new product development process by cooperating with local communities and designers in the context of craft and sustainability in women’s cooperatives structured as enterprises, businesses, and production in Turkey. While studies of empowering crafts through design take place in the literature, there is a lack of information about how the process can be handled by designers. The lack of clarity in the stages of a collaborative design process in identifying design interventions for the empowerment of crafts in women’s cooperatives reveals the necessity of defining the roles of designers in the process. The new product development process with the cooperation of designers and craftsmen, in which women who are organized under the roof of the cooperative and who carry out local production, are discussed with the example of a women’s cooperative. A two-week workshop consisting of three applications was held with six members of the Karabük Ureten Eller Cooperative. The workshop was documented with audio recording, field notes, online group discussions, and photographs. The researcher, who was a designer during the workshop, designed a process that facilitates the action of the participants in the new product development process, ensures collective work and allows the participants to visualize the end product.

Keywords:

Sustainability, Craft, New product development, Women’s cooperative, Design intervention,

PDF

___

Atalay, D. (2015). Women’s Collaboration for the Enhancement of Craft Culture in Contemporary Turkey. Craft Research, 6(2), 223-239.
Balcı, A. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler (On üçüncü Baskı) Ankara: Pegem, 175-307.
Burns, D. (2007). Systemic Action Research: A Strategy for Whole Systems Change. Bristol, England: Policy Press, 12-49.
Çakır, F., Küçükkaya, H. ve Çakır, M. (2019). İstihdam Açısından Kadın Girişimciliğin Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. IV Uluslararası Girişimcilik, İstihdam ve Kariyer Kongresi Bildiriler Kitabı Cilt-I. 426-437.
Duguid, F., Durutaş, G. ve Wodzicki, M. (2015). Türkiye’de Kadın Kooperatifleri’nin Mevcut Durumu, The World Bank, 7-104.
Eğitmen (2020). Kişisel Görüşme, 16 Mayıs 2020, Safranbolu.
Hussain, S., Sanders, E. B.-N., and Steinert, M. (2012). Participatory Design with Marginalized People in Developing Countries: Challenges and Opportunities Experienced in a Field Study in Cambodia. International Journal of Design, 6(2).
Johnson, A. (2019). Eylem Araştırması El Kitabı. (Çev.Uzuner Y. Ve Özten Anay, M.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi [KEİG] (2018). Kadın Kooperatifleri Kılavuzu (Birinci Baskı) İstanbul: Hazal Matbaa, 5-30.
Kaya, Ç. (2011). Designer As Enabler: A Methodology of Intervention for Designers. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kooperatif Başkanı (2020). Kişisel Görüşme, 31 Ağustos 2020, Karabük.
Kooperatif Çalışan Üye (2020). Kişisel Görüşme, 31 Ağustos 2020, Karabük.
Kooperatif Katılımcı (2020). Katılımcılarla Kişisel Görüşmeler, 14 Eylül 2020, Karabük.
Manzini, E. (2007), The Scenario of a Multi-local Society: Creative Communities, Active Networks and Enabling Solutions, İçinde Jonathan Chapman, J., Gant, N. (edt), Designers, Visonaries and Other Stories, Earthscan, London, 76-86.
Manzini, E. (2010). Small, Local, Open and Connected: Design Research Topics in the Age of Networks and Sustainability, Journal of Design Strategies, 4 (1).
Özbay, F. (2015). Kadınların Ev İçi ve Ev Dışı Uğraşlarındaki Değişme. İçinde 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar (haz. Şirin Tekeli). İstanbul: İletişim, 115-140.
Sanders, E.B-N. (2001). Collective creativity. LOOP: The AIGA Journal of Interaction Design Education, (3) 1-6.
Sanders, E. B. N. (2002). From User-Centered to Participatory Design Approaches. İçinde J. Frascara (Eds.), Design and the Social Sciences: Making Connections. London: Taylor & Francis, 1-8.
Sanders, E.B.-N. ve Stappers, P.J. (2008). Co-creation and the New Landscapes of Design. CoDesign, 4(1), 5-18.
Susman, G. I. ve Evered, R. D. (1978). An Assessment of the Scientific Merits of Action Research. Administrative Science Quarterly 23, 582-603.