İzmir’in Görsel Tarihini Oluşturan Fotoğrafçılar

Makale kapsamında, İzmir’in görsel tarihini oluşturan öncü fotoğrafçılar ve ilk fotoğraflardan 1960’lı yıllara uzanan görsel süreç incelenmiştir. İzmir coğrafi konumu, kültürel yapısı ile tarihin her döneminde önemli ve öncü vasfını koruyan bir şehir olmuştur. 8-16 Şubat 1840 yılında Goupil Fesquet tarafından ilk kez fotoğrafları çekilen İzmir şehri, Türkiye Cumhuriyeti kurulana dek çok sayıda yabancı uyruklu fotoğrafçıya ve fotoğraf stüdyosuna ev sahipliği yapmıştır. Bu süreçte çekilen fotoğraflar, pazarlanan fotokartlar ve kartpostallar sayesinde İzmir’in görsel tarihi oluşmaya ve kültürel kimliği dünya ile paylaşılmaya başlamıştır. İzmir’de stüdyoları olan Rubellin, Svoboda, Bonfils ve İstanbullu Abdullah Biraderler, Pascal Sebah, Policarp Jolier ve vb. tarafından çekilen fotoğraflar, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde İzmir hakkında bize önemli bilgiler sunmaktadır. Cumhuriyetin ilanı sonrasında Hamza Rüstem, Resne Fotoğrafhanesi’nin kurucusu Rahmizade Bahaettin Bediz, Fikri Göksay ve Mustafa Kapkın stüdyolarında yetişen çok sayıda genç fotoğrafçı, kendi stüdyolarını açarak kentin kültürel kimliğine katılmışlardır.

Anahtar Kelimeler:

Kent fotoğrafı, Fotokart, Kartpostal, Kent Arşivi, Fotoğraf Stüdyosu

Photographers Make up The Visual History of Izmir

Within the scope of the article, pioneering photographers from İzmir’s visual history and visual process from the first photographs to the 1960s were investigated. İzmir has been an important and pioneering city in terms of geographical location, cultural structure, which preserves the qualities in every period of history. İzmir was first photographed by Goupil Fesquet in February 8-16 1840. Until the foundation of the republic of Turkey, İzmir has hosted many foreign national photographers and photo studios. Since then, the cultural history of İzmir has begun to be established via visual forms like photos, photo cards and postcards which have been shared with the world. With photograph studios in Izmir, images captured by photog- raphers like Rubellin, Svoboda, Bonfils, Abdullah Frères, Pascal Sebah, Policarp Jolier etc, from Istanbul, we get information about the the last period of the Ottoman Empire and Izmir. After the proclamation of the Republic, many young photographers who apprenticed in studios like Hamza Rustem, Rahmizade Bahaeddin Bediz, the founder of photographic studio Resne, Fikri Göksay and Mustafa Kapkın, opened their own studios and contributed to the city’s cultural identity.

PDF

___

Ak, S. A. (2000), Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Fotoğrafı, Remzi K., İstanbul,
Ak, S. A. (2004), Girit’ten İstanbul’a Bahaeddin Rahmi Bediz, İletişim yay. İstanbul,
Atay, Ç. (1997), 19. Yüzyıl İzmir Fotoğrafları, AKMED, Antalya,
Atilla, A. N. (2000), Gelişen İzmir, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür yay., İzmir,
Öztuncay, B. (1992), James Robertson: The Pioneer of Photography in the Ottoman Empire, Eren Yayıncılık, İstanbul
Daşcı, S. (2012), “1893–1896 İzmir Ticaret Yıllıklarında Adı Geçen Sanatçılar ve Sanatla İlgili Meslekler Üzerine Bir De- ğerlendirme” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi Journal of the Human and Social Science Researches | Cilt.1, Sayı:3
Kocaışık, D. Sinanlar Uslu, S. (2015), “Sultan II.Abdülhamid Albümlerinin Yıldız sarayı ve yapıları ekseninde incelenme- si”, Uluslararası Güzel Sanatlar Bılımsel Araştırma Günleri, 8·10 Nisan / April 2015
Rüstem, M. (2007), “Phographeıon Bahaeddın Hamza Rustem ,Bilinen Dünyanın ticari hayatı en uzun Fotoğrafhanesi’dir” http://www.lozanmubadilleri.org.tr/arastirma/phographeion-bahaeddin-hamza-rustem-mert-rustem/ (Erişim Tari- hi:01-09-2017)
Tatlıbal, E. (2015),“Kemeraltı’nın Fotoğrafhane Kültürü”, http://www.egemeclisi.com/haber/22900/kemeraltinin-fotograf- hane-kulturu.html (Erişim Tarihi:02-09-2017)
Yetkin, S. ,Yılmaz, F. (2003), İzmir Kartpostalları 1900, İzelman, İzmir, https://www.metuseum.org/exhibitions/listings/2014/charles-marville (Erişim Tarihi: 07-09-2017)
http://www.acgart.gr/ACG-COLLECTION/ARTISTS/R/RubA/RubA-bio.htm (Erişim Tarihi:01-09-2017) http://www.apikam.org.tr/Bagimsiz/muze-hakkinda (Erişim Tarihi:05-09-2017) http://www.fotokritik.com/forum/konu/33393/yitirdigimiz-fotografcilar) (Erişim Tarihi:07-09-2017)
www.levantineheritage.com/note86.htm (Erişim Tarihi:07-09-2017)
http://www.getty.edu/research/tools/guides_bibliographies/photography_greece/photographers.html (Erişim Tarihi:06-09-2017)
GÖRSEL KAYNAKÇASI
Görsel 1. Goupıl-Fesquet, Frédéric Auguste Antoine. Voyage d’Horace Vernet en Orient rédigé par M. Goupil Fesquet, Paris, Challamel [1843].(Hellenic Library - Alexander S. Onassis Public Benefit) Foundation (Erişim Tarihi: 05-08-2017)
Görsel 2. P.N.Lerebours, 1842, Excursions Daguerriennes: Vues et Monuments Les Plus Remarquables du Globe, (Erişim Tarihi: 05-08-2017)
Görsel 3. Svoboda,1865, Liman ve Sarı Kışla, Cam negatiften albümin baskı,28,2 x 26,5 cm. Atay, Çınar, 1997, 19. Yüzyıl İzmir Fotoğrafları, AKMED, Antalya, Sf;15
Görsel 4. Rubellin,1878,Eşrefpaşa Türk Mezarlıkları ve Sarı Kışla, Cam negatiften albümin baskı, 25, 9x20, 9 cm. Atay, Çınar, 1997,19. Yüzyıl İzmir Fotoğrafları, AKMED, Antalya, Sf;22
Görsel 5. Hamza Rüstem, Efes, Mert Rüstem Koleksiyonu
Görsel 6. Hamza Rüstem, Konak, İzmir, Mert Rüstem Koleksiyonu
Görsel 7. İzmir Albümü, Resne Fotoğrafhanesi,1928, Atilla, A. Nedim, 2000, Gelişen İzmir, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür yay., İzmir
Görsel 8. İzmir Albümü, Resne Fotoğrafhanesi,1928, Atilla, A. Nedim, 2000, Gelişen İzmir, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür yay., İzmir
Görsel 9. Cemal Yalkış, Kordon,İzmir,1960, http://turistdergisi.com/index.php/2016/11/13/izmir-kordonun-bilinmeyen- fotograflari/ (Erişim tarihi: 21-09-2017)
Görsel10. Fikri Göksay, İzmir, http://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?p=2781293 (Erişim Tarihi: 09-09-2017) Görsel 11. Mustafa Kapkın, Karşıyaka, Ahmet Kapkın Koleksiyonu