Giyim Modasında Kültürel Kimliğin Örneklerinden; Mola Aplikeleri

Her toplumun, tarihsel serüveni içinde, kültürel özelliklerini ve beğenilerini aktaran, kendi millî bünyesine uygun olarak gelişen el sanatları, tekstil tarihinde olduğu gibi moda dünyasında da yerini almıştır. Mola aplikeyle desenlendirilmiş kumaşlar giysi koleksiyonlarında ve ev tekstilinde farklı şekillerde kullanılmakta veya bir sanat eseri değeri taşıyabilmektedir. Bu çalışmada; tekstil sanatında önemli bir yere sahip ve yeni yeni gelişme gösteren mola aplike sanatının, Panama Atlantik kıyısındaki San Blas adalarında yaşayan Kuna halkının geleneksel kimliğini korumak için, kültürlerinin etnik kökenine değer verildiği ve el sanatlarının önemli bir parçası olduğu üzerinde durulacaktır. El ve aklın bir araya getirildiği bu süreç içinde, Mola örneğinde, geleneksel tekstil sanatlarının moda tasarımcılarına da ilham kaynağı olabileceği görülmektedir. Farklı desen ve renklere sahip mola aplikeleri örneğinde, geleneksel bir tekstil sanatının günümüz giysi tasarımlarında kullanılabileceği gözler önüne serilmek istenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

El Sanatları, Tekstil Teknikleri, Mola, Moda, Tasarım

Examples Of Cultural Identity In Fashion; Mola Appliques

Within the historical adventure of each society, the handcrafts formed in accordance with their national texture and conveying their cultural features and tastes stand out in the fashion world as well as textile history. The fabrics patterned with mola applique can be used in clothes collecti- ons and in home textile in various ways and are considered to have artwork value. Having great significance in textile art and been improving recently, the mola applique as well as its being a fundamental part of the hand crafts and appreciating ethnic origins of their cultures in order to protect the traditional identity of Kuna Indians of the San Blas islands off the coast of Panama will be emphasized in this study. During this process in which mind and body are united, it is seen that traditional textile arts can also inspire fashion designers as in mola example. In mola appliques example in various colours and patterns, it is aimed to show that a traditional textile art can be employed in contemporary clothing designs.

Keywords:

Handcrafts, Textile techniques, Mola, Fashion, Design,

PDF

___

Bartra, E. (2003). Crafting Gender: Women and Folk Art in Latin America and the Caribbean. London: Duke University Press.
Deacon, Deborah A. ve Calvin, Paula E. (2014). War Imagery in Women’s Textiles: An International Study of Weaving, Knitting, Sewing, Quilting, Rug Making and Other Fabric Art. Nort Carolina: Mc Farland&Company, Inc., Publishers.
Gillow, J. ve Sentance, B. (2006). World Textile. London: Thames & Hudson.
Graburn, Nelson H. (1976). Ethnic and Tourist Arts: Cultural Expressions from the Fourth World. London: University of California Press.
Herrera, María –Sobek. (2012). Celebrating Latino Folklore: An Encyclopedia of Cultural Traditions. 2. Cilt. California: ABC&Clio.
Marks, D. (2016). Molas: Dress, Identity, Culture. USA: University of new mexico pres.
O’Halloran, K. (1998). Hands-On Culture of Mexico and Central America. Portland: Walch Publishing.
Paine, S. (2008). Embroidered Textiles. London: Thames & Hudson.
Schoeser, M. (2012). Textiles. London: Thames & Hudson.
Shaffer, Frederick W. (1982). Mola Design Coloring Book. USA: Dover Publications.
Snodgrass, Mary Ellen. (2014). World Clothing and Fashion: An Encyclopedia of History, Culture, and Social Influence. New York: Routledge.
Triston, Julia ve Lombard, Rachel. (2014). Contemporary Appliqué: Cutting edge design and techniques in textile art. London: Batsford.
GÖRSEL KAYNAKLARI
Görsel 1. Kuna yerli halkı vücut boyaması https://museudainconfidencia.wordpress.com/indigenas (Erişim tarihi; 10.11.2017)
Görsel 2. Kuna kadınları (Marks, 2016, s. 31)
Görsel 3. Kuna yerli halkına ait picha denen diz ya da bileğe kadar uzanan etek. (Graburn, 1976, s. 174)
Görsel 4. Geleneksel giysileriyle Kuna kadınları http://lasletrasdelquilmero.blogspot.com.tr/2015/02/el-reino-compartido- de-eduardo-galeano.html (Erişim tarihi; 10.11.2017)
Görsel 5. Kuna kadınları el ve ayak bileklerinde geometrik desenlerden oluşan boncuklardan oluşan aksesuarlar kullanırlar http://design-junkie.com/index.destinations-in- central-and-south-america-for-traditional-textiles-to-decorate-your- bohemian-home/ (Erişim tarihi: 10.03.2017
Görsel 6. Kuna kadınları, burunlarını ön plana çıkarmak için burun kemiklerinin üstüne siyah çizgi çekerler http://design-junkie.com/index.destinations-in-central-and-south-america-for-traditional-textiles-to-decorate-your- bohemian-home/ (Erişim tarihi: 10.03.2017)
Görsel 7. Kuna kadınları tarafından farklı stillerde molalar giyilmektedir. (Marks, 2016, s. 36) Görsel 8. Mola yapma yeteneği Kuna kadınları arasında bir statü kaynağıdır. (Sheila, 2008, s. 124)
Görsel 9. Mola Aplike. Amanda Miller. http://the-littlest-thistle.com/2014/04/finish-along-quarter-1-tutorial-week (Eri- şim:10.02.2017)
Görsel 10. Parlak renklere sahip mola örneği http://artesaniasdecolombia.com.co/PortalAC/Noticia/colombia-artesanal- el-universo-cuna-desde-las-molas_9048 (Erişim tarihi; 11.10.2017)
Görsel 11. İki renkli mola ‘mugan’ https://traderbrock.com/products/kuna-indian-hand-stitch-orange-blue-classic-mola- panama (Erişim tarihi; 11.10.2017)
Görsel 12. Çok renkli mola ‘obo galet’ http://www.svbaraka.com/molamania.htm (Erişim tarihi; 11.10.2017) Görsel 13. Merkezi ana figürlü mola örneği http://www.svbaraka.com/molamania.htm(Erişim tarihi; 11.10.2017)
Görsel 14. Dörtlü kümelenmiş mola örneği https://traderbrock.com/products/copy-of-kuna-indian-classic-design-mola- art-panama(Erişim tarihi; 11.10.2017)
Görsel 15. Simetrik görünmesine karşın renk ve dolgu motiflerindeki farklılık asimetrik görünümü vurgular (Marks, 2016, s. 31)
Görsel 16. Geometrik desenli labirent mola örneği https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mola (Erişim tarihi; 12.01.2018)
Görsel 17. Labirent mola uygulaması http://artesaniasdecolombia.com.co/PortalAC/Noticia/colombia-artesanal-el- universo-cuna-desde-las-molas_9048(Erişim tarihi; 12.01.2018)
Görsel 18. Mola aplikelerin en büyük özelliği yüzeyde boş alan bırakmamaktır. https://hoodmuseum.dartmouth.edu/learn/ k-12-educators/educator-resources/learning-to-look/molas(Erişim tarihi; 12.01.2018)
Görsel 19. Geleneksel giysili Kuna kadını ve çocuğu http://www.panart.com/molamisc1.html (Erişim tarihi: 10.03.2017) Görsel 20. Amelia Toro, 2011 İlkbahar/yaz koleksiyonu http://ameliatoro.com/ (Erişim tarihi: 3.04.2017)
Görsel 21. Amelia Toro, 2016-2017 sonbahar/kış Koleksiyonu, Bogota Moda Haftası http://ameliatoro.com/ (Erişim: 3.04.2017)
Görsel 22. Amelia Toro, 2016-2017 sonbahar/kış Koleksiyonu, Bogota Moda Haftası http://ameliatoro.com/ (Erişim tarihi: 3.04.2017)
Görsel 23. Nicole Miller, 2017 ilkbahar/ yaz hazır giyim koleksiyonu https://www.vogue.com/fashion-shows/spring-2017- ready-to-wear/nicole-miller/slideshow/collection#14 (Erişim tarihi; 12.01.2018)
Görsel 24. Mara Hoffman 2013 ilkbahar/yaz hazır giyim koleksiyonu https://www.vogue.com/fashion-shows/resort-2013/ mara-hoffman/slideshow/collection(Erişim tarihi; 12.01.2018)
Görsel 25. Mola kullanılmış çanta, çizme ve babet örnekleri http://www.panart.com/molamisc1.html (Erişim tarihi: 3.04.2017)
Görsel 26. Yasmin Sabet, Portföy Çanta, 2016 İlkbahar/ yaz koleksiyonu https://www.fashionnoiz.com/designers/ molasasa(Erişim tarihi; 12.01.2018) Çizim 1. Mola Bluz Teknik Çizimi (Selda Kozbekçi Ayranpınar) Çizim 2. Mola Bluz Kalıp Parçaları (Selda Kozbekçi Ayranpınar)