Cumhuriyetin İlk Heykeltıraşlarından Ratip Aşir Acudoğu: Yaşamı ve Anıtları

Ratip Aşir Acudoğu 1898’de İstanbul’da doğmuş ve 1957’de yine İstanbul’da yaşama veda etmiştir. 1918 yılında Sanayii Nefise Mektebi Heykel Şubesi’nde başladığı öğrenimini daha sonra Almanya’da Münih Güzel Sanatlar Akademisi, Fransa’da Julian Akademisi ve dönemin ünlü heykeltıraşı Bourdelle’in atölyesinde sürdürmüş, 1928’de yurda dönmüştür. Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği’nin 1928’deki kurucuları arasında yer almış olan Acudoğu, 1929’da ilk kez Edirne’de başladığı Resim Öğretmenliği görevini daha sonra İstanbul’da ölümüne dek sürdürmüştür. Sanat eğitimciliği görevine paralel olarak heykel alanındaki üretkenliğine hiç ara vermeyen sanatçı, yaşamı boyunca pek çok yapıta da imza atmıştır. Bu yapıtlarından en önemlileri Menemen Kubilay Anıtı, Bolu Atatürk Anıtı (Nejat Sirel ile birlikte), Erzincan İnönü Anıtı ve Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Atatürk Anıtı’dır. Ratip Aşir Acudoğu’nun anıt eserleri Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren, sanatın ve heykelin ülkenin kültürel gündeminde nasıl önemli bir yer işgal ettiğini gözler önüne sermektedir. Sanatçının yaşam hikayesi ise ilk kuşak Türk heykeltıraşlarının zorlu yaşam koşullarına rağmen tutku ve adanmışlıkla mesleklerine bağlılıklarının önemli bir göstergesi niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler:

Türk Heykeltıraşları, Türk Heykeli, Heykel, Anıt, Sanat

Ratip Aşir Acudoğu, One of the First Sculptors of the Republican Period: His Life and Monuments

Ratip Aşir Acudoğu was born in Istanbul in 1898 and died in Istanbul. He started his education in 1918 at the Sculpture Department of School of Fine Arts (Sanayii Nefise Mektebi). He contiuned his education in the Academy of Fine Arts, Munich, Germany, and then in Julian Academy, France. He also attended the workshop by Bourdelle, a famous sculptor. He returned to the country in 1928. Having been one of the founders of the Association of Independent Painters and Sculptors in 1928, Acudoğlu served as a Painting Teacher, a career he first started in Edirne, in 1929, which he kept doing until his death in Istanbul. Parallel to his duty as an art educator, he was productive at all times the field of sculpture and created many works of art during his life. His most important works include Menemen Kubilay Monument, Bolu Atatürk Monument (with Nejat Sirel), Erzincan İnönü Monument, and Atatürk Monument at the Faculty of Agriculture, Ankara University. Ratip Aşir Acudoğu’s monumental works indicate, how important has been the place of art and sculpture in the cultural agenda of the country since the early years of the Republican Period. The life story of the artist is a significant indicator of how passionately and committedly the first generation of the Turkish sculptors engaged in their profession despite challenging life conditions.

Keywords:

Turkish Sculptors, Turkish Sculpture, Sculpture, Monument, Art,

PDF

___

KAYNAKÇA Anonim. (02.06.1931). Kubilay abidesi, inkılap borcunu unutma. Edirne: Milligazete. Bara, H. (1957). Heykeltraş Ratip Aşir, Arkitekt Mimarlık Şehircilik ve Belediyecilik Dergisi, Seri VI, Cilt 26, Sayı 286, İstanbul Nurgök Matbaası, s.43. Berk, N. (1937). Türk heykeltraşları. İstanbul: Güzel Sanatlar Akademisi Neşriyatı. Elibal, G. (1973). Atatürk ve resim-heykel (2). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Gezer, H. (1984). Cumhuriyet dönemi türk heykeli (3). Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları. Osma, K. (2003). Cumhuriyet dönemi anıt heykelleri (1923-1946). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi. Özel, M. (1994). Ankara. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Özsezgin, K. (1999). Türk plastik sanatçıları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Yaşar, S. (2011). Menemen Kubilay Anıtı’nın Açılışı. History Studies. Cilt 3, Sayı 2. http://www.historystudies.net/dergiay- rinti/menemen-kubilay-anitinin-acilisi_251 (Erişim Tarihi: 04.07.2018).
İNTERNET KAYNAKLARI http-1: http://mimoza.marmara.edu.tr/~avni/ERZiNCAN/heykel/index.htm (Erişim Tarihi: 19.05.2018). http-2: http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/bil/lan/trindex.htm (Erişim Tarihi: 30.06.2018). http-3: http://www.kultur.gov.tr/TR,96392/anitkabir.html (Erişim Tarihi: 30.06.2018).
GÖRSEL KAYNAKLARI Görsel 1. Edirne İl Eğitim Tarihi Müzesi, Ratip Aşir Acudoğu Bilgi Panosu’ndan Ercan Yılmaz tarafından kopyalanmıştır. Görsel 2. Bara, H. (1957). Heykeltraş Ratip Aşir, Arkitekt Mimarlık Şehircilik ve Belediyecilik Dergisi, Seri VI, Cilt 26, Sayı 286, İstanbul Nurgök Matbaası, s.43. Görsel 3. http://www.egemeclisi.com/haber/38236/menemen-kubilay-aniti-ve-sehitligi.html (Erişim Tarihi: 30.06.2018). Görsel 4. http://edebiyatsayfasi.blogcu.com/ataturk-icin-yapilan-anitlar/9880253 (Erişim Tarihi: 04.07.2018). Görsel 5. Bara, H. (1957). Heykeltraş Ratip Aşir, Arkitekt Mimarlık Şehircilik ve Belediyecilik Dergisi, Seri VI, Cilt 26, Sayı 286, İstanbul Nurgök Matbaası, s.43. Görsel 6. http://mimoza.marmara.edu.tr/~avni/ERZiNCAN/heykel/index.htm (Erişim Tarihi: 19.05.2018). Görsel 7. http://mimoza.marmara.edu.tr/~avni/ERZiNCAN/heykel/index.htm (Erişim Tarihi: 19.05.2018). Görsel 8. Gezer, H. (1984). Cumhuriyet dönemi türk heykeli (3). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Görsel 9. Dr. Öğr. Üyesi Ercan YILMAZ tarafından 21.06.2018’de fotoğraflanmıştır. Görsel 10. A.Ü. Ziraat Fak. Dekanlık koridorlarının duvarlarındaki fotoğraflardan Ercan YILMAZ tarafından kopyalan- mıştır. Görsel 11. Mimar Levent Ercan arşivinden. Ankara. Görsel 12. Sanat Tarihçi Servet Sarıaslan arşivindeki, Cumhuriyetin 50. Yılı anısına Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ni tanıtım amacıyla basılmış 1973 tarihli broşürün kapağından Ercan Yılmaz tarafından kopyalanmıştır. Görsel 13. Özel, M. (1994). Ankara. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Görsel 14. A.Ü. Ziraat Fakültesi Öğr. Gör. Ekin Sarıaslan tarafından 27.04.2018’de fotoğraflanmıştır. Görsel 15. Dr. Öğr. Üyesi Ercan YILMAZ tarafından 21.06.2018’de fotoğraflanmıştır. Görsel 16. Dr. Öğr. Üyesi Ercan YILMAZ tarafından 21.06.2018’de fotoğraflanmıştır.