Bekâretin Korunması Adına Erkek Benzeri Olmak ve Tanrı’nın Kadına Lütfu ‘Sakal’: Azize Wilgefortis (Virgo Fortis) Kültü ve İkonografik Zemini

Bu makale, bekâretin koruması hususunda, Tanrı tarafından kendisine erkek benzeri yüz kılları verilmiş, çarmıha gerilmiş ve bu yolla adanmışlığın sembolü haline gelmiş Azize Wilgefortis’in ikonografik gelişim sürecini ele almaktadır. Azizenin hayat hikâyesinin en eski kayıtlarının 12. yüzyıla tarihlendiği ve kültünün ise 13. yüzyıl içinde gelişim gösterdiği bilinmektedir. Fransa, Almanya, Hollanda ve İspanya topraklarında adı ve hayat hikâyesi detayları değişkenlik gösterse de kültü yaklaşık üç yüz yıl sürmüştür. Buna karşılık 16. yüzyılda yapılan eleştiriler ile bu ikonografik düzenlemenin ve dahi Azize’nin gerçek şahsiyetinin meşruluğu sorgulanmaya başlanmıştır. Volto Santo Haçı temsilleri ile olan kuşkusuz benzerlikleri nedeniyle 1969 yılında Katolik Kilisesi tarafından azizler takviminden çıkartılmıştır. Bu makale, yorumlar arasında bir seçim yapmaksızın, her bir tezi inceleyerek, kültün yükseldiği 13.-15. yüzyıl arası Güney Avrupa coğrafyasındaki temsillerin kökenine inmeyi amaçlamaktadır. Çarmıhtaki sakallı bakire Azize Wilgefortis, ister gerçek ister gerçek dışı olsun, belirli kültürlerde adanmışlık sembolüne dönüşen bir hagiografik varlık içermesi, temsillerin üretiminin ve ikonografik düzenlemesinin ilerleme gösteriyor olması açısından metodolojik olarak ele alınması gereken bir tasarımdır.

Anahtar Kelimeler:

Azize Wilgefortis, Azize Kümmernis, Volto Santo, Ortaçağ Sanatı, İkonografi

Impersonating a Male with a “Beard” in the Protection of Virginity as God's Grace to Women: The Cult of Saint Wilgefortis (Virgo Fortis) and its Iconographic Background

This study investigates the iconographic process of Saint Wilgefortis (the bearded virgin on the cross) who was given male-like facial hair by God, for the protection of virginity, was crucified and became a symbol of devotion. The oldest known record of this Saint, detes back to the 12th century after which her cult emerged in the 13th century. Although her name details of her life include certain differences in France, Germany, Netherlands, and Spain, her cult lasted for approximately three hundred years. On the other hand, due to the criticism and emerged in the 16th century, the legitimacy of this iconographic arrangement and the actual personality of the Saint herself began to be questioned. Moreover, due to its undoubted similarities with the represantations of Volto Santo Cross, she was removed from the canonist calendar by the Catholic Church in 1969. Thus, this study also examines each argument, without choosing between the interpretations, and focusing on the origins of the representations in Southern Europe where the cult emerged, between the 13th and 15th centuries. Overall, Saint Wilgefortis, regardless of whether she was fictitius or real, shoul be methodologically considered, especially in terms of the representations showing the iconographic progress, and in terms of containing a hagiographic entity which has become a symbol of devotion in certain cultures.

Keywords:

Saint Wilgefortis, Saint Kummernis, Volto Santo, Medieval Art, Iconography,

PDF

___

Acta Sanctorum, 32, Temmuz 5, “De S. Liberata Alias Wilgeforte; Virgine et Martyre”,50-70. Erişim 20.01.2022 https://archive.org/details/actasanctorum32unse/page/n87/mode/2up google scholar
Amstrong, Karen. “The Acts Of Paul And Thecla”, Feminist Theology: A Reader. Ed. Ann Loades. Westminster John Knox Press. (1990): 83-90. google scholar
Barr, Jane. “The Influence Of Saint Jerome On Medieval Attitudes”. After Eve. Ed. Janet Martin Soskice. Marshall Pickering. (1990): 89-103. google scholar
Barr, Jane. “The Vulgate Genesis And Jerome’s Attitudes To Women”.Studia, Patristica, 18. Oxford-New York: Pergamon Press. (1982): 1-20. google scholar
Bart, Anneke.”Ancient Egypt-Hatshepsut (Maatkare)”, Saint Louis University Digital Archive, (2007). Erişim 20.01.2022. https://mathstat.slu.edu/~bart/egyptianhtml/kings%20and%20Queens/Hatshepsut.html https://web.archive.org/web/20080720162329/http://euler.slu.edu/Dept/Faculty/bart/egyptianhtml/kings%20 and%20Queens/Hatshepsut.html google scholar
Bovey, Alixe. “Women In Medieval Society”, University Of Kent, The Courtauld Instiute Of Art, British Library Articles, (2015). Erişim 20.01.2022. https://www.bl.uk/the-middle-ages/articles/women-in-medieval-society# google scholar
Casagrande, Carla. “Günah ve Felsefe”, Ortaçağ; Katedraller, Şövalyeler, Şehirler. Ed. Umberto Eco. Çev. Leyla Tonguç Basmacı. 317-323. İstanbul: Alfa Yayınları, 2012. google scholar
Castex, Raymond P. Sainte Livrade: Etude Historique Et Critique Sur Sa Vie, Son Martyre, Ses Reliques Et Son Culte. Lille: Societe De Saint-Augustin, 1890. Erişim 20.01.2022. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/ bpt6k6567162p/f7.item.r=wilgeforte google scholar
Cahier, P.Charles. Caracteristiques Des Saints Dans L’ art Populaire.1. Paris: Librairie Pousielque Freres,1867. Erişim 20.01.2022. https://bibliotheque-numerique.inha.fr/ viewer/5468/?offset=#page=3&viewer=picture&o=bookmark&n=0&q= google scholar
Christ, Gina Lea. “The Thecla Narrative: Gender, Eschatology, And Divine Patronage in Second Century Social-Sexual Identity”. Yüksek Lisans Tezi. Saint Catherine University, 2013 Erişim 20.01.2022. google scholar
https://sophia.stkate.edu/ma_theology/3/?utm_source=sophia.stkate.edu%2Fma_theology%2F3&utm_ medium=PDF&utm_campaign=PDFCoverPages google scholar
Cuozzo, Errico. “Dine Adanma”. Ortaçağ; Katedraller, Şövalyeler, Şehirler. Ed. Umberto Eco. Çev. Leyla Tonguç Basmacı. 239-243. İstanbul: Alfa Yayınları, 2012. google scholar
Delehaye, Pere Hippolyte. The Legends Of The Saints: An Introduction To Hagiography, S.J., BollandiSaint Çev. V. M. Crawford, 1961. Erişim 20.01.2022 https://sourcebooks.fordham.edu/basis/delehaye-legends.asp google scholar
Fiocchi, Claudio. “Aydın Kadınlar”. Ortaçağ; Katedraller, Şövalyeler, Şehirler. Ed. Umberto Eco. Çev. Leyla Tonguç Basmacı. 312-317. İstanbul: Alfa Yayınları, 2012. google scholar
Friesen, Ilse E. The Female Crucifix: Images Of Saint Wilgefortis Since The Middle Ages. Waterloo: Wilfrid Laurier Univ. Press. 2001. google scholar
Great Gregory, Dialogues 4:13, Erişim 20.01.2022. https://www.tertullian.org/fathers/gregory_04_dialogues_ book4.htm#C13 google scholar
Jensen, Anne. Thecla-die Apostolin: Ein Apokrypher Text Neu Entdeckt. Freiburg: Herder, 1995. google scholar
Jastrow, Morris. “The Bearded Venus.” RevueArcheologique. 17. (1911): 271-298. Erişim 20.01.2022. http:// www.jstor.org/stable/41021741. google scholar
Kaelber, Walter O. “Asceticism”, Encyclopedia Of Religion, 2. 1. Detroit: Thomson/Gale, 2005. google scholar
Kaya, Mustafa. “Platon’un Ruh Kuramı”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 15.1. (2013): 171-182. DOI : 10.5578/JSS.6784 google scholar
Kempis, Thomas A. The Imitation Of ChriSaint Çev. William Benham. Project Gutenberg,1999. Erişim 20.01.2022 http://www.gutenberg.org/ebooks/1653 google scholar
Letters Of Saint Jerome, Erişim 20.01.2022 https://www.newadvent.org/fathers/3001.htm google scholar
Martinelli, Stefano. L’immagine Del Volto Santo Di Lucca; Il Successo Europeo Di Un’iconografia Medievale, Edizioni ETS, Pisa, 2016. google scholar
Martinelli, Stefano. “The Volto Santo Of Lucca: An Iconographical And Devotional Theme In East-Central Europe.” Art Around 1400: Global And Regional Perspectives. (2012): 173-177 google scholar
Martyrologium Romanum. Temmuz 20. E 7. Venetiis Typis Franciscis, N. Pezzana. University Of Toronto, 1784. Erişim 20.01.2022 https://archive.org/details/martyrologiumrom00cath/page/136/mode/2up google scholar
Michel, Thomas. Hristiyan Tanrı Bilimine Giriş. İstanbul: Sak Yayıncılık,2012. google scholar
Myres, J. N. L. “Pelagius And The End Of Roman Rule in Britain.” JRS-Journal Of Roman Studies, 50,1-2 (1960): 21-36. doi:10.2307/298284. Erişim 20.01.2022 www.jstor.org/stable/298284 google scholar
Reau, Louis. Iconographie De L’art Chretien; Iconographie Des Saints. 3. Paris: Presses Universitaires De France, 1959. Erişim 20.01.2022 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k33646394/f15.item.texteImage google scholar
Schnürer, Gustav ve Ritz, Joseph Maria. “Sankt Kümmernis Und Volto Santo; Studien Und Bilder.” Zeitschrift Für Volkskunde. Ed. Fritz Boehm, 4. 42. Berlin: Walter De Gruyter & Co, (1933): 270-272. Erişim 20.01.2022 https://www.digi-hub.de/viewer/image/DE-11-001929014/290/LOG_0043/ google scholar
Tarakçı, Muhammet. Felsefe Ansiklopedisi. 6. Ed. Ahmet Cevizci. 830-832. Ankara: Ebabil Yayıncılık, 2009. google scholar
Tümer, Günay. “Asli Günah”. TDV İslam Ansiklopedisi. 3. 496-497. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1991. google scholar
“The Acts Of Paul And Thecla”. Çev. Jeremiah Jones. Erişim. 20.01.2022: https://www.ccel.org/ccel/schaff/ anf08.vii.xxvi.html google scholar
Villemur, Frederique. “Saintes Et Travesties Du Moyen Âge”. Clio; Histoire, Femmes Et Societes. (1999) erişim 20.01.2022 https://journals.openedition.org/clio/253 google scholar
Voragine, Jacobus D. The Golden Legend. Çev. William Caxton. Cambridge: Cambridge University Press, 1914. Erişim 20.01.2022 http://www.intratext.com/ixt/ENG1293/https://sourcebooks.fordham.edu/basis/ goldenlegend/goldenlegend-volume5.asp google scholar
Williams, David. Deformed Discourse: The Function Of The Monster in Mediaeval Thought And Literature. Mcgill-Queen’s Press - MQUP. 1999. google scholar