Günümüzde Mobilya Zanaatına Bir Bakış; “Gönen Mobilya" Örneği
Ahşapla tarih boyunca ilişkide olunmuştur. Bu ilişki habitatta bulunanın direkt kullanılmasından endüstriyel üretime kadar gelmiştir. Ahşapla en derin ilişkinin marangozlukta olduğu söylenebilir. Marangozluk yüz yıllardır en temel zanaatlardan biri olmuştur. Ahşabı, biçimi-formu insani tinle bir araya getiren, yılların emeği ile bu zanaat, günümüz dünyasında endüstri ve kapitalizm altında oldukça zayıflamış, sayısal olarak azalmıştır. Birçok değerli zanaatkarın ekonomik sebeplerle iş bıraktığı, kapitalizm karşısında duramadığı karşılaşılan bir durumdur. Zanaatın içinde var olan insani tin, biçime duyulan tutku, işe duyulan saygı ve en önemlisi niteliğe duyulan aşk endüstri üretiminde pek nadir karşılaşılan nüvelerdir. Çalışma, günümüzde hala varlığını sürdüren ancak azalan marangozluk zanaatını anlamak-anlamlandırmak ve örüntülerini geleceğe taşımak için oluşturulmuştur. Bu temel amaç çerçevesinde endüstriyi yükseltebilecek nüveleri keşfetmekte araştırmanın gayelerinden birisidir. Araştırma örneklemini; karşılaştırmayı sağlayabilmek için, geçmişten günümüze gelmiş ve hem geleneksel üretimi hem de endüstri üretimini bünyesinde barındırmış/barındıran bir firma oluşturmaktadır. Çalışmada; sözlü tarih çalışması, ürün incelemesi ve fotoğraflanması, tasarım hikayelerinin araştırılması, atölye ziyaretleri ve üretim incelemesi gibi teknikler kullanılmıştır. Sonuçta, günümüz mobilya sektörüne yeni bir soluk getirebilmek için ihtiyaç duyulduğu düşünülen “nitelik” kavramı çerçevesinde tasarımcı ve üretici firmalara niteliğe yönelik bir öneri sunulmuştur. Bu niteliği oluşturan “davranış modeli” ve “zihin yapısı” ile sektörde gerekli olduğuna inanılan gelişimin sağlanabileceği düşünülmektedir.
A Glance at the Furniture Craft Nowadays; An Example Of “Gonen Furniture”
Wood is probably one of the oldest materials in the history of humanity. It can be stated that one of the occupations that establishes the deepest and most special relationship with wood from just shaping to professional production is carpentry. This craft, which combines wood, shape, form with the human spirit, has weakened considerably in today’s world, under industry and capitalism, and has decreased numerically.
On the other hand, human spirit existing in carpentry-craft, passion felt towards the final form, respect for the job itself and most importantly love for the quality are (unfortunately) rarely found design cores in industrial production. The style of the character and thinking strategy is not seen in the companies performing production just with profit orientation.
It can be said that the majority of furniture companies today perform only profit-oriented productions. However, furniture is a product that needs to be designed and produced elegantly by considering every detail. The main idea that leads to this research is that craft and industrial production are separated from each other exactly at this point. Therefore, it is considered the outputs existing in industrial production do not meet the necessary competence in field of furniture, and it is questioned how and in what way this competence can be met.
This study has been built to understand and make sense carpentry craft that still exists (but declining) and carry its mental patterns and behavior forms to the future. Within the framework of this main objective, discovering the cores that may be necessary within the industrial production is one of the aims of the research.
At this point, the sample of the study is a firm that has survived from the past to the present and incorporated both traditional and industrial production in order to provide a comparative research and remain objective. The firm, which was officially opened in 1942, has sustained and improved its production until today. The site research of the study was conducted in Adana, real conditions of the products were observed, the relevant firm’s employees and family members were interviewed on site. The analysis of gathered data, examination of photographs and collection of interview notes were performed in Istanbul.
In the study, information was gathered and produced by some techniques such as the study of oral history, examination and detail photographing of existing products, research on design stories, design time, requirements, characteristics, production forms and techniques of the products, analysis of the photographs, workshop visits and production inspection-observation.
As a result of the research and information generation, a recommendation was presented to the designers, producers and firms (the sector) by which both economic sufficiency can be achieved and design reality can be improved within the framework of the concept of “quality” that is considered necessary to bring a new impulse in the furniture sector within today’s industrial production.
The “behavioral model” and “mental structure” that constitutes this quality are interpreted as a holistic state realized with years of experience of the craftsmen. It is believed this holistic structure that improves quality in every moment of life; the formal, artistic, economic and design development considered necessary in the sector can be achieved.
___
- Arendt, H. (1994). İnsanlık Durumu, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Arendt, H. (2016). İnsanlık Durumu, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Deleuze, G. (2003). İki Konferans, İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
- Doğan, E. T. (2012). Zanatkarlığın Günümüzde Yeniden Yorumlanması: Yeni Zanaatkârlık mı?, Çalışma İlişkileri Dergisi 3(1) 67-85.
- Gombrich, E., H. (2007). Sanatın Öyküsü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Heidegger, M. (1997). Patikalar, Ankara: İmge Yayınevi.
- Heidegger, M. (1998). Teknik ve Dönüş, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları,
- Heidegger, M. (2004). What is Called Thinking, New York: HarperCollins Publishers.
- Heidegger, M. (2019). Düşüncenin Çağrısı. İstanbul: Say Yayınları.
- Jameson, F. (2015). Antikler ve Postmodernler, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
- Kaya Köse, E. (2016). Mobilya sektöründe Üretim ve Tasarımcı Etkileşimi; Günümüzde Türkiye Örneği Araştırma Süreci. İç Mimarlık Lisansüstü Çalışmalar Sempozyumu-I. İstanbul Teknik Üniversitesi. (213-220)
- Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi, İstanbul: Sel Yayıncılık
- Marx, K. (1932). Das Kapital. Kritik der Politischen Ökonomie. Cilt 1. Ungerkürzte Ausg. Nach der 2. Aufl. Von 1872, Berlin: (Karl Korsch)
- Özkaraman, M. Ş. (2004). Türkiye’de 1800-2004 yılları arasındaki Değişim Süreci İçinde Tasarımı Etkileyen Faktörler: Ve Bir Örnek Olarak Mobilya Üretimi Modeli. Doktora Tezi. Mimar Sinana Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Platon. (2019). Şölen-Dostluk, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Sennett, R. (2005a). Saygı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
- Sennett, R. (2005b). Otorite, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
- Sennett, R. (2013). Zanaatkâr, İstanbul: Ayrıntı Yayınları,
- Sennett, R. (2021). Yeni Kapitalizm Kültürü, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Şenel, A. (2014). Kemirgenlerden Sürüngenlere İnsanlık Tarihi, Ankara: İmge Kitapevi.
- Türk Dil Kurumu. (1998). Atatürk Kültür (2. Cilt). İstanbul: Tarih ve Dil Kurumu.
- Yıldırım, İ., Aslan, M. (2022). Mobilya tercihinde etkili kriterlerin uzman ve kullanıcılar açısından incelenmesi . Ormancılık Araştırma Dergisi. 9: Özel Sayı. 281- 290.
- Zimmerman, M. E. (2011). Heidegger Moderniteyle Hesaplaşma Teknoloji, Politika, Sanat, İstanbul: Paradigma Yayıncılık.