Çağatay DERECELİ, Hüseyin ÜNLÜ, Mustafa Kayıhan ERBAŞ

Futbol Hakemlerinin Öz-Yeterlik Düzeylerinin İncelenmesi

Bu araştırmada futbol hakemlerinin öz-yeterlik düzeylerinin tespiti, bazı demografik değişkenler (cinsiyet, eğitim durumu, meslek ve hakemliğe başlama yaşı) açısından hakem öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma grubunu, 2017-2018 futbol sezonunda farklı bölge ve klasmanlardan 33 (%21.4)’ü kadın ve 121 (%78.6)’i erkek olmak üzere toplam 154 futbol hakem ve hakem adayı oluşturmuştur (yaş = 26.87 ± 1.966). Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ve Hakem Öz-yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde; öz-yeterlik düzeylerini belirlemek ve demografik değişkenlere ait tanımlama yapmak için betimsel istatistiklerden faydalanılmıştır. Bunun yanında cinsiyet ve hakemliğe başlama yaşı açısından öz-yeterlik düzeylerini karşılaştırmak için bağımsız gruplarda aritmetik ortalamalar arası farka ait t-testi, eğitim ve meslek değişkeni açısından öz-yeterlik düzeylerini karşılaştırmak için Tek Yönlü Var¬yans Analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Gruplar arası farklılığı belirlemek için Tukey testinden yararlanılmıştır. Analizler sonucunda; hakemlerin öz-yeterlik seviyelerinin yüksek olduğu, aynı zamanda cinsiyet ve eğitim durumu açısından öz-yeterlik seviyelerinin anlamlı farklılıklar taşıdığı belirlenmiştir. Sonuç olarak; hakem olma kriterlerinde eğitim durumlarının mümkün olduğunca daha çok dikkate alınması ve kadın hakemlerin öz-yeterlik seviyelerinin artırılmasına yönelik olarak daha fazla müsabaka tecrübesi ve fiziksel yeterlik artırma çalışması yapmaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Özyeterlik, hakem, futbol

Investigation of Self-Efficacy Levels of Football Referees

In this study, we aimed to examine the self-efficacy levels of soccer referees in the context of some demographic variables (gender, education level, age of starting refereeing, and ocupation). The study group consisted of a total of 154 soccer referees during the 2017-2018 football season of whom 33 (21.4%) were females and 121 (78.6%) were males from different regions and classifications ( age = 26.87±1.966). The personal information form and the Referee Self-Efficacy Scale (REFS) were used as data collection tools. In the analysis of the data, descriptive statistics were used to identify self-efficacy levels and to identify demographic variables. In order to compare self-efficacy levels in respect to arithmetic means gender and age self efficacy scores, independent t-test was used and one-way analysis of variance (ANOVA) was used to compare self-efficacy levels of education level and occupations. The Tukey’s multiple comparison test was used to determine differences between groups. The results revealed that the referees' self-efficacy levels were high and there were significant differences in self-efficacy levels in terms of gender and educational status. Thus, it is recommended that higher education level be prioritized during the referee selection and promotion and that experience and physical competence be increased to elevate the self-efficacy levels of female referees.

Keywords:

Self-efficacy, referee, football,

PDF

___

Bandura, A. (1977). Self-Efficacy Theory: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84, 191–225.
Barling,J. & Abel, M. (1983). Self-efficacy beliefs and tenis performance. Cognitive Therapy and Research, 7, 265-272.
Baştuğ, G., Duman, S., Akçakoyun, F., ve Karadeniz, F. (2016). Futbol hakemlerinde; stres, özgüven, karar verme. Journal of Human Sciences, 13(3), 5399-5406.
Çakmak, T. M. (2011). Faal futbol hakemlerinin stres kaynaklarının tespiti (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Çattık, M., ve Aksoy, V. (2018). Gelişimsel Yetersizliği Olan Çocukların Ebeveynlerinin Sosyal Destek, Öz-Yeterlik ve Yaşam Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Eğitim Ve Bilim, 1-13.
Demirbaş, H. (1992). Suçlu ve Suçlu Olmayan Ergenlerin Karar Verme Davranışlarının Karşılaştırılması (Yükseklisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara).
Diotaiuti, P., Falese, L., Mancone, S., & Purromuto, F. (2017). A structural Model of Self-efficacy in Handball Referees. Frontiers in psychology, 8, 811.
Ersever, Ö.H. (1996). Karar Verme Stratejileri Kazandırma Programın ve Etkileşim Grubu Deneyiminin Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stilleri Üzerine Etkileri (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara).
Feltz DL, Lirgg, C. (2001). Self-efficacy Beliefs of Athletes, Teams, and Coaches. In: Singer R, Hausenblas, Janelle C. (Eds). Handbook of Sport Psychology (pp. 340-361) New Jersey, USA: John Willey and Sons.
Gill, D.L., (2000). Psychological Dynamics of Sport an Exercise. Illinois, USA: Human Kinetics.
George, T.R. (1994). Self-confidence and baseball performance: A casual examination of self efficacy theory. Journal of Sport and Exercise Psychology, 16, 381-399.
Guillén, F., & Feltz, D. L. (2011). A conceptual model of referee efficacy. Frontiers in psychology, 2, 25.
Güçlü, N., ve Sotirofski, K. (2006). Bilgi yönetimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 351-373.
Kahyaoğlu, M., ve Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının, mesleki öz-yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73-84.
Karaçam, A., ve Pulur, A. (2016). Identification the Relation between Active Basketball Classification Referees' Empathetic Tendencies and Their Problem Solving Abilities. Universal Journal of Educational Research, 4 , 1912 - 1917.
Karaçam, A., ve Pulur, A. (2017). Hakemler İçin Mesleki Haz Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması-HİMHÖ. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 35-45.
Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti.Kaynakça
Mills, K. D., Munroe, K. J., & Hall, C. R. (2000). The relationship between imagery and self-efficacy in competitive athletes. Imagination, Cognition and Personality, 20(1), 33-39.
Miller, J.T. & McAuley, E., (1987). Effects of goal setting training program on basketball free-throw self efficacy and performance. The Sport Psychologist, 1, 103-113.
Moritz, S.E., Feltz, D.L., Fahrbach, K.R., & Mack, D.E. (2000). The relation of self-efficacy measures to sport performance: a meta-analytic review. Research Quarterly for Exercise and Sport, 71, 280–294.
Myers, N. D., Feltz, D. L., Guillén, F., & Dithurbide, L. (2012). Development of, and initial validity evidence for, the Referee Self-Efficacy Scale: A multistudy report. Journal of sport and Exercise Psychology, 34(6), 737-765.
Nazarudin, M. N., Noordin, H., Suppiah, P. K., Abdullah, M. R., Fauzee, M. S. O., & Abdullah, N. M. (2014). Psychological skills assessment and referee rugby sevens performance. Jurnal Pemikir Pendidikan, 5, 165-184.
Özdayı, N., Uğurlu, M. F. (2015). Futbol Hakemlerinin Duygusal Zekâ ve İletişim Beceri Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Uluslararası Spor. Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 1(1), 31-39.
Özmaden, M., Yıldız, Y., Ekici,S., Dohman, Z. (2016). Sporun Üniversite Öğrencilerinde Mutluluk Düzeyine Etkisinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. ERPA International Congresses on Education, Sarajevo/Herzegovina, 328-333.
Öztürk, F., ve Şahin, Ş.K. (2007). Spor yapan ve yapmayan 9-13 grubu bireylerin sosyal yetkinlik beklentisi puanlarının karşılaştırılması. İlköğretim Online, 6(3), 469-479.
Simmons, P. (2009). Justice, culture and football referee communication. Final report of Joao Havelange Research Scholarship study to FIFA/CEIS Scientific Committee, Switzerland.
Short, S.E., Sullivan, P.S., & Feltz, D.L. (2005). Development and preliminary validation of the collective efficacy questionnaire for sports. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 9, 181–202.
Tuero, C., Tabernero, B., Marquez, S., & Guillen, F. (2002). Análisis de los factores que influyen en la práctica del arbitraje [Analysis of the factors affecting the practice of refereeing]. SCAPE, 1(1), 7–16.
Uzunoğlu, Ö.U. (2008). Türk Futbol Hakemlerinin Karar Verme Stillerinin Klasmanlarına Ve Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor A.B.D., Konya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Yiğit, A. (2005). Lise Öğrencilerinin Karar Verme Davranışlarının Bazı Değişkenlere Göre Yordanması (Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.