JOHN STUART MILL'İN ERDEM TEORİSİ ve ARAÇSALLAŞTIRILMIŞ DEĞERLER

Ahlak alanında son iki yüz yılın önde gelen teorilerinden biri olan faydacılığın en önemli iki figürü Jeremy Bentham ve John Stuart Mill’dir. Bu iki düşünür, faydacı teori ile ilgili olarak, birçok konuda hem fikir olmalarına rağmen, bazı hususlarda fikir ayrılıkları yaşarlar. Bu hususlardan en önemlisi, teorinin en temel kavramı olan haz konusundadır. Mill, Bentham’ın aksine hazlar arasında niceliğin yanında niteliksel bir ayrıma da gider ve hazları yüksek ve alçak hazlar olmak üzere ikiye ayırır. Bu ayrım, Mill’in erdem teorisine genel şeklini verir. Onun erdem teorisine göre, insanlar sadece mutluluğu arzularlar ve bunun dışında erdemler de dâhil olmak üzere arzulanan her şey, temelde mutluluğa araç olmaları bakımından arzulanır. Fakat diğer taraftan Mill, erdemlerin sırf kendilerinde arzulanması gereken amaçlar olduğunu da iddia eder. Mill’in bu yaklaşımı erdemlerin aynı anda hem araç hem de amaç olmaları gibi paradoksal bir duruma neden olur. Bu paradoksal durum, yorumcular tarafından çeşitli açılardan eleştirilir. Bu eleştirilerin temelini, amaç ile araç arasındaki ayrımın ortadan kalktığı, erdemlerin Mill tarafından hem amaç hem de araç olarak kabul edildiği iddiası oluşturur. Bu makale, erdemler her nasıl anlaşılırsa anlaşılsın Mill’in sisteminde sadece araçsal bir değere sahip olduğu iddiasını gerekçelendirir.

Anahtar Kelimeler:

Jeremy Bentham, John Stuart Mill, Faydacılık, Mutluluk, Erdem

John Stuart Mill's Virtue Theory And Instrumentalized Virtues

Jeremy Bentham and John Stuart Mill are two of the most important figures of utilitarianism, one of the foremost theories of morality in the last two hundred years. These two thinkers have disagreements on utilitarian theory in some respects, although they agree on many issues. The most important of these issues is the concept of pleasure, which is the most basic concept of the theory. Mill, in contrast to Bentham, also makes a qualitative distinction between pleasures in addition to quantity and divides pleasures into higher and lower pleasures. This distinction gives the general form of Mill's virtue theory. According to his virtue theory, people only desire happiness, and all that is desired, including virtues, is basically desirable in terms of being a means for happiness. But on the other hand, Mill also claims that the virtues are the aims to be desired in themselves. This approach of Mill leads to a paradoxical situation in which virtues are at the same time both means and aims. This paradoxical situation is criticized by interpreters from various aspects. The basis of these criticisms is that the distinction between means and aims has been removed, and the virtues are claimed by Mill as both aims and means. This article justifies the assertion that regardless of how virtues are understood, they only have instrumental value in Mill’s system.

Keywords:

Jeremy Bentham, John Stuart Mill, Utilitarianism, Happiness, Virtue,

PDF

___

Albee, Ernest. A history of English Utilitarianism. New York: The Macmillan Company, 1902.
Aydın, Metin. “Jeremy Bentham’ın Ahlak Anlayışı ve Felicific Calculus”. II. Türkiye Lisanüstü Çalışmaları Kongresi - Bildiriler Kitabı III içinde, editör Ümit Güneş, 601–17. İstanbul: İlem, 2013.
Aydın, Metin. “Mutlu Budala mı Mutsuz Sokrates mi: John Stuart Mill’in Ahlak Teorisinin Faydacı Karakteri ve Hazları Tasnifi”. Kutadgu Bilig Dergisi, sy. 35 (Eylül 2017): 121–48.
Ball, Terence. “Psychology, Associationism, and Ethology”. A Companion to Mill içinde, editör Christopher Macleod ve Dale E. Miller. U.K.: Wiley Blackwell, 2017.
Bentham, Jeremy. “An Introduction to Principles of Morals and Legislation”. The Works of Jeremy Bentham içinde, editör John Bowring, 1. New York: Russel&Russel Inc., 1962.
Bentham, Jeremy. “The Rationale of Reward”. The Works of Jeremy Bentham içinde, editör John Bowring, 2. London: William Tait, 1953.
Birks, Thomas Rawson. Modern Utilitarianism. London: MacMillan, 1874.
Crisp, Roger. Mill on Utilitarianism. New York: Routledge, 1997.
Doner, Wendy. “Mill’s Utilitarianism”. The Cambridge Companion to Mill içinde, editör John Skorupski. Cambridge: Cambridge University Press, 1988.
Eggleston, Ben, ve Dale E. Miller, ed. The Cambridge Companion to Utilitarianism. Cambridge: Cambridge University Press, 2014.
Graham, Gordon. Eight Theories of Ethics. London: Routledge, 2004.
Grote, John. An Examination of Utilitarian Philosophy. Editör Joseph B. Mayor. Cambridge: Delighton, Bell and Co, 1870.
Hartley, David. Observations on Man. Florida: Scholars’ Facsimiles & Reprints, 1966.
Mill, James. Analysis of the Phenomena of the Human Mind. Second Edition. London: Longmans Greens Reader and Dyer, 1878.
Mill, John Stuart. “Bentham”. The Collected Works of John Stuart Mill içinde, editör John Bowring, 10. Toronto: University of Toronto Press, 1969.
Mill, John Stuart. “Remarks on Bentham’s Philosophy”. The Collected Works of John Stuart Mill içinde, editör J.M. Bowring,10. Toronto: University of Toronto Press, 1969.
Mill, John Stuart. “Utilitarianism”. The Collected Works of John Stuart Mill içinde, editör J.M. Robson, 10. Toronto: University of Toronto Press, 1969.
Moore, George Edward. Principia Ethica. New York: Dover Pub., 1958.
Mulgan, Tim. Understanding Utilitarianism. U.K.: Acuman Publishing, 2007.
Robson, J.M. “Textual Introduction”. The Collected Works of John Stuart Mill içinde, editör J.M Robson, 10. Toronto: University of Toronto Press, 1969.
Rosen, Frederick. Classical Utilitarianism from Hume to Mill. London: Routledge, 2003.
Ryan, Alan. “Mill and The Naturalistic Fallacy”. Mind 75, sy. 299 (1966): 422–25.
Ryan, Alan. The Philosophy of John Stuart Mill. London: MacMillan, 1970.
Spence, G.W. “The Psychology Behind J.S. Mill’s Proof”. Philosophy 43, sy. 163 (1968): 18–28.
West, Henry. An Introduction to Mill’s Utilitarian Ethics. Cambridge: Cambridge University Press, 2004.