Hadîd sûresi: İsmi ve sûredeki demirin inzâli kavramı

Aslında bütün kitaplar bir kitabın anlaşılması için yazılır. O kitap, Allah‟ın kitabı Kur‟ân‟dır. Hadîdsûresi 25. âyeti üzerinde yaptığımız bu çalışma da bu amaca hizmet etmek üzere yapılmıştır.Makalemizde önce sûrenin Hadîd olarak isimlendirilmesinin çağrıştırdıklarını ele alacak, ardın- dan da demirin indirilmesi ifadesini farklı bir açıdan incelemeye çalışacağız.

The Surah al-Hadid: Name of the surah and the concept revelation of ıron in the surah

All the books are prepared and written in order to serve one purpose, interpretation of holyQuran which is revealed by Allah. This research that we performed on surah Hadid verse 25 ofQuran is serving to the same purpose as well. In this article, we considered first what the nameAl-Hadid associates. Then we searched the phrase revelation of iron in a different point ofview.

___

  • Abdülbâkî, Muhammed Fuâd, el-Mu’cemü’l-müfehres li elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Kahire: Dârü’l-hadîs, 1364/1945.
  • Adevî, Muhammed b. Yûsuf, Himyânü’z-zâd ilâ dâri’l-me‘âd, Maskat: Vizaretü’t- türâsi’l-kavmi ve’s-sekâfe, 1401/1980-1411/1991.
  • Âlûsî, Şihâbuddin Mahmud, Rûhu’l-me‘ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-azîm ve’s-seb‘i’l-mesânî, Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts.
  • Ateş, Süleyman, Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri, y.y.: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1988.
  • Başaran, Selman, ‚Hadislerin Işığında Sahabe İsimleri‛, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 3, sy. 3, 1991.
  • Bayraklı, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsiri, İstanbul: İşaret/Bayraklı Yayınları, 2001-2007.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn, el-Câmi‘ li-şu‘abi’l-îmân, Riyad: Mektebetü’r- rüşd, 1423/2003.
  • Bikâî, Burhânüddîn İbrâhîm b. Ömer, Nazmü’d-dürer fî tenâsübi’l-âyâti ve’s-süver, Ka- hire: Dârü’l-kitâbi’l-İslâmî, ts.
  • Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Meâl-i Âlisi ve Tefsiri, İstanbul: Bilmen Basım ve Yayınevi, ts.
  • Bursevî, İsmail Hakkı, Muhtasar Rûhu’l-beyân Tefsiri, İhtisar eden: Muhammed Ali es-Sabûnî, İstanbul: Damla Yayınevi, Yeniden Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, 2002.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl, el-Câmi‘u’s-sahîh, (thk. Ahmed Muham- med Şâkir), Bulak: el-Matbaatü’l-kübra’l-Emîriyye, 1311/1893. Câbirî, Seyf b. Râşid, Esmâü’s-süveri’l-Kur’âniyye delâlât ve işârât, y.y.: ys. 1423/2002.
  • Cevherî, Tantâvî, el-Cevâhir fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Kerîm, Mısır: Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 2. Baskı, 1351.
  • Dâmegânî, Hüseyn b. Muhammed, Kâmûsü’l-Kur’ân Islâhu’l-vücûh ve’n-nezâir fi’l- Kur’âni’l-Kerîm, (thk. Abdülazîz Seyyidü’l-Ehl), Beyrut: Dârü’l-ilm li’l- melâyîn, 4. Baskı, 1983.
  • Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahmân, Sünenü’d-Dârimî, (thk. Fevvâz Ahmed Zümerli, Hâlid es-Sebi‘ el-Alemî), Karaçi: Kadîmî kütübhâne, ts. Doğan, D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Pınar Yayınları, 2005.
  • Duran, Salih Şeref, Hayatın Sesi Fotosentez Mucizesi, İzmir: Altın Burç Yayınları, 2010.
  • Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş‘as es-Sicistânî, Sünen-u Ebî Dâvûd, (thk. Şuayb el- Arnaût, Muhammed Kamil Karabelli), Dımaşk: Dârü’r-risâleti’l-âlemiyye, 1430/2009.
  • Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf el-Endelüsî, Tefsîrü’l-bahri’l-muhît, (thk. Âdil Ah- med Abdülmevcûd, Ali Muhammed Muavviz), Beyrut: Dârü’l-kütübi’l- ilmiyye, 1413/1993.
  • Ebüssuûd, Muhammed b. Muhammed İmâdî, İrşadü’l-‘akli’s-selîm ilâ mezâya’l- Kur’âni’l-Kerîm, (thk. Abdülkâdir Ahmed Atâ), Riyad: Mektebetü’r-Riyâdi’l- Hadîse, ts.
  • Esed, Muhammed, Kur’ân Mesajı Meal-Tefsir, (trc. Cahit Koytak, Ahmet Ertürk), İs- tanbul: İşaret Yayınları, 6. Baskı, 1425/2004.
  • Fîrûzâbâdî, Mecduddin Muhammed b. Yakub, Besâiru zevi’t-temyîz fî letâifi’l-Kitabi’l- azîz, (thk. Muhammed Ali el-Buhâr), Beyrut: el-Mektebetü’l-İlmiyye, ts.
  • Gezer, Süleyman, ‚Enzalnâ el-Hadîd‛ (el-Hadîd 57/25) İfadesinin Tercüme ve Yo- rumları Üzerine Bazı Değerlendirmeler‛, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: V, Sayı: 10, 2006/2.
  • Hâkim, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek ‘ale’s- Sahîhayn, (dirâse ve thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ), Beyrut: Dârü’l-kütübi’l- ilmiyye, 1422/2002.
  • Hererî, Muhammedü’l-Emîn b. Abdullah el-Uremmî el-Alevî, Tefsîru hadâiki’r-ravh ve’r-reyhân fî ravabî ulûmi’l-Kur’ân, (İşrâf ve mürâcaa: Hâşim Muhammed Ali b. Hüseyin el-Mehdî), Beyrut: Dâru tavki’n-necât, 1421/2001.
  • Hicâzî, Muhammed Mahmud, et-Tefsîru’l-vâzıh, Zekâzîk: Darü’t-tefsîr li’t-tab‘ ve’n- neşr, 10. Baskı, 1412/1992.
  • Işık, Emin, ‚Hadîd Sûresi‛, DİA, İstanbul 1997.
  • İbn Âşûr, Muhammed Tâhir, Tefsîru’t-tahrîr ve’t-tenvîr, Tunus: ed-Dârü’t-Tûnisiyye, 1984.
  • İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib el-Endelüsî, el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-azîz, (thk. Abdüsselâm Abdüssâfî Muhammed), Beyrut: Dârü’l- kütübi’l-ilmiyye, 1422/2001.
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-Arab, (thk. Abdullah Ali el-Kebîr v.dğr.), Kahire: Darü’l-maârif, ts. İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Ali, Zâdü’l-mesîr fî ilmi’t- tefsîr, Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 3. Baskı, 1404/1984.
  • Fünûnü’l-efnân fî uyûni ulûmi’l-Kur’ân, (thk. Hasan Ziyâeddin Itr), Beyrut: Dârü’l-beşâiri’l-İslâmiyye, 1408/1987. İslamoğlu, Mustafa, Kur’an Sûrelerinin Kimliği, İstanbul: Akabe Vakfı Yayınları, 12. Baskı, 2011.
  • Jickells, T. D. v.dğr., ‚Global Iron Connections Between Desert Dust, Ocean Biogeoc- hemistry and Climate‛, Science, vol. 38/1, April 2005.
  • Kâdî Abdülcebbâr, Ebü’l-Hasen el-Hemedânî, Tenzîhü’l-Kur’ân ani'l-matâ‘in, Beyrut: Dârü’n-nehdati’l-hadîse, ts.
  • Karaman, Hayrettin v.dğr., Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2. Baskı, 2006.
  • Kınnûcî, Ebü’t-Tayyib Sıddık b. Hasan b. Ali el-Hüseyn, Fethu’l-beyân fî mekâsıdi’l- Kur’ân, (thk. Abdullah b. İbrahim el-Ensârî), Saydâ-Beyrut: el-Mektebetü’l- asriyye, 1412/1992.
  • Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekir, el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân, (thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî), Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1427/2006.
  • Kutub, Seyyid, Fî zılâli’l-Kur’ân, Kahire: Dârü’ş-şürûk, 32. bs., 1423/2003.
  • Mâverdî, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habîb, en-Nüket ve’l-uyûn Tefsiri’l- Mâverdî, (Râcaa ve Ta‘lîk: es-Seyyid b. Abdilmaksûd b. Abdirrahîm, Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1992.
  • Mevdûdî, Ebü’l-A‘lâ, Tefhîmu’l-Kur’ân (Kur’ân’ın Anlamı ve Tefsiri, (trc. Muhammed Han Kayanî v.dğr.), İstanbul: İnsan Yayınları, 1986.
  • Muhaysin, Muhammed Sâlim, Fî rihâbi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Kahire: Mektebetü’l- külliyyâti’l-Ezheriyye, 1400/1980.
  • Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb, es-Sünenü’l-kübrâ, (thk. Hasan Ab- dulmün‘im Şelebî), Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1421/2001.
  • Nesefî, Ebü’l-Berakât Abdullah b. Ahmed, Medârikü’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl, İstan- bul: Eda Neşriyat, 1991.
  • Râgıb el-İsfahânî, Ebu’l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed, Mu‘cemü müfredâti elfâzi’l- Kur’ân, Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1418/1997.
  • Râzî, Fahruddin Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer, Tefsîrü’l-Fahri’r-Râzî: et-Tefsîru’l- kebîr Mefâtîhu’l-ğayb, Beyrut: Dârü’l-fikr, 1401/1981.
  • Saydam, Cemal, ‚Hamsi Aklı‛, Bilim ve Teknik Dergisi, Haziran 1997.
  • Sehâvî, Alemüddin Ali b. Muhammed, Cemâlü’l-kurr⒠ve kemâlü’l-ikrâ’, (thk. Ali Hü- seyin el-Bevvâb), Mekke: Mektebetü’t-türâs, 1408/1987.
  • Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahman, et-Tahbîr fî ilmi’t-tefsîr, (thk. Abdülkadir Ferid), Riyad: Dârü’l-ulûm, 1402/1982.
  • el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân, (Ta‘lîk: Mustafa Dîb el-Buğâ), Dımeşk-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2. bs., 1427/2006.
  • Şevkânî, Muhammed b. Ali, Fethu’l-kadîr el-câmi‘ beyne fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ‘ilmi’t-tefsîr, (thk. Abdurrahman Umeyra), y.y.: Dârü’l-vefâ, 1994.
  • Tabâtabâî, Muhammed Hüseyn b. Muhammed, el-Mîzân fî tefsîri’l-Kur’ân, Kum: Mü- essesetü’l-matbûati’l-İsmâiliyye, 2. bs., 1394/1974.
  • Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr, Tefsîru’t-Taberî Câmi‘u'l-beyân an te’vîli âyi’l- Kur’ân, (thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî), Kahire: Dâru hicr, 1422/2001.
  • Tabersî, Ebû Ali el-Fazl b. el-Hasen, Mecma‘u’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân, Beyrut: Mües- sesetü’l-i‘lâm li’l-matbû‘a, 1415/1995.
  • Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, el-Câmi‘u’l-kebîr, (thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf), Beyrut: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1416/1996.
  • Tûsî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. el-Hasen b. Ali, et-Tibyân fî tefsîri’l-Kur’ân, (thk. Ah- med Habîb Kasîr el-Âmilî), Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts. Vehbi, Konyalı Mehmed, Ahkâm-ı Kur’âniye (Kur’ân’dan Hayata Yansımalar), (Sa- deleştiren: Muhittin Akgül), İzmir: Yeni Akademi Yayınları, 2006.
  • Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul: Azim dağıtım, ts.
  • Yıldırım, Suat, Kur’ân-ı Kerîm ve Kur’ân İlimlerine Giriş, İstanbul: Ensar Neşriyat, 4. Baskı, 1996.
  • Kur’ân-ı Hakîm ve Açıklamalı Meâli, İstanbul: Işık Yayınları, 2002.
  • Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Seri, Me‘âni’l-Kur’ân ve i‘râbühû, (thk. Abdülcelîl Abduh Şelebî), Beyrut: Âlemü’l-kütüb, 1408/1988.
  • Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmud b. Ömer Cârullah, el-Keşşâf an hakâikı gavâmidı’t- tenzîl ve uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl, (thk. Adil Ahmed Abdülmevcûd-Ali Muhammed Muavviz), Riyad: Mektebetü’l-ubeykân, 1418/1998.
  • Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Abdullah, el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân, (Ta‘lik: Mustafa Abdulkâdir Atâ), Beyrut: Dârü’l-fikr, 1426/2005.
  • Zuhaylî, Vehbe, et-Tefsîru’l-münîr fi’l-‘akîde ve’ş-şerî‘a ve’l-minhec, Beyrut: Dârü’l- fikri’l-mü‘âsır, Beyrut 1411/1991.