Hadîd sûresi: İsmi ve sûredeki demirin inzâli kavramı
Aslında bütün kitaplar bir kitabın anlaşılması için yazılır. O kitap, Allah‟ın kitabı Kur‟ân‟dır. Hadîdsûresi 25. âyeti üzerinde yaptığımız bu çalışma da bu amaca hizmet etmek üzere yapılmıştır.Makalemizde önce sûrenin Hadîd olarak isimlendirilmesinin çağrıştırdıklarını ele alacak, ardın- dan da demirin indirilmesi ifadesini farklı bir açıdan incelemeye çalışacağız.
The Surah al-Hadid: Name of the surah and the concept revelation of ıron in the surah
All the books are prepared and written in order to serve one purpose, interpretation of holyQuran which is revealed by Allah. This research that we performed on surah Hadid verse 25 ofQuran is serving to the same purpose as well. In this article, we considered first what the nameAl-Hadid associates. Then we searched the phrase revelation of iron in a different point ofview.
___
- Abdülbâkî, Muhammed Fuâd, el-Mucemül-müfehres li elfâzil-Kurânil-Kerîm, Kahire: Dârül-hadîs, 1364/1945.
- Adevî, Muhammed b. Yûsuf, Himyânüz-zâd ilâ dâril-meâd, Maskat: Vizaretüt- türâsil-kavmi ves-sekâfe, 1401/1980-1411/1991.
- Âlûsî, Şihâbuddin Mahmud, Rûhul-meânî fî tefsîril-Kurânil-azîm ves-sebil-mesânî, Beyrut: Dâru ihyâit-türâsil-Arabî, ts.
- Ateş, Süleyman, Yüce Kurânın Çağdaş Tefsiri, y.y.: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1988.
- Başaran, Selman, Hadislerin Işığında Sahabe İsimleri‛, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 3, sy. 3, 1991.
- Bayraklı, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kurân Tefsiri, İstanbul: İşaret/Bayraklı Yayınları, 2001-2007.
- Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn, el-Câmi li-şuabil-îmân, Riyad: Mektebetür- rüşd, 1423/2003.
- Bikâî, Burhânüddîn İbrâhîm b. Ömer, Nazmüd-dürer fî tenâsübil-âyâti ves-süver, Ka- hire: Dârül-kitâbil-İslâmî, ts.
- Bilmen, Ömer Nasuhi, Kurân-ı Kerîmin Türkçe Meâl-i Âlisi ve Tefsiri, İstanbul: Bilmen Basım ve Yayınevi, ts.
- Bursevî, İsmail Hakkı, Muhtasar Rûhul-beyân Tefsiri, İhtisar eden: Muhammed Ali es-Sabûnî, İstanbul: Damla Yayınevi, Yeniden Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, 2002.
- Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl, el-Câmius-sahîh, (thk. Ahmed Muham- med Şâkir), Bulak: el-Matbaatül-kübral-Emîriyye, 1311/1893. Câbirî, Seyf b. Râşid, Esmâüs-süveril-Kurâniyye delâlât ve işârât, y.y.: ys. 1423/2002.
- Cevherî, Tantâvî, el-Cevâhir fî tefsîril-Kurânil-Kerîm, Mısır: Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 2. Baskı, 1351.
- Dâmegânî, Hüseyn b. Muhammed, Kâmûsül-Kurân Islâhul-vücûh ven-nezâir fil- Kurânil-Kerîm, (thk. Abdülazîz Seyyidül-Ehl), Beyrut: Dârül-ilm lil- melâyîn, 4. Baskı, 1983.
- Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahmân, Sünenüd-Dârimî, (thk. Fevvâz Ahmed Zümerli, Hâlid es-Sebi el-Alemî), Karaçi: Kadîmî kütübhâne, ts. Doğan, D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Pınar Yayınları, 2005.
- Duran, Salih Şeref, Hayatın Sesi Fotosentez Mucizesi, İzmir: Altın Burç Yayınları, 2010.
- Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eşas es-Sicistânî, Sünen-u Ebî Dâvûd, (thk. Şuayb el- Arnaût, Muhammed Kamil Karabelli), Dımaşk: Dârür-risâletil-âlemiyye, 1430/2009.
- Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf el-Endelüsî, Tefsîrül-bahril-muhît, (thk. Âdil Ah- med Abdülmevcûd, Ali Muhammed Muavviz), Beyrut: Dârül-kütübil- ilmiyye, 1413/1993.
- Ebüssuûd, Muhammed b. Muhammed İmâdî, İrşadül-aklis-selîm ilâ mezâyal- Kurânil-Kerîm, (thk. Abdülkâdir Ahmed Atâ), Riyad: Mektebetür-Riyâdil- Hadîse, ts.
- Esed, Muhammed, Kurân Mesajı Meal-Tefsir, (trc. Cahit Koytak, Ahmet Ertürk), İs- tanbul: İşaret Yayınları, 6. Baskı, 1425/2004.
- Fîrûzâbâdî, Mecduddin Muhammed b. Yakub, Besâiru zevit-temyîz fî letâifil-Kitabil- azîz, (thk. Muhammed Ali el-Buhâr), Beyrut: el-Mektebetül-İlmiyye, ts.
- Gezer, Süleyman, Enzalnâ el-Hadîd‛ (el-Hadîd 57/25) İfadesinin Tercüme ve Yo- rumları Üzerine Bazı Değerlendirmeler‛, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: V, Sayı: 10, 2006/2.
- Hâkim, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek ales- Sahîhayn, (dirâse ve thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ), Beyrut: Dârül-kütübil- ilmiyye, 1422/2002.
- Hererî, Muhammedül-Emîn b. Abdullah el-Uremmî el-Alevî, Tefsîru hadâikir-ravh ver-reyhân fî ravabî ulûmil-Kurân, (İşrâf ve mürâcaa: Hâşim Muhammed Ali b. Hüseyin el-Mehdî), Beyrut: Dâru tavkin-necât, 1421/2001.
- Hicâzî, Muhammed Mahmud, et-Tefsîrul-vâzıh, Zekâzîk: Darüt-tefsîr lit-tab ven- neşr, 10. Baskı, 1412/1992.
- Işık, Emin, Hadîd Sûresi‛, DİA, İstanbul 1997.
- İbn Âşûr, Muhammed Tâhir, Tefsîrut-tahrîr vet-tenvîr, Tunus: ed-Dârüt-Tûnisiyye, 1984.
- İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib el-Endelüsî, el-Muharrerül-vecîz fî tefsîril-kitâbil-azîz, (thk. Abdüsselâm Abdüssâfî Muhammed), Beyrut: Dârül- kütübil-ilmiyye, 1422/2001.
- İbn Manzûr, Ebül-Fazl Muhammed b. Mükerrem, Lisânül-Arab, (thk. Abdullah Ali el-Kebîr v.dğr.), Kahire: Darül-maârif, ts. İbnül-Cevzî, Ebül-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Ali, Zâdül-mesîr fî ilmit- tefsîr, Beyrut: el-Mektebül-İslâmî, 3. Baskı, 1404/1984.
- Fünûnül-efnân fî uyûni ulûmil-Kurân, (thk. Hasan Ziyâeddin Itr), Beyrut: Dârül-beşâiril-İslâmiyye, 1408/1987. İslamoğlu, Mustafa, Kuran Sûrelerinin Kimliği, İstanbul: Akabe Vakfı Yayınları, 12. Baskı, 2011.
- Jickells, T. D. v.dğr., Global Iron Connections Between Desert Dust, Ocean Biogeoc- hemistry and Climate‛, Science, vol. 38/1, April 2005.
- Kâdî Abdülcebbâr, Ebül-Hasen el-Hemedânî, Tenzîhül-Kurân ani'l-matâin, Beyrut: Dârün-nehdatil-hadîse, ts.
- Karaman, Hayrettin v.dğr., Kurân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2. Baskı, 2006.
- Kınnûcî, Ebüt-Tayyib Sıddık b. Hasan b. Ali el-Hüseyn, Fethul-beyân fî mekâsıdil- Kurân, (thk. Abdullah b. İbrahim el-Ensârî), Saydâ-Beyrut: el-Mektebetül- asriyye, 1412/1992.
- Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekir, el-Câmi li ahkâmil-Kurân, (thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî), Beyrut: Müessesetür-risâle, 1427/2006.
- Kutub, Seyyid, Fî zılâlil-Kurân, Kahire: Dârüş-şürûk, 32. bs., 1423/2003.
- Mâverdî, Ebül-Hasen Ali b. Muhammed b. Habîb, en-Nüket vel-uyûn Tefsiril- Mâverdî, (Râcaa ve Talîk: es-Seyyid b. Abdilmaksûd b. Abdirrahîm, Beyrut: Dârül-kütübil-ilmiyye, 1992.
- Mevdûdî, Ebül-Alâ, Tefhîmul-Kurân (Kurânın Anlamı ve Tefsiri, (trc. Muhammed Han Kayanî v.dğr.), İstanbul: İnsan Yayınları, 1986.
- Muhaysin, Muhammed Sâlim, Fî rihâbil-Kurânil-Kerîm, Kahire: Mektebetül- külliyyâtil-Ezheriyye, 1400/1980.
- Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb, es-Sünenül-kübrâ, (thk. Hasan Ab- dulmünim Şelebî), Beyrut: Müessesetür-risâle, 1421/2001.
- Nesefî, Ebül-Berakât Abdullah b. Ahmed, Medâriküt-tenzîl ve hakâikut-tevîl, İstan- bul: Eda Neşriyat, 1991.
- Râgıb el-İsfahânî, Ebul-Kâsım Hüseyin b. Muhammed, Mucemü müfredâti elfâzil- Kurân, Beyrut: Dârül-kütübil-ilmiyye, 1418/1997.
- Râzî, Fahruddin Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer, Tefsîrül-Fahrir-Râzî: et-Tefsîrul- kebîr Mefâtîhul-ğayb, Beyrut: Dârül-fikr, 1401/1981.
- Saydam, Cemal, Hamsi Aklı‛, Bilim ve Teknik Dergisi, Haziran 1997.
- Sehâvî, Alemüddin Ali b. Muhammed, Cemâlül-kurrâ ve kemâlül-ikrâ, (thk. Ali Hü- seyin el-Bevvâb), Mekke: Mektebetüt-türâs, 1408/1987.
- Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahman, et-Tahbîr fî ilmit-tefsîr, (thk. Abdülkadir Ferid), Riyad: Dârül-ulûm, 1402/1982.
- el-İtkân fî ulûmil-Kurân, (Talîk: Mustafa Dîb el-Buğâ), Dımeşk-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2. bs., 1427/2006.
- Şevkânî, Muhammed b. Ali, Fethul-kadîr el-câmi beyne fenneyir-rivâye ved-dirâye min ilmit-tefsîr, (thk. Abdurrahman Umeyra), y.y.: Dârül-vefâ, 1994.
- Tabâtabâî, Muhammed Hüseyn b. Muhammed, el-Mîzân fî tefsîril-Kurân, Kum: Mü- essesetül-matbûatil-İsmâiliyye, 2. bs., 1394/1974.
- Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr, Tefsîrut-Taberî Câmiu'l-beyân an tevîli âyil- Kurân, (thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî), Kahire: Dâru hicr, 1422/2001.
- Tabersî, Ebû Ali el-Fazl b. el-Hasen, Mecmaul-beyân fî tefsîril-Kurân, Beyrut: Mües- sesetül-ilâm lil-matbûa, 1415/1995.
- Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, el-Câmiul-kebîr, (thk. Beşşâr Avvâd Marûf), Beyrut: Dârül-garbil-İslâmî, 1416/1996.
- Tûsî, Ebû Cafer Muhammed b. el-Hasen b. Ali, et-Tibyân fî tefsîril-Kurân, (thk. Ah- med Habîb Kasîr el-Âmilî), Beyrut: Dâru ihyâit-türâsil-Arabî, ts. Vehbi, Konyalı Mehmed, Ahkâm-ı Kurâniye (Kurândan Hayata Yansımalar), (Sa- deleştiren: Muhittin Akgül), İzmir: Yeni Akademi Yayınları, 2006.
- Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kurân Dili, İstanbul: Azim dağıtım, ts.
- Yıldırım, Suat, Kurân-ı Kerîm ve Kurân İlimlerine Giriş, İstanbul: Ensar Neşriyat, 4. Baskı, 1996.
- Kurân-ı Hakîm ve Açıklamalı Meâli, İstanbul: Işık Yayınları, 2002.
- Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Seri, Meânil-Kurân ve irâbühû, (thk. Abdülcelîl Abduh Şelebî), Beyrut: Âlemül-kütüb, 1408/1988.
- Zemahşerî, Ebul-Kâsım Mahmud b. Ömer Cârullah, el-Keşşâf an hakâikı gavâmidıt- tenzîl ve uyûnil-ekâvîl fî vücûhit-tevîl, (thk. Adil Ahmed Abdülmevcûd-Ali Muhammed Muavviz), Riyad: Mektebetül-ubeykân, 1418/1998.
- Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Abdullah, el-Burhân fî ulûmil-Kurân, (Talik: Mustafa Abdulkâdir Atâ), Beyrut: Dârül-fikr, 1426/2005.
- Zuhaylî, Vehbe, et-Tefsîrul-münîr fil-akîde veş-şerîa vel-minhec, Beyrut: Dârül- fikril-müâsır, Beyrut 1411/1991.