Radon ölçümünde kullanılan LR-115 tip-II dedektörlerinin kalibrasyonu

Katıhal nükleer iz film dedektörleri uzun yıllardan beri farklı ortamlardaki radon aktivite konsantrasyonun ölçümünde sıklıkla tercih edilmektedir. Ölçüm tekniği radon ve bazı kısa yarı ömürlü (218Po ve 214Po) ürünlerinin yaydıkları alfa parçacıklarının dedektör üzerinde bıraktığı izlerin tespitine dayanmaktadır. Ayrıca 220Rn (toron) gibi bazı radon izotopları da alfa parçacığı yaymaktadır ve bu alfalar da dedektör üzerinde iz oluşturabilir. Dedektör üzerinde oluşan izlerin sayısı radon aktivite konsantrasyonu ile orantılıdır. Yapılan ölçümlerde radon ve ürünlerinin dedektör üzerinde oluşturduğu izlerin aktivite biriminde ifade edilebilmesi için dedektörlerin kalibrasyonu gerekmektedir. Bu çalışmada Sakarya Üniversitesi Fizik Bölümünde çevresel örneklerde radon aktivite konsantrasyonu ölçümlerinde kullanılan LR-115 Tip-II katıhal nükleer iz dedektörlerinin kalibrasyon işlemi gerçekleştirilmiştir. Kullanılan dedektörler için kalibrasyon faktörü 0,0514 izcm-2Bq-1m3gün-1 olarak hesaplanmıştır.

Calibration of LR-115 type-II detectors used in radon measurements

Solid state nuclear track detectors are often preferred for measurements of radon activity concentration in different environment for many years. Measurement technique is based on the detection of the alpha tracks on the detector emitted by radon and some of its short-lived progeny (218Po ve 214Po). Besides, other radon isotopes, such as 220Rn (thoron) emit alpha particles that may be formed tracks on detectors. Radon activity concentration is proportional to the number of the tracks on the detector. In the measurements, it is required to express the tracks on the detector formed by radon and its products in terms of activity unit. In this study, LR-115 Type-II solid state nuclear track etch detectors used in Physics Department of Sakarya University for the measurements of radon activity concentration in environmental samples have been calibrated. The calibration factor for the detectors is calculated to be 0.0514 trackcm-2Bq-1m3d -1 .

PDF

___

UNSCEAR, Sources and effects of ionizing radiation, New York, NY: United Nations Publication, 2000.
E. Tabar And H. Yakut, "Radon measurements in water samples from the thermal springs of Yalova basin, Turkey," J. Radioanal. Nucl. Chem., Vol. 299, No. 1, pp. 311-319, Jan. 2014.
C. Papastefanou, "An overview of instrumentantion for measuring radon in soil gas and groundwaters," J. Environ. Radioact., Vol. 63, pp. 271–283, 2007.
E. Tabar, "Dikili ve Bergama Bölgelerindeki Tektonik Aktivitenin Jeotermal Sularda Radon Ölçümleri ile Değerlendirilmesi," İzmir: Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010.
G. Yaprak ve O. Candan, "Aktif Gediz grabeninde yer alan Alasehir/Manisa yöresinde tektonik aktiviteye dayalı radon anomalilerinin incelenmesi," TÜBİTAK Proje No 100Y059, 2003.
R.L. Fleisher, "Nuclear tracks in solids: Principles and applications," California: University of California Press, 1975.
R. Ilic, "Radon Measurements Etched Track Detectors Applications in Radiation Protection, Earth Sciences and the Environment," London: World Scientific Publishing, 1997.
R. Bull, "Solid-State Nuclear Detection; Principles, Methods, and Applications," Oxford: Pergamon Press, 1987, p. 1–304.