Didem ATA YÜZÜGÜLLÜ, Necdet AYTAÇ, Muhsin AKBABA

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri

Amaç: Yoğun stres altında çalışmak sağlık çalışanlarını ruhsal olarak etkileyebilmekte ve bu durum yaşam kalitelerine olumsuz yansıyabilmektedir. Bu çalışmanın amacı bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde vardiyalı sistemle çalışan hemşirelerin yaşam kalitesinin ve iş kazası geçirme oranlarının incelenmesidir.Gereç ve Yöntemler: Kesitsel tipteki çalışmamızın evrenini bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin tamamı oluşturmuştur. Çalışma 144 (evrenin % 81’i) kişi ile Eylül-Ekim 2017 tarihleri arasında yapıldı. Katılımcılara anket ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kısa Formu Türkçe Versiyonu (WHOQOL-BREF-TR) uygulandı. Bağımlı-bağımsız değişkenler arasındaki ilişki için t testi ve ki-kare testi ile değerlendirildi.Bulgular: Katılımcıların % 31,3’ü son bir yıl içinde iş kazası geçirmişti. Erkek hemşireler, meslekte yeni olanlar, vardiyalı sistemle çalışanlar anlamlı olarak daha fazla iş kazası geçirmişti. Erkek olmak, evli olmamak, son bir yıl içinde izin kullanmamak ve vardiyalı sistemle çalışmak yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemişti. Sonuç: Yoğun bakım hemşirelerinin dikkat ve özveri ile çalışmaları gerektiğinden yaşam kalitelerinin yükseltilmesi, sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve çalışan sağlığının geliştirilmesi bakımından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hemşire, iş kazası, yaşam kalitesi, yoğun bakım

PDF

___

1. Kaçmaz N. Tükenmişlik sendromu. İst Tıp Fak Derg 2005; 68:29-32.
2. Yıldırım A, Hacıhasanoğlu R. Sağlık çalışanlarında yaşam kalitesi ve etkileyen değişkenler. Journal of Psychiatric nursing 2011; 2(2), 61-8.
3. Yıldırım A, Hacıhasanoğlu R. Sağlık çalışanlarında yaşam kalitesi ve etkileyen değişkenler. Journal of Psychiatric nursing 2011; 2(2), 61-8.
4. Huth JJ, Eliades A, Handwork C, Englehart JL, Messenger J. Shift worked, quality of sleep, and elevated body mass index in pediatric nurses. Journal of pediatric nursing 2013; 28(6), e64-e73. 5. Karhula K, HÄRMÄ M, Sallinen M, Hublin C, Virkkala J, KIVIMÄKI M., et al. Job strain, sleep and alertness in shift working health care professionals—a field study. Industrial health 2013; 51(4), 406-416. 6. Lin SH, Liao WC, Chen MY, Fan JY. The impact of shift work on nurses' job stress, sleep quality and self‐perceived health status. Journal of nursing management 2014; 22(5), 604-612.
7. Chin W, Guo YL, Hung YJ, Yang CY, Shiao JSC. Short sleep duration is dose-dependently related to job strain and burnout in nurses: a cross sectional survey. International journal of nursing studies, 2015; 52(1), 297-306. 8. Wisetborisut A, Angkurawaranon C, Jiraporncharoen W, Uaphanthasath R, Wiwatanadate P. Shift work and burnout among health care workers. Occupational Medicine 2014; 64(4), 279-286. 9. Zencirci AD, Arslan S. Morning-evening type and burnout level as factors influencing sleep quality of shift nurses: a questionnaire study. Croatian medical journal 2011; 52(4), 527-537.
10. ILO. Occupational Injuries Statistics From Household Surveys and Establishment Surveys; 2008. Erişim: http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---stat/documents/publication/wcms_173153.pdf (Erişim tarihi: 09/01/2018)
11. İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi, İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği, 2012.
12. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. Resmi Gazete Sayı: 28339; 2012.
13. Eser E, Fidaner H, Fidaner C, Eser SY, Elbi H, Göker E. Psychometric properties of WHOQOL-100 and WHOQOL-BREF. 3P Dergisi 1999; 7(2 Suppl.):23-40.
14. Eser SY, Fidaner H, Fidaner C, Elbi H, Eser E, Göker E. Measure of quality of life WHOQOL- 100 and WHOQOL-Bref. 3P Dergisi 1999; 7(2 Suppl.):5-13.
15. Kermode M, Jolley D. Occupational Exposure to Blood and Risk of Bloodborne Virus İnfection Among Health Care Workers in Rural North Indian Health Care Settings. American Journal of Infection Control; 2005: 37. 16. Çopur Z, Varlı B. Ege Üniversitesi Hastanesinde Çalışan Ev İdaresi Personelinin İş Kazası Geçirme Durumlarının İncelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi; 2006: 162-168.
17. Çırpı F, Merih YD, Kocabey MY. Hasta Güvenliğine Yönelik Hemşirelik Uygulamalarının ve Hemşirelerin Bu Konudaki Görüşlerinin Belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2009; 2(3),26-34.
18. Özarslan A. Ankara’da Bir Eğitim Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde İş Kazası Sıklığı. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara; 2009.
19. Dikmen AU, Medeni V, Uslu İ, Altun B, Aycan S. Ankara’da Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Sağlık Personelinin Geçirdiğini İfade Ettiği İş Kazalarının Değerlendirilmesi. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG) 2015; 14(53).
20. Kavlu İ, Pınar R. Acil servislerde çalışan hemşirelerin tükenmişlik ve iş doyumlarının yaşam kalitesine etkisi. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2009; 29:1543-55.
21. Yıldırım A, Hacıhasanoğlu R. Sağlık çalışanlarında yaşam kalitesi ve etkileyen değişkenler. Journal of Psychiatric nursing 2011; 2(2), 61-8.
22. Yeşil A, Ergün Ü, Amasyalı C, Er F Olgun NN, Aker AT. Çalışanlar için yaşam kalitesi ölçeği Türkçe uyarlaması geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi 2010; 47:111-7.
23. Musaoğlu Z. Trakya Üniversitesi öğretim elemanlarının sağlıkla ilintili yaşam kalitesi. Uzmanlık Tezi, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği ABD, Edirne, 2008.
24. Avcı K, Pala K. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalışan araştırma görevlisi ve uzman doktorların yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2004; 30:81-5.
25. Chien LY, Lo LH, Chen CJ, Chen YC, Chiang CC, Yu Chao YM. Quality of life among primary caregivers of Taiwanese children with brain tumor. Cancer Nurs 2003; 26:305- 11.
26. Ergün FS, Oran NT, Bender CM. Quality of life of oncology nurses. Cancer Nurs 2005; 28:193-9.
27. Cimete G, Gencalp NS, Keskin G. Quality of life and job satisfaction of nurses. J Nurs Care Qual 2003; 18:151-8.
28. Kaya M, Piyal B. Ankara’da 112 acil yardım hizmetlerinde çalışan personelin öznel yaşam kalitelerinin sosyo-demografik özellikler yönünden yaşam kalitesi ait alanlarına göre değerlendirilmesi. 1. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumu, Özet Kitabı. İzmir: 2004; s.61.
29. Bilazer FN, Konca GE, Uğur S, Uçak H, Erdemir F, Çıtak E. Türkiye’de Hemşirelerin Çalışma Koşulları. Türk Hemşireler Derneği Yayınları 2008. Erişim: http://turkhemsirelerdernegi.org.tr/tr/yayinlar/thd-yayinlari/brosurler-ve-raporlar/turkiyede-hemsirelerin-calisma-kosullari.aspx (Erişim Tarihi: 15.01.2018)
30. Perhats C, Keough V, Fogarty J, Hughes NL, Kappelman CJ, Scott M, Moretz J. Non–Violence-Related Work Place İnjuries Among Emergency Nurses İn The United States: İmplications Form Proving Safe Practice, Safe Care, Journal Of Emergency Nursing 2012; 38(6), 541-548.
31. Özkan Ö, Emiroğlu ON. Hastane Sağlık Çalışanlarına Yönelik İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Hizmetleri. C.Ü.Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2006; 10 (3), 43-51.
32. Tanrıverdi H, Akova O, Latifoğlu NT. Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde iş kazaları riskleri ve nedenlerine yönelik bir araştırma. Business And Management Studies: An International Journal 2015; 3(2).