Rüştü TAŞTAN

5818

Türkiye’de Önlisans Sağlık Meslekleri Eğitimi 35 Yaşında: Sevgiçiçeği Açan Tarlalardan, Portakal Çiçeği Kokan Bereketli Topraklara Kısa Bir Sağlık Meslekleri Eğitimi Tarihi Yolculuğu

Yirmibirinci yüzyılın değişim dinamiklerinin etkin olduğu, eğitimyöntemleri ve iletişimin küreselleştiği günümüzde, Türkiye’dekisağlık hizmetleri bu sürekli değişimin ve evrensel etkileşimrüzgârının dışında kalamaz kuşkusuz. Bu çalışmada, Türkiye’dekisağlık eğitim hizmetlerinde geçmişi 35 yılı bulan Sağlık HizmetleriMeslek Yüksekokulları (SHMYO)’nın niteliksel gelişim ve değişimöyküsü gün yüzüne çıkarılmaktadır.Bu amaçla, ülkemizde Önlisans Sağlık Meslekleri Eğitimi(ÖSME)’nin evrensel standartlara ulaşması için, ulusalstandartları önemseyen, “standartsızlıkları” dert edinen sağlıkmeslekleri eğitimcilerinin gelişim sürecine katkılarına tanıklığımvurgulanmaktır.Bu çalışmada, Başkent Ankara’dan “ortak akıl hareketi”olarak yola çıkarak Türkiye üniversitelerini dolaşmayı amaçlayan,fakat bir türlü süreklilik kazanamayan, Sağlık Hizmetleri MeslekYüksekokulları Sempozyumları (SHMYOS)’nın canlandırılmasıönerilmekte ve mesleklerarası potansiyel birleştirici gücüvurgulanmaktadır. Sağlık hizmetlerinde kalite, maliyetlerdeekonomik kazanım ve ‘insancıl bir sağlık hizmeti’ ancak eğitilmiş,sosyokültürel yönüyle zenginleştirilmiş, değer verilen sağlıkçalışanlarıyla mümkündür.Türkiye’de sağlık hizmetlerinde özlenen standart, kalite veyüksek katma değer için, yenilikçilik ve sürdürülebilirlik için;çağdaş bilgi, beceri nitelikleri yüksek, saygı duyulan SağlıkTeknikerleri yetiştiren ÖSME öncelikli olarak ele alınmalı ve heryönüyle desteklenmelidir.Sonuç olarak, Türkiye’nin geleceği için “sosyal-strateji”ve sağlık ekonomisi bakımından yaygın öneme sahip ÖSMEsorunlarının çözümüne giden yol, meslekler arası yeni eğitim işbirlikteliklerinden, evrensel gelişmeleri değerlendirmekten, dahaetkin ve yetkin bir tutumla yeni dinamiklere yönelerek, yönetim veorganizasyon yaklaşımlarını güncellemekten geçmektedir. ÖSMEsorunlarını çözüm yolu, nitelik ve verimlilik bakımından tamdonanımlı, yetkin sağlık insangücü ile “insancıl sağlık hizmetlerisunulması” için eleştirel düşünce eğitimine önem veren öğretimprogramlarında işlevsellik kazandırmaktan geçmektedir.
Anahtar Kelimeler:

Ön lisans, sağlık eğitimi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu

Associate Degree Health Professions Education in Turkey is 35 Years Old: A Short History of Health Professions Education From Fields that Bloom Love Flowers to the Fertile Soils Smelling Orange Flowers

Today, as the dynamics of change in the twenty-first centuryare effective and education methods and communication areincreasingly being global, health services in Turkey can no doubtremain outside this constant change and universal interactionwind. The aim of this paper is to display the story of qualitativedevelopment and change of the Vocational School of HealthServices(VSHS), which has a history of 35 years in the healtheducation services in Turkey.This paper aims to emphasize personal testimony to thecontributions made by health professions educators, whoattach importance to national standards and concerns about“standardlessness”, to the development process of the universities,in order to make of the Associate Degree Health ProfessionsEducation (ADHPE) in our country meet the universal standards.This paper proposes the revival and emphasizes theinterprofessionally unifying potential power of the Symposiums ofHealth Service Vocational Schools, which initially aimed to miovearound the different universities of Turkey starting from the capitalAnkara as a “common mind movement”, but somehow failedto maintain a continuous character. Maintainance of quality inhealth services, economic gains in costs and ‘humanitarian healthservice’ are only possible with trained, socioculturally enrichedand appreciated health workers.To maintain the long-awaited standard, quality and high valueadded in health care services in Turkey, and to attain innovationand sustainability; ADHPE, with a high level of contemporaryknowledge, skill, and respect for Health Technicians should beprioritised and supported in every aspect.As a result, the solution to the problems of ADHPE, whichmatters for “social-strategy” and health-economical aspectsfor Turkey’s future, is based on creating new interprofessionaleducational coopereations, appreciating universal developmentsand updating the managerial and organizational approaches byfocusing on new dynamics in a more effective and competent way.The solution to the ADHPE problems is to provide functionalityof the critical thinking education within the curriculum in orderto “provide humane healthcare services” with competent healthmanpower fully equipped in terms of quality and efficiency.
Keywords:

Associate’s degree, health education, Vocational School of Health Services,

PDF

___

  • WHO: Framework for Action on Interprofessional Education and Collaborative Practice, 2010; http://www.who.int/hrh/ resources/framework_action/en/ (Erişim tarihi: 14.3.2017)
  • NAM (National Academy of Medicine); Health Professions Education: A Bridge to Quality, 2003, https://www.nap.edu/ catalog/10681/health-professions-education-a-bridge-toquality (Erişim tarihi: 4.3.2017)
  • Anonim: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Tarihçesi. http://www.shmyo.hacettepe.edu.tr/tarihce.htm (Erişim tarihi: 4.3.2017)
  • Hızel S ve Kumbasar H. Neden Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Kuruldu. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu yıllığı C.1, S.1, 2000. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/28/39/336.pdf (Erişim tarihi: 4.3.2017)
  • YÖK: Meslek Yüksekokulu Tanımı: 2547 sayılı kanunun (Değişik: 13/2/2011-6111/170 md.) 3/ı maddesi. http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx? MevzuatKod=1.5.2547& MevzuatIliski= 0&sourceXmlSearch (Erişim tarihi: 4.3.2017)
  • Taştan R.:”Türkiye’de Önlisans Sağlık Meslekleri Eğitiminin Güncel Sorunları ve Gelecek İçin Çözüm Önerileri”. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokullarında Uygulanan Programların Güncellenmesi ve Eğitim Standartlarının Belirlenmesi Çalıstayı-II, Bildiri Kitapçığı, 91-92, 2016. http://saglikcalistayi.org/saglik_calitayi_bildiri_kitabi_12mayis.pdf (Erişim tarihi:4.3.2017)
  • Resmi Gazete: Sağlık meslek mensupları ile sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensuplarının iş ve görev tanımlarına dair yönetmelik. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140522-14.htm (Erişim tarihi: 4.3.2017)
  • YÖK: MYO Program Adları ve Unvanları. http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik//journal_content/56_INSTANCE_rEHF8BIsfYRx/10279/%2018626 (Erişim tarihi: 4.3.2017)
  • Anonim: Birinci Ulusal Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Sempozyumu (SHMYOS) Sonuç Bildirgesi. Gazi Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, 11-12 Mayıs 2006 Gölbaşı, Ankara.
  • Vikipedi: Sevgi çiçeği (Cyanus tchihatcheffii). https://tr.wikipedia.org/wiki/Sevgi_%C3%A7i%C3%A7e%C4%9Fi
  • Özdil R, Koçkaya A. Sağlık Teknikerliği Eğitiminde İlk Ortakakıl Hareketi: Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Sempozyumları. s: 1-11. İçinde. Özdil R, Ömeroğlu Y, Koçkaya A, Demirtola H, Gülsayın C, Işıldar GY ve Taban B.(ed.) Geçmişten Geleceğe Sağlık Teknikerliği. Onur Matbaacılık, 2008. Ankara.
  • Arslan ŞF, Ancın V. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Uşak Üniv. Sosyal Bil. Derg. 2016 9/2. 73-99. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/usaksosbil/article/view/5000161642/5000165044
  • Anonim: İkinci Ulusal Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Sempozyumu, Sonuç Bildirgesi. Dokuz Eylül Üniversitesi SHMYO, 2-4 Eylül 2007 Doğanbey, İzmir. http://web.deu.edu.tr/shmyo_sempozyum/sonuc.pdf (Erişim tarihi: 4.3.2017)
  • Anonim: Üçüncü Ulusal Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Sempozyumu, Sonuç Bildirgesi. Sempozyum Kitabı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi SHMYO, Van, 18-22 Haziran 2008: s.30-306
  • Günay D., Günay A, Meslek Yüksekokullarına Genel Bir Bakış ve Eğilimler. V.Ulusal Meslek Yüksekokulları Müdürler Toplantısı (Açılış Konuşmasından), Isparta, 01-04 Aralık 2010. http://sempozyum.sdu.edu.tr/5myomt/komrapor.html
  • Taştan, R. Sağlık Meslekleri Eğitiminde Yeni Yaklaşımlar; Ulusal Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Sempozyumlarının Dünü, Bugünü ve Geleceği. Birinci Ulusal Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdürleri Çalıştayı, Atatürk Üniversitesi SHMYO, Erzurum, 18-19 Eylül 2015.
  • YÖK: II. Ulusal Meslek Yüksekokulları Müdürler Toplantısı, Sonuç Raporu, Muğla Üniversitesi, Muğla, 14-15 Nisan 2006.
  • Taştan R. “Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Sempozyumlarının” devamını getirmek, yeniden ÖSME sorunlarını tartışmak amacına yönelik (Prof. Dr. Necati Utlu ile birkaç kez telefon görüşmesi), Nisan 2015.
  • Vikipedi: Nene Hatun, https://tr.wikipedia.org/wiki/Nene_Hatun (Erişim tarihi: 4.3.2017)
  • Anonim: Ulusal Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Müdürler Çalıştayı Sonuç Bildirgesi. Birinci Ulusal Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Müdürler Toplantısı, Atatürk Üniversitesi SHMYO, Erzurum, 18-19 Eylül 2015. http://saglikcalistayi.org/1-calistay-sonuc-bildirgesi/ (Erişim tarihi: 4.3.2017)
  • Akan H. Harran Üniversitesi SHMYO Müdürü, “Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokullarında Uygulanan Programların Güncellenmesi ve Eğitim Standartlarının Belirlenmesi Çalıstayı-II” davet mektubu.
  • Anonim: Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokullarında Uygulanan Programların Güncellenmesi ve Eğitim Standartlarının Belirlenmesi Çalıstayı-II Sonuç Bildirgesi Harran Üniversitesi SHMYO, Şanlıurfa, 12-14 Mayıs 2016. http://saglikcalistayi.org/sonuc-bildirgesi-2.pdf (Erişim tarihi: 4.3.2017)
  • Taştan R. “Türkiye’de Önlisans Sağlık Meslekleri Eğitiminin Güncel Sorunları ve Gelecek İçin Çözüm Önerileri” Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokullarında Uygulanan Programların Güncellenmesi ve Eğitim Standartlarının Belirlenmesi Çalıstayı-II. Harran Üniversitesi SHMYO, Şanlıurfa, 12-14 Mayıs 2016. http://saglikcalistayi.org/saglik_calitayi_bildiri_kitabi_12mayis.pdf (Erişim: 4.3.2017)
  • Anonim: “Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Programlarına Yönelik Çekirdek Eğitim Programı (ÇEP)Çalıştayı. Bezmialem Vakıf Üniversitesi SHMYO Müdürlüğü, İstanbul, 11 Kasım 2016.
  • Çukurova Üniversitesi SHYO Müdürlüğü tarafından hazırlanan ÇEP tartışma platformu http://shmyo.derneys.com
  • Anonim: Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Müdürleri Toplantısı-III, “Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Programlarına Yönelik Çekirdek Eğitim Programı (ÇEP) Çalıştayı-II”. Çukurova Üniversitesi SHMYO Müdürlüğü, Mithat Özhan Amfisi, Adana, 24-26 Nisan 2017. http://saglikcalistayi.org/davet-2/ (Erişim tarihi: 6.3.2017)
  • Boyan N, Bilici N. “Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokullarının Güncel Sorunları ve Çözüm Önerileri.” II. Eğitim Kongresi, Antalya, 24-25 Ekim 2016. Kongre Özet Raporu, http://mtegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_01/10171149_Kongre_Yzet_Raporu_09.01.2017.pdf (Erişim tarihi: 14.3.2017)
  • Taştan R. IV. Ulusal Meslek Yüksekokulları Müdürler Toplantısı, 2. Komisyon Taslak Raporları, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 5-8 Kasım 2008.
  • Anonim: Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi. http://editor.ankara.edu.tr/index.php/ashd/index (Erişim tarihi:8.3.2017)
  • Anonim: Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, İnönü Üniversitesi https://cms.inonu.edu.tr/uploads/contentfile/86/files/vol4sa2.pdf (Erişim tarihi:8.3.2017)
  • Anonim: Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, Cilt:2, Sayı:6 (2007)
  • Anonim: Mikrobiyoloji Bülteni (ISSN: 0374-9096) http://www.mikrobiyolbul.org/Default.aspx (Erişim tarihi:8.3.2017)
  • Frenk J, Chen L, et. all. Health professionals for a new century: transforming education to strengthen health systems in an interdependent world. The Lancet, Nov.29, 2010, DOI:http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(10)61854-5 (Erişim tarihi:6.3.2017)
  • Vikipedi: “İnce Memed” Yaşar Kemal’in birinci baskısı 1955’de yapılan romanında geçen kahramandır.
  • Huang GC, Newman LR and Schwartzstein RM. Critical Thinking in Health Professions Education: Summary and Consensus Statements of the Millennium Conference 2011. Teach and Learn Med, 26(1), 95–102, 2014
Sağlık Hizmetleri ve Eğitimi Dergisi-Cover
  • Başlangıç: 2017
  • Yayıncı: Marmara Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Türkiye’de Önlisans Sağlık Meslekleri Eğitimi 35 Yaşında: Sevgiçiçeği Açan Tarlalardan, Portakal Çiçeği Kokan Bereketli Topraklara Kısa Bir Sağlık Meslekleri Eğitimi Tarihi Yolculuğu

Rüştü TAŞTAN

Türkiye’de Önlisans Eğitimi

Albena GAYEF

Sağlık Hizmetlerinde Ürün Çeşitlendirme Politikaları ve Sosyal Projeler Anne Oteli ve Misafir Anne Projesi

Onur YARAR, Barış BAĞCIOĞLU

Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Anestezi Bölümü Öğrencilerinin Öğrenme Stratejileri

Fidan KÜDÜR ÇIRPAN, Asu GÜRER, Albena GAYEF, Emel KAPLAN

Bir Kararsızlığın Analizi: Hemşire miyim Yoksa Tıbbi Laboratuvar Teknikeri mi?

Ayliz VELİOĞLU ÖĞÜNÇ, Hülya GÜÇLÜ, Meral YÜKSEL