Ege AĞIRMAN, Mehmet Ziya GENÇER, Seçil ARICA

Sağlık Çalışanlarının Kanseri Önlemeye Yönelik Bilgi, Tutum ve Davranışları

DOI: 10.17681/hsp.424602Amaç: Kanser hastalığı; günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biridir. Sık görülmesi, önlenebilir olması, mortalitesinin yüksek olması ve erken tanı ile tedavi edilebilir olması özellikleriyle kanser bir halk sağlığı sorunudur. Çalışmanın amacı; sağlık çalışanlarının yaşam biçimi ve alışkanlıklarının kanseri önlemeye yönelik olup olmadığı ve sağlıkçıların erken tanı yöntemlerine ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarını saptamaktır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan çalışma; Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan sağlık çalışanlarından tüm koşulları karşılayan 500 kişi ile yapılmıştır. Katılımcıların yaşam biçimlerinin, alışkanlıklarının, erken tanı yöntemlerine yönelik davranışları anket formu ile sorgulanmıştır. İstatistiksel analizler için NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2012, PASS (Power Analysis and Sample Size Software) 2016 programı kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların%49’u kadın, %51’i erkektir ve yaş ortalaması 35,17±9,18 yıldır. Sağlık çalışanlarının %44,6’sı sigara kullanmakta, %42,2‘si alkol kullanmakta olup bu oranlar toplum genelinden oldukça yüksektir. Sağlık çalışanlarında obezite oranı %3,6 olup toplumdaki orandan daha düşüktür. Sağlık çalışanlarının düzenli klinik muayene ve kanser taraması yaptırma düzeyleri beklenenden daha düşük saptanmıştır. Sonuç: Sağlık çalışanları sağlıklı yaşam konusunda bilgi sahibi oldukları halde sigara ve alkol kullanma oranları oldukça yüksektir. Sağlıklı vücut ağırlığında olanların oranı toplumdaki orandan yüksektir; fakat kanser hastalığında erken teşhis imkanı sağlayan düzenli sağlık kontrolleri ve tarama testlerini yaptırma konusunda yetersiz oldukları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kanser, sağlık çalışanları, tarama

The Knowledge, Attitudes and Behaviors of Health Workers For Cancer Prevention

DOI: 10.17681/hsp.424602Purpose: Cancer is one of the most important health problems nowadays. With these features of disease; frequent occurance, being preventable, high mortality and being treated with early diagnosis, cancer is a matter of public health. Aim of this research, to test lifestyle and habits of health professionals, whether prevent the cancer occurance or not and to determine their knowledge, attitudes and behaviors about early diagnosis.Materials and Methods: This descriptive study has been made by 500 people meet all the conditions among health professionals working at Okmeydanı Training and Research Hospital. To find out whether their lifestyle, habits and behaviors prevent cancer, survey was administered to healthcare workers. (Number Cruncher Statistical System) 2012, PASS (Power Analysis and Sample Size Software) 2016 programme was used in the statistical evaluation.Results: 49% of the participants were women, 51% were men and the averageage is 35.17±9.18 years. 44.6% of the health workers were smoking, 42.2% were using alcohol and the seratios were found to be quite high in the society as a whole. Therate of obesity in health workers was 3.6% and much lower than in the population. The level of regular clinical examination and cancer screening among the health workers was lower than expected. Conclusion: Health worker shave a high rate of using cigarettes and alcohol when they have knowledge about habits to prevent cancer and healthy living. The proportion of those with a healthy body weight is higher than that in the society; But they were found to be inadequate to have regular health checks and screening tests that would allow early detection of cancer.

Keywords:

Cancer, health workers, screening,

PDF

___

1-https://www.who.int/ [Internet]. Global Action Plan for the Prevention and Control of Noncommunicable Diseases 2013-2020. [updated 2018; cited 2013 May 27] Available from: https://www.who.int/nmh/events/ncd_action_plan/en/ 2-LA Torre, F Bray, RL Siegel, J Ferlay, Lortet-Tieulent J, Jemal A. Global Cancer Statistics, 2012. CA Cancer J Clin,2015 Mar;65(2):87-108. 3-https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-anasayfa [Internet]. Türkiye Kanser İstatistikleri 2015. [Erişim Tarihi: 04.10.2016] Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-istatistikleri 4-https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-anasayfa [Internet]. Türkiye Kanser İstatistikleri 2017. [Erişim Tarihi: 04.10.2016] Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-istatistikleri 5-Şencan İ, Keskinkılıç B, Gültekin M, Karaca AS, Öztürk C, Boztaş G, editörler. 2013-2018 Kanser Kontrol Programı. 1. Baskı, Ankara,2015.s.1-94. Erişim Adresi: https://docplayer.biz.tr/9581327-Turkiye-kanser-kontrol-programi.html 6.https://www.cancer.gov/ [Internet]. Cancer Screening Tests 2015. [Cited: 04.10.2016] Available from: https://www.cancer.gov/about-cancer/screening/screening-tests 7-Garcia F, Newton J, Baldwin S. Cervical and Endometrial Cancer Prevention. Fund of Canc Prev, Berlin:Springer;2005;315-342. 8-Stewart BW, P, Wild CP. World Cancer Report 2014. World Health Organization /International Agency Research on Cancer Nonserial Publication, Lyon, 2014.s.632 pages. Available from: http://publications.iarc.fr/NonSeriesPublications/World-Cancer-Reports 9- Lauby B, Scoccianti C, Loomis D, Grosse Y, Bianchini F, Straif K. Body Fatness and Cancer. N Engl J Med,2016;375(8):794-798. 10-https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser [Internet]. Kolorektal Kanser Tarama Programı Ulusal Standartları, 2014. [Erişim Tarihi: 04.10.2016] Erişim Adresi:https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/484-kolorektal-kanser-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html 11-Breast Cancer Screening. International Agency for Research on Cancer Handbooks of Cancer Prevention. IARC Press, 2016. Lyon, France,2016.s.481 pages. Available from: http://publications.iarc.fr/Book-And-Report Series/Iarc-Handbooks-Of-Cancer-Prevention/Breast-Cancer-Screening-2016 12-https://www.wcrf.org/ [Internet]. American Institute for Cancer Research. Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: a Global Perspective Washington DC,2018: 116 pages. 13-Moore SC, Lee IM, Weiderpass E, et al. Leisure-time physical activity and risk of 26 types of cancer in 1.44 million adults. JAMA Internal Medicine,2016;176(6):816-25. DOI:10.1001/jamainternmed.2016.1548 14- Özçelik MF. Türk Cerrahi Derneği Yeterlilik (Board) Okulu Ders Notları. 2018; Ankara, Miki Matbaacılık;2018.s.608. 15-https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/beslenmehareket-anasayfa.html [Internet]. Obezitenin Tespitinde Beden Kitle İndeksinin Kullanılması, 2009. [Erişim Tarihi: 04.10.2016] Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/obezite-nasil-saptanir.html 16- Basen EK, Chang M. Obesity and cancer risk: recent review and evidence. Curr Oncol Rep. 2011;13(1):71-6. DOI: 10.1007/s11912-010-0139-7. 17-Arslan E, Özçelik F, Demirbaş Ş. Obezite ile İlişkili Kanser Türleri. Anatol J Clin Investig. 2013;7(3):176-184. 18-TÜİK, Türkiye Sağlık Araştırması 2016. [Erişim Tarihi: 31.05.2017] Erişim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=24573 19-E. Pirinçci, R. Erdem, Fırat Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinde Sigara Kullanım Sıklığı, J Exp Clin Med, 2003;20(4):193-201. 20-Tezcan S, Yardım N. Türkiye’de Çeşitli Sağlık Kurumlarında Doktor, Hemşire ve Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Sigara İçme Boyutu. Turk Thorac J, 2003;51(4):390-397. 21-Mayda AS, Tufan N, Baştaş S. Düzce Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Sigara Konusundaki Tutumları ve İçme Sıklıkları. TAF Prev Med Bull, 2007;6(5):364-370. 22-Sönmez CI, Başer DA, Aydoğan S, Uludağ G, Dinçer D, Topaluğurlu B. Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Sigara İçme Sıklığı ve Sigara ile İlgili Bilgi Tutum ve Davranışları. J Contemp Med, 2017;9(2):83-89. 23-https://www.who.int/ [Internet]. Report on The Global Tobacco Epidemic, 2017. Regional Summary of MPOWER Measures;2017.s:137-149. Available from: http://www.who.int/tobacco/global_report/en/ 24-Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, 2012 Sağlık İstatistikleri Yıllığı. Ankara. Sentez Matbaacılık. 2013.s.190. Erişim Adresi:https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/5111,istaturk2012pdf.pdf 25- Sevda E. Sağlık Çalışanlarında Obezite Sıklığı ve Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi. 2006. Erişim Adresi:http://www.saglikcalisanisagligi.org/tezler/192713.pdf 26-Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara. Elma Teknik Basım Matbaacılık;2014.s.1-371.Erişim Adresi:http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf 27-Saraçoğlu F. Menapoz ve Hormon Replasman Tedavisi Osteoporoz, Kardiyovasküler Hastalıklar, Karbonhidrat Metabolizması ve Kanser Gelişimi Üzerindeki Etkileri, Turk J Geriatr, 1998;(2):76-88. 28-Kurtipek G. ve ark. On Sekiz Yaş Üzeri Kadınların Genital Verru, Servikal Kanser ve Human Papilloma Virüs Aşısı Hakkında Bilgi, Tutum ve Davranışları. Turk J Dermatol. 2016; 10: 105-109. 29-Çetin O. ve ark. Ergen Kızların Hpv Aşısı Hakkındaki Bilgi Düzeyleri. Turk Ped Ars, 2014;(49): 142-147. 30-Çakmak R, Güler G. Kadın Sağlık Çalışanlarının Meme Kanseri, Serviks Kanseri ve Rutin Tarama Testlerini Yaptırmaya İlişkin Bilgi Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi, İstanbul Med J. 2014;(15):154-60. DOI:10.5152/imj.2014.86548 31-https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-anasayfa [Internet]. Kolorektal Kanser Taramaları Değerlendirme Raporları, 2010. [Erişim Tarihi: 04.10.2016] Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/yayinlar/raporlar/kolorektal.pdf