Emine Nur ÇALIMLI, Fulya BATUHAN, Tuba BÜYÜKKAL, Nurten KAYA

Öğrencilerin Kayırmacılık Algısı Ölçeğinin Geliştirilmesi

DOI:10.17681/hsp.517349Amaç: Kayırmacılık (nepotizm) günümüzde toplumsal yaşamın neredeyse her alanında kendini göstermektedir. Bu bağlamda öğrenciler arasında bazı öğrencilere daha fazla ayrıcalık tanındığına ilişkin yaygın bir inanç vardır ve bu konunun bilimsel bir kanıtı yoktur. Bu çalışma, öğrencilerin bazı kişilerin kayrıldığına ilişkin algılarının düzeyini ve etkileyen faktörleri belirleyecek araştırmalarda kullanılması için bir ölçek geliştirmek amacı ile metodolojik türde yapıldı. Gereç-Yöntem: Araştırmanın evreni; İstanbul’daki Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinden (N=1900), örneklem ise tabakalı rastgele örneklem yöntemi ile belirlenen 385 (ölçek madde sayısının on katı ve artı beş yedek olmak üzere) öğrenciden meydana geldi. Literatürden, uzman ve öğrenci görüşlerinden yararlanılarak 38 maddelik taslak Öğrencilerin Kayırmacılık Algısı Ölçeği (ÖKALÖ) oluşturuldu. Kapsam (İçerik) Geçerliği (13 uzman görüşü), Yapı Geçerliği (Faktör Analizi), İç Tutarlık Analizi yöntemleri ile taslak ÖKALÖ’nün geçerlilik ve güvenilirliği test edildi. Analizler sonucunda, 38 maddelik “Öğrencilerin Kayırmacılık Algısı Ölçeği” son halini aldı. Veriler Öğrenci Bilgi Formu ve taslak ÖKALÖ kullanılarak toplandı. Veriler toplanmadan önce gönüllük ilkesine özen gösterilerek öğrencilerden bilgilendirilmiş olur, ayrıca etik kurul izni ve çalışmanın gerçekleştirildiği fakültenin dekanlığından yazılı izin alındı. Bulgular: Kapsam (İçerik) Geçerliği amacı ile uzmanlardan alınan görüşler taslak ölçeğin tüm maddelerinin kabul edilir nitelikte olduğunu gösterdi. Taslak ÖKALÖ’nün faktör analizi sonucunda toplam varyansın %64,91’ini açıklayan 38 maddeli tek faktörlü bir yapı oluştu. 38 maddeli ÖKALÖ’nün toplam puanda Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0,96; madde-toplam puan korelasyonu 0,34-0,80 arasında; test-tekrar test korelasyon katsayısı 0,81 bulundu. Sonuç: Geliştirilen ÖKALÖ geçerlilik ve güvenilirliği oldukça yüksek, öğrencilerin kayırmacılık algısını belirlemede yeterli bir ölçme aracıdır.

Anahtar Kelimeler:

Geçerlik, güvenirlik, kayırmacılık, üniversiteöğrencileri

Development of Students' Nepotism Perception Scale

DOI:10.17681/hsp.517349Purpose: Nepotism has begun to manifest itself in almost every aspect of social life today. On the other hand, there is a widespread belief among students that some students are granted more privileges and there is no scientific proof of this. This study was conducted in a methodological way with the aim of developing a scale for use in research that will determine the level of perceptions that students are favored by some people and the factors that affect them. Materials and Methods: From the literature, expert opinion and student opinion were used to construct a 38-item draft of Nepotism Perception Scale of Students (NPSS). The validity and the reliability of the draft NPSS were tested with Scope (Content) Score (13 expert opinion), Structure Score (Factor Analysis), Internal Consistency Analysis methods. As a result of the analyzes, the 38 item " Nepotism Perception Scale of Students" was finalized. The universe of your research; The students from the Faculty of Health Sciences in Istanbul (N=1900) and the sample were 385 (ten times the number of items and plus five spare) determined by layered random sampling method. Data were collected using the Student Information Form and the draft NPSS. Before the data were collected, the students were informed by 220 taking care of the volunteer principle, and the written consent was obtained from the ethics committee and the dean of the faculty where the study was carried out. Results: Scope (Content) Opinions taken from the purpose and the experts showed that all items of the draft scale are acceptable. As a result of the factor analysis of the draft SCA, there was a one-factor structure with 38 items explaining 64.91% of the total variance. The total poverty Cronbach Alpha reliability coefficient of 38 items was 0.96, the item-total score correlation was 0.34-0.80 and test retest corelation was 0.81. Conclusion: The developed NPSS validity and reliability is quite high, and it is an adequate measurement tool to determine students' perception of favoritism.

Keywords:

Nepotism, reliability, university students, validity,

PDF

___

1. Kiechel, W. How to Relate to Nepotism,Fortune, 1984; 143-144. 2. Özler, H. & Gümüştekin, G. E. Aile işletmelerinde nepotizmin gelişim evreleri ve kurumsallaşma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,2007; 1(17): 437-450.3. Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlüğü.(Erişim tarihi 21.01.2019) Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c45a7e63c7e22.16050661 4. Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlüğü.(Erişim tarihi 21.01.2019) Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5c45bdd7ced391.12177557 5. Özkanan, A. & Erdem, R. Yönetimde kayırmacı uygulamalar: kavramsal bir çerçeve. Journal of Suleyman Demirel University Institute of Social Sciences, 2014; 20(2): 179-206.6. Asunakutlu, T., & Avcı, U. Aile işletmelerinde nepotizm algısı ve iş tatmini ilişkisi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.2010; 15(2): 93-109.7. Büte, M., & Tekarslan, E. Nepotizm’in çalışanlar üzerine etkileri: aile işletmelerine yönelik bir saha araştırması. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2010; 6(1):16. 8. Ak, M., & Sezer, Ö. Kamu Personel Sisteminde Çalışanların Görevde Yükselmesinde Kayırmacılık Sorunu. Suleyman Demirel University Journal Of Faculty Of Economics & Administrative Sciences. 2018; 23.9. Lokaj, A. S. Nepotism as a negative factor in organization performance. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 2015; 4(1): 9.10. Araslı, H. & Tümer, M. Nepotism, Favoritism and Cronyism: A Study of Their Effects on Job Stress and Job Satisfaction In The Banking Industry of North Cyprus. Social Behavior and Personality, 2008; 36 (9): 1237–1250.11. İşçi, E. Taştan, S. B. & Kozal, M. A. Örgütlerde kurumsallaşma düzeyinin nepotizm üzerine etkisinin incelenmesi: hastane çalışanları örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2013; 1(3): 61-83.12. Özkanan, A. & Erdem, R. Yönetimde kayırmacı uygulamalar üzerine nitel bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2016; 2(4): 7-28.13. Caputo, A. Religious motivation, nepotism and conflict management in Jordan. International Journal of Conflict Management, 2018; 29(2): 146-166.14. Firfiray, S., Cruz, C., Neacsu, I., & Gomez-Mejia, L. R. Is nepotism so bad for family firms? A socioemotional wealth approach. Human Resource Management Review, 2018; 28(1): 83-97.15. Dökümbilek, F. Aile şirketlerinde nepotizm ve bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2010.16. Argon, T. Öğretmen görüşlerine göre ilkokullarda yöneticilerin kayırmacılık davranışları. Kastamonu Education Journal,2016; 24(1): 233-250.17. Tabancalı, E. İlköğretim Okullarında Kayırmacılık. International Online Journal of Educational Sciences, 2018; 10(2).18. Özil, H. E. Hemşirelerde Nepotizm Algısı ve İş Doyumu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2018.19. Erdem, M., & Meriç, E. Okul yönetiminde kayırmacılığa ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2012; 2(2): 141-154.20. Meriç, E., & Erdem, M. İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okul yönetiminde kayırmacılık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2013; 3(3): 467-498.21. Erefe, İ. Hemşirelikte araştırma: İlke süreç ve yöntemleri. Odak Ofset, İstanbul. 2002; 169-188.22. Karakoç, F. Y., & Dönmez, L. Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. TED. 2014; 40(40): 39-49.23. Çam, M. O., & Baysan-Arabacı, L. Tutum Ölçeği Hazırlamada Nitel ve Nicel Adımlar. Turkish Journal of Research & Development in Nursing, 2010; 12(2): 59-71.24. Tavşancıl, E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayıncılık, Ankara, 2002.25. Önler, E., & Varol Saraçoğlu, G. Hemşirelikte meslek seçimi ölçeğinin güvenilirlik ve geçerliliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2010; 3(2): 78-85.26. Patir, S. Faktör Analizi İle Öğretim Üyesi Değerleme Çalışması. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 2009; 23(4): 73.27. Akgül, A., & Çevik, O. İstatistiksel Analiz Teknikleri. Emek Ofset, Ankara,2005.28. Akgül, A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri “SPSS Uygulamaları”. 2. Basım, Emek Ofset Ltd. Şti., Ankara. 2003; 382-390.