Sedef ARSLAN, Gülşen OKÇU, Anahit M. COŞKUN, Fatma TEMİZ

Kadınların Gebeliği Algılama Durumu ve Bunu Etkileyen Faktörler

Gebelik, her kadın için eşi ve benzeri olmayan bir yaşam deneyimidir. Bunun yanı sıra doğurganlık, çoğu toplumlarda kadının aile ve toplum içerisindeki statüsünün belirlenmesinde de etkili olabilmektedir. Gebelikle kadın ve eşi, mutluluk, sevinç ve heyecan yaşarken, gebeliğin getirdiği fizyolojik yük ve psikolojik değişikliklerin yarattığı rahatsızlık ve kaygı ile birlikte ebeveynlik rolünü hissetmeye başlar. Gebeliğe ve getirdiği değişikliklere uyum, her kadın ve aile için farklılık gösterebilmekte ve buna bağlı olarak uyuma yönelik farklı tepkiler ve algılar hatta sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Kadının gebeliğe uyumunu etkileyen faktörler arasında, kendi kişisel deneyimleri, kültürel düzeyi ve anneliğe hazır oluşluğu, aile bireylerinin gebeliğe karşı tutumları, ailenin sosyo-ekonomik yapısı, kadında önceden var olan fiziksel ve ruhsal hastalıklar, önceki gebeliklerde yaşanan riskli durumlar, ailedeki çocuk sayısı, bu gebeliği isteme ya da planlama durumu, sosyal destek sistemleri gibi konular yer almaktadır. İşte bu ve benzeri faktörler, kadının gebeliğini algılama konusunda belirleyici olabilmektedir. Dolayısıyla gebe, eş ve ailenin bu yeni duruma fiziksel psiko-sosyol yönden uyumu sağlayabilmesi için bakıma ve eğitime gereksinimi vardır. Bütüncül bir yaklaşımla sunulan kapsamlı ve nitelikli bir prenatal bakım, bu gereksinimi önemli ölçüde karşılayarak anne ve bebek sağlığını yükseltecektir. Nitekim antenatal eğitim ve /veya doğuma hazırlık programlarına katılan gebelerin, gebeliklerini olumlu algıladıkları ve uyum süreçlerini daha kolay tamamladıkları belirtilmektedir. Bu makalede, kadının gebeliği algılama durumu ve etkileyen faktörler, literatür ışığında tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

gebelik, algı, etkileyen faktörler

Women’s Perceptıon of Pregnancy and the Affectıng Factors

Pregnancy is a unique life experience for every woman. Fertility, in addition, is also effective in determining the status of women in the family and society in most societies. In pregnancy, the woman and her partner begin to feel the role of parenting with the discomfort and anxiety created by the physiological burden and psychological changes brought on by the pregnancy while experiencing happiness, joy and excitement. Adaptation to pregnancy and changes during this period may vary for every woman and family, resulting in different reactions, perceptions, and even problems for adjustment. Factors influencing women's adaptation to pregnancy include their personal experience, cultural level and readiness for motherhood, family members' attitudes towards pregnancy, socio-economic structure of the family, pre-existing physical and mental illnesses in women, high risk situations in previous pregnancies, number of children in the family, willing or planning pregnancy and social support systems. These and other related factors can be decisive in women's perception of pregnancy. Therefore, pregnant woman, the spouse and the family need for care and education in order to be able to adapt to physical and psychosocial aspects of this new situation. A comprehensive and qualified prenatal care offered in a holistic approach will raise maternal and infant health by meeting this requirement to a significant extent. As a matter of fact, it is stated that women who attend the antenatal education and / or childbirth preparation programs have more positive perceptions about their pregnancies and their adjustment processes are completed more easily. In this article, perception of pregnancy and affecting factors in women will be discussed in the light of literature.

Keywords:

Pregnancy, perception,

PDF

___

KAYNAKÇA1-Dağlı K. Gebelikte Bebeğe Yönelik Yapılan Hazırlıkların Prenatal Bağlanma İle İlişkisi. T.C. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Yüksek Lisans Programı/ Yüksek Lisans Tezi. EBE-2017-0002.2-Özkan A, Arslan H. Gebeliğe Karar Verme, Fizyolojik Yakınmaları Algılama ve Eğitim Gereksinimleri. Zeynep Kamil Tıp Bülteni-Cilt:38 Yıl 2007 Sayı: 4.3-Işık T.M.Gebelik sürecinde Tıbbi Aydınlatma. T.C. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dal/ Doktora Tezi, 2010.4-Şahin H, Ongan D, İnanç N, Başer M, Mucuk S. Gebelerin İnanışları: Besin Seçimi Bebeğin Cinsiyetini ve Fiziksel Özelliklerini Etkiler mi? Aile ve Toplum Yıl: 11 Cilt: 5 Sayı: 19 Ekim-Kasım-Aralık 2009.5-Yalçın H, Anne Adaylarına Verilen Eğitimin (Asbep) Gebelik, Doğum, Lohusalık Ve Bebek Bakımına İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalara Etkisi (Karaman İli Örneği). Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çocuk Gelişimi Ve Ev Yönetimi Eğitimi Ana Bilim Dalı Çocuk Gelişimi Ve Eğitimi Bilim Dalı/Konya,2011.6-Erdemoğlu Ç. Fetusun Cinsiyetinin Prenatal Bağlanma Ve Algılanan Sosyal Destek Düzeyi İle İlişkisinin Saptanması, T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,Ebelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Malatya, 2016.7-Akça H, Ela M. Analysis of the Relation between Education, Fertility and Unemployment in Turkey Maliye Dergisi. Sayı 163, Temmuz-Aralık 2012.8-…… 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz Çalışması Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Ankara, Türkiye-Eylül, 2015.9-İzmir G.,Fazlıoğlu A., Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın Erkek Fırsat Eşitliği, TBMM Basımevi, Ankara, 2011, http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/index.htm, (ET:31.01.2018).10- Yıldırım H. Gebe Kadınların Ebeveynlik Öz-Yeterliliklerinin Prenatal Uyumlarına Etkisi İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi., Malatya, 201511-Ünal A., Geleneksel Türk Ailesinde Çocuk Ve Çocukla İlgili İnanç Felsefesi: Kırgızistan Örneği. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü,2015.12-Abımbola K. A. Socıo-Cultural Factors Affectıng Pregnancy Outcome Among The Ogu Speakıng People of Badagry Area of Lagos State, Nıgerıa. International Journal of Humanities and Social Science Vol. 2 No. 4 [Special Issue – February 2012.13-Adolescent Pregnancy. Issues in Adolescent Health and Development. Department of Child and Adolescent Health and Development World Health Organization, Geneva-World Health Organization 2004.14-Esmeray N., Gebelik Deneyimleri Ölçeği’nin Türkçe Geçerlilik Güvenilirlik Çalışması, Türkiye Cumhuriyeti Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,2016.15-Uçar H. Gebelerin Psiko-Sosyal Sağlık Durumları İle Annelik Rolü Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye, 2014.16-Külçür İ. Doğum Öncesi Algılanan Stres Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması Doğum, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi T.C. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2016.17-Ayvazı S, Hocaoğlu Ç, Tiryaki A, Ak İ. Trabzon İl Merkezinde Doğum Sonrası Depresyon Sıklığı ve Gebelikteki İlişkili Demograﬁk Risk Etmenleri. Türk Psikiyatri Dergisi 2006; 17(4):243-25.18-Demiryay A. Gebe Kadınarın Algıladıklar Fiziksel ve Emosyonel Yakınmalar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü-Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği, 2006.19-Kaplan S., Bahar A., Sertbaş G. Gebelerde Doğum Öncesi Ve Doğum Sonrası Dönemlerde Durumluk Kaygıyı Düzeylerinin İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007; 10: 20-Gümüş B A., Çevik N., Hyusni H S., Biçen Ş.,Keskin G., Malak A T. Characterıstıcs Assocıated Wıth Self-Esteem and Body Image In Pregnancy. Anatol J Clin Investig 2011;5(1):7-14.21-Kılıçarslan S. Edirne Şehir Merkezinde’ki Son Trimester Gebelerin Sosyodemografik Özellikleri, Yaşam Kaliteleri, Kaygı Düzeyleri. T.C. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, 2008.22-Fox, P.,& Yamaguchi, C., (1997). Body İmage Change in Pregnancy: A Comparison of Normal Weight and Overweight Primigravidas. Birth, 24: 35–40.23-Kumcağız H. (2012). Gebe kadınlarda beden algısı ve benlik saygısının bazı değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Human Sciences [Online]. (9)2, 691-703.24-Boscaglia, N., Skouteris, H., & Wertheim, H. E., (2003). Changes in Body İmage Satisfaction During Pregnancy: A Comparison of High Exercising and Low Exercising Women, Australian and New Zealand Journal of Obstetrics and Gynaecology; 43: 41–45.25-Çırak, R., (2014). Adölesan Gebelerde Beden İmajı Algısının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.26-Yanıkkerem E, Altınparmak S, Karadeniz G. Gebelikte Yaşanan Fiziksel Sağlık Sorunlarının İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Manisa Sağlık Yüksekokulu-Temmuz-Ağustos-Eylül 2006, Yıl:8 Cilt: 3 Sayı:10.27-Engindeniz AN, Küey L, Kültür S (1996) Edinburgh doğum sonrası depresyon ölçeği Türkçe formu geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Bahar Sempozyumları 1 Kitabı, Psikiyatri Derneği Yayınları, Ankara, s:51-52.28-Duncombe, D., Wertheim, H. E., Skouteris, H., Paxton, J. S., & Kelly, L., (2008). How Well do Women Adaptto Changes in Their Body Size and Shape Across the Course of Pregnancy, Journal of Health Psychology, 13(4): 503–515.29-Chang, S. R., Chao, Y., & Kenney, N. J., (2006). I am a womanand I‟m pregnant: Body image of women in Taiwan during the third trimester of pregnancy, Birth, 33(2): 147-153.30-Değirmenci F., Gebelerin Psikososyal Sağlık Durumları İle Sosyal Destekleri Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi,201631-Özorhan, E. Y., (2012). Gebelerin Gebelik Sürecinde Beden İmajını Algılama Durumlarının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.32-Kumcağız H, Ersanlı E, Murat N. The Development of a Self-perception of Pregnants Scale and its Psychometric Features/ Journal of Psychiatric Nursing 2017;8(1):23-3124.33-GÜMÜŞAY M. Gebelikte Kadının Beden Algısının Ve Eşlerin Cinsel Fonksiyonunun İncelenmesi, T.C. Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ordu, 2016.34-Yüksel F.,Akın S.,Durna Z., “Prenatal Distres Ölçeği”nin Türkçe’ye Uyarlanması Ve Faktör Analizi, Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi 2011; 8 (3): 43-51.35-Körükcü Ö. ,Deliktaş A., Aydın R., Kabukcuoğlu K., Gebelikte Psikososyal Sağlık Durumu İle Doğum Korkusu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi,Akdeniz Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği, Antalya, 2017.36-Ölçer Z.,Oskay U. Yüksek Riskli Gebelerin Yaşadığı Stresörler ve Stresle Baş Etme Yöntemleri. Stress in High-Risk Pregnancies and Coping Methods, Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi 2015;12 (2): 85-9237-Çetin F.C., Demirci N, Çalık K.Y.3, Akıncı A.Ç.,Gebeli̇kte Olağan Fi̇zi̇ksel Yakınmalar Common Physical Complaints During Pregnancy, Zeynep Kamil Tıp Bülteni;2017;48(4):135-14138-Mehtap GÜMÜŞDAŞ M., EJDER APAY S., ÖZORHAN E.Y. Riskli Olan Ve Olmayan Gebelerin Psiko-Sosyal Sağlıklarının Karşılaştırılması, Comparison Of Psycho-Social Health İn Pregnant Women With And Without Risk, HSP 2014;1(2):32-4239-Yeşilçiçek Çalık K, Aktaş S. Gebelikte depresyon: Sıklık, risk faktörleri ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2011; 3(1): 142-162.40-Bennett HA, Einarson A, Taddio A, Koren G, Einarson TR. Prevalence of depressionduring pregnancy: systematic review. Obstet Gynecol 2004; 103:698-709.41-Akbaş A, Vırıt O, Kalenderoğlu A, Savaş H, Sertbaş G. Gebelikte sosyo demografikdeğişkenlerin kaygı ve depresyon düzeyiyle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi 2008; 45:85-91.42-Kamalak H., Yüksek Riskli Gebelerin Yaşadığı Antepartum Semptomların Gebelik Uyumuna Etkisi, T.C.Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı. Aydın, 2015.43-Aydemir H., Uyar Hazar H., Düşük Riskli, Riskli, Yüksek Riskli Gebelik Ve Ebenin Rolü, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi / Gümüşhane University Journal Of Health Sciences: 2014;3(2).44-Gümüşdaş M., Ejder Apay S., Gebelikte Evlilik Uyumu Ve Sosyal Destek Arasindaki İlişki, 2016;3(1):1-8.45-Lazoğlu M. Doğum Korkusunun Derecesine Göre Gebelerin Öz-Yeterlilik Algısının Karşılaştırılması. T.C. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü- Ebelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2014.46-Çiçek Ö., Mete S. Sık Karşılaşılan Bir Sorun: Doğum Korkusu, DEUHFED 2015,8 (4), 263-268.47-Akdolun Balkaya N, Vural G, Eroğlu K, Gebelikte Belirlenen Risk Faktörlerinin Anne ve Bebek Sağlığı Açısından Ortaya Çıkardığı Sorunların İncelenmesi, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi,2014;4(1): 6-16.48-Serçekuş, P., Mete, S. (2010). Effects of antenatal education on maternal prenatal and -49postpartum adaptation. Journal of Advanced Nursing, 66 (5), 999-1010.49-Mete S., Çiçek Ö., Tokat M., Çamlıbel M., Uludağ E. Doğuma Hazırlık Sınıflarının Doğum Korkusu, Doğum Tercihi ve Doğuma Hazır Oluşluğa Etkisi, Turkiye Klinikleri J Nurs Sci 2017;9(3):201-6.50-Serçekuş P (2010), Doğuma Hazırlık Sınıfı ve Bireysel Eğitimin Gebelik ve Postpartum Uyuma Etkisinin İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Doktora Tezi, İzmir, (Danışman: Doç. Dr. Samiye Mete).51-Turgut N. ve ark., Gebe Okulunda Eğitim Alan Gebelerin Bilgi Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma,.G.O.P. Taksim E.A.H. JAREN 2017;3(1):1-8.52- Rouhe, H., Salmela-Aro, K., Toivanen, R., Tokola, M., Halmesmäki, E., Ryding, E. L., & Saisto, T. (2015). Group psychoeducation with relaxation for severe fear of childbirth improves maternal adjustment and childbirth experience-a randomised controlled trial. Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology, 36 (1), 1-9.53-Demirbaş H, Kadıoğlu H. Prenatal dönemdeki kadınların gebeliğe uyumu ve ilişkili faktörler. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2014;4(4):200-206.54-Abımbola K. A. Socıo-Cultural Factors Affectıng Pregnancy Outcome Among The Ogu Speakıng People of Badagry Area of Lagos State, Nıgerıa. International Journal of Humanities and Social Science Vol. 2 No. 4 [Special Issue – February 2012.55-Adolescent Pregnancy. Issues in Adolescent Health and Development. Department of Child and Adolescent Health and Development World Health Organization, Geneva-World Health Organization 2004.56-Cesur B. Ertekin Pınar Ş., Duran Ö., İleri Yaş Gebeliklerde Biyopsikososyal Sorunlar Ve Yaklaşımlar, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi Sted , 2013 (23); 2,60.57-Koyuncu B S. Son Trimester Nullipar Gebelerde Bazı Sosyodemografik ve Obstetrik Özelliklerin Psikososyal Sağlık Düzeyine Etkisi T.C. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,2013.58-Çobanlar Akkaş S. Gebelik Döneminde Eşler Arası Uyum, T.C.Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum-Kadın Sağlığı Ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2014.57-Kaplan S, Bahar A, Sertbaş G. Gebelerde Doğum Öncesi Ve Doğum Sonrası Dönemlerde Durumluk Kaygıyı Düzeylerinin İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 10(1): 113-121.58-Uludağ E., Mete S. Doğum Eyleminde Destekleyici Bakım, Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2014; 3(2):22-29.59-Coşar F, Demirci N (2012), Lamaze Felsefesine Dayalı Doğuma Hazırlık Eğitiminin Doğum Algısı ve Doğuma Uyum Sürecine Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Enstitüsü Dergisi, 3(1).60-Dinç H.,, Yazıcı S.,Yılmaz T., Günaydın S. Gebe Eğitimi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü, 2014;1(1):68-76.61-Altıparmak, S. & Coşkun, A. M. (2016). Doğum öncesi verilen eğitimin gebenin bilgi düzeyi ile memnuniyet durumuna etkisi. Journal of Human Sciences, 13(2), 2610-2624. doi:10.14687/jhs.v13i2.3744.