HASTANE SU SİSTEMLERİNDE LEJYONELLA RİSK YÖNETİMİ VE KORUNMA

Legionella halk sağlığı açısından önem taşıyan fırsatçı bir patojendir. Legionella cinsi bakterilerin doğal ekolojik ortamı sudur ve doğal su ortamlarında yıllarca canlı kalabilirler. Klora yüksek oranda dirençli olan bu bakteriler, su dağıtım sistemlerine düşük oranlarda geçerek uygun üreme ortamlarının oluşturulması halinde canlılıklarını sürdürmeye ve çoğalmaya devam ederler. Bakteri bu özelliği nedeniyle klima sistemlerinde de rahatça yaşayabilmekte ve bu sistemde oluşan aerosollerin ortamda bulunan insanlarca solunması sonucu akciğere yerleşerek hastalığa neden olmaktadır. Hastane su sistemlerinin Legionella türü bakteriler ile kolonizasyonu özellikle bağışıklık sistemi baskılanmış, kronik hastalığı bulunan, cerrahi girişime maruz kalmış kişilerde nozokomiyal lejyonelloza neden olmaktadır. Hastalığın önlenmesi, sistematik bir program yürütülmesini ve hastanede risk değerlendirilmesi ile birlikte aktif olgu sürveyansı yapılmasını gerektirmektedir. Su sisteminde Legionella varlığının aranması hastanelerde risk değerlendirmesinin bir bileşeni olarak kabul edilmelidir. Bu makalede, hastane kaynaklı Lejyoner hastalığının önlenmesi ve kontrolünde, su sistemlerinin yönetimi ve aktif olgu sürveyansının önemi özetlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Legionella, L. pneumophila, Lejyoner hastalığı, hastane, su sistemi kontrolü -yönetimi

PDF

___

1. Fraser DW, Tsai T, Orenstein W, et al. Legionnaires’disease: description of an epidemic of pneumonia. N Engl J Med 1977;297:1189-97.
2. Yu VL. Legionella pneumophila (Legionnaires' disease). In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R (eds). Principles and Practice of Infectious Diseases. 5th ed. New York: Churchill Livingstone (2000), 2424-33.
3. Lejyoner hastalığı kontrol programı rehberi, Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Kurumu, Ankara (2016).
4. Mülazımoğlu L. Legionella. Willke Topçu A, Söyletir G, Doğanay M (ed). Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi, Nobel Tıp Kitabevi, Ankara( 2002); 1667-70. 5. Muder RR, Yu VL, Fang GD. Community-accquired Legionnaires’ disease. Semin Respir Infect 1989; 4: 32-9.
6. Tabak F, Mert A, Öztürk R, Baliç ĐH, Dumankar A, Aktuğlu Y. Legionella pneumophila’nın etken olduğu iki pnömoni olgusu. Türk Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Kongresi, 11-15 Eylül, 1994, Ürgüp. Kongre Özet Kitabı, s: 260.
7. Saltoğlu N, Taşova Y, Yılmaz G, Mıdıklı D, Köksal F, Aksu HS, Dündar ĐH. Toplumda edinilmiş pnömoni: Etyoloji, prognoz ve tedavi. Flora 1999; 4 (4): 245-52.
8. Fields BS, Benson RF, Besser RE. Legionella and Legionnaires' disease: 25 years of investigation. Clin Microbiol Rev 2002; 15(3):506-26.
9. İğnak S, Gürler B. Bir Üniversite Hastanesi Su Sistemlerinde Legionella Türlerinin Araştırılması. Türk Mikrobiyol Cem Dergisi 2012; 42(3):110-114.
10. Pierre DM, Baron J, Yu VL, Stout JE. Diagnostic testing for Legionnaires’ disease. Ann Clin Microbiol Antimicrob 2017; 16: 59.
11. Vural T. Legıonella İnfeksiyonları. ANKEM Derg 2014;28(Ek 2):167-176.
12. Stout JE, Yu VL. Legionellosis. New Engl J Med 1997; 337: 682-87.
13. Żbikowska E, Kletkiewicz H, Walczak M, Burkowska A. Coexistence of Legionella pneumophila Bacteria and Free-Living Amoebae in Lakes Serving as a Cooling System of a Power Plant. Water Air Soil Pollut 2014; 225:2066.
14. Erdoğan H, Arslan H. Yeni Açılan Bir Otelde Ortaya Çıkan Legionella Salgınının İrdelenmesi. Mikrobiyol Bul 2013; 47(2): 240-249.
15. Helbig JH, Bernander S, Castellani Pastoris M, et al. Pan-European study on culture-proven Legionnaires’ disease: Distribution of Legionella pneumophila serogroups and monoclonal subgroups. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2002; 21(10): 710-6.
16. Benitez AJ, Winchell JM. Clinical application of a multiplex real-time pcr assay for simultaneous detection of Legionella species, Legionella pneumophila, and Legionella pneumophila serogroup 1. Journal of Clinical Microbiology 2013; 50(1):348 –351.
17. Küçükçalı R. Lejyoner hastalığına karşı mekanik tesisatta alınması gereken önlemler. V. Ulusal tesisat mühendisliği kongresi ve sergisi, İzmir (2001). 18. Diederen BM. Legionella spp. and Legionnaires’ disease. Journal of Infection 2008; 56: 1–12.
19. Huang SW, Hsu BM. Survey of Naegleria and its resisting bacteria—Legionella in hot spring water of Taiwan using molecular method. Parasitology Research 2010; 106: 395– 1402.
20. Guyard C, Low D. Legionella infections and travel associated legionellosis. Travel Medicine and Infectious Disease 2011; 9: 176–186.
21. Steinert M, Hentschel U, Hacker J. Legionella pneumophila: an aquatic micro goes astray. Federation of European Microbiological Societies Microbiology Reviews 2002; 26: 149–162.
22. Akkaya Z, Özbal Y. Kayseri’deki farklı binaların su depolarında legıonella araştırılması* Legionella researging in water depots’ of different buildings in Kayseri. Sağlık Bilimleri Dergisi 2011; 20(1): 9-17.
23. Sonder GJ, van den Hoek JA, Bovee LP, Aanhane FE, Worp J, Du Ry van Beest Holle et all. Changes in prevention and outbreak management of Legionnaires' disease in the Netherlands between two large outbreaks in 1999 and 2006. Euro Surveill 2008; 13 (38): 18983.
24. Özerol IH, Bayraktar M, Çizmeci Z, Durmaz R, Akbaş E, Yıldırım Z. ve ark. Legionnaire's disease: a nosocomial outbreak in Turkey. Journal of Hospital Infection. 2006; 62, 50-57.
25. Vural T, Köse EO. Lejyoner hastalığı ve turizm. ANKEM Derg 2004;18(3):184-187.
26. Vural T, Er D. Legionella Türlerinin Mikrobiyolojik Özellikleri ve Laboratuvar Tanısı. Flora 1999; 4(1):9-25.
27. Ruf B, Schurmann D, Horbach I, Fehrenbach FJ, Pohle HD. The incidence of Legionella pneumonia: a 1-year prospective study in a large community hospital. Lung 1989;167:11-22.
28. Vural T. Legionella infeksiyonlarında tanı sorunu. 8. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi, Kongre Program ve Özet Kitabında: Tekeli E, Willke A (editörler). Antalya(1997), 315-25.
29. Vural T, Süleymanlar G, Demircan A, et al. Four patients with Legionnaires’ disease: Detected by direct fluorescense antibody and culture methods. In: Berdal BP (ed). Legionella Infections and Atypical Pneumonias: Proceedings of the 11th Meeting of the European Working Group on Legionella Infections, EWGLI Oslo (1996).
30. Yılmaz, GR, Bulut C, Kılıç,EK, Demiröz AP. Üriner Antijen Testi ile Tanı Konan Bir Seyahat İlişkili Legionella Pnömonisi Olgusu. FLORA 2008;13(4):214-217.
31. Akbaş, E. Hastane Su Sistemlerinde Legionella Araştırılmasında Temel Prensipler. Türk Mikrobiyol Cem Derg. 2013; 43(1):1-11.
32. Freije MR, Barbaree JM. Legionellae control in health care facilities: a guide for minimizing risk. U.S.A: HC Information Resources, Inc, 1996.
33. Öngüt G, Öğünç D, Öğüş C, İnan DÖ, KÖSE EO, Özdemir T, Vural T. HIV pozitif böbrek transplant hastasında tekrarlayan lejyoner hastalığı. FLORA. 2003; 8(4):307-310.
34. Tablan OC, Anderson LJ, Besser R, Bridges C, Hajjeh R. Guidelines for preventing helth-care-associated pneumonia, 2003: recommendations of CDC and the Healthcare Infection Control Practices Advisory Committee. MMWR Recomm Rep 2004; 53: 1-36.
35. İğnak, S. İstanbul TIP Fakültesi Hastanesi Su Sistemlerinde Legionella Cinsi Bakterilerin Araştırılması. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2007.