Pandemi Öncesi ve Sonrası Diş Hekimliğinde Evde Sağlık Uygulamaları

Giriş; Diş hekimliğinde ESH, bakanlığa bağlı olarak faaliyet gösteren ağız ve diş sağlığı merkezlerinde kurulan birimler tarafından verilmektedir. Yaşlı nüfus; 65 ve üstü yaştaki nüfus olup 2021 yılında %44,3'ünü erkek nüfus, %55,7'sini kadın nüfus oluşturmaktadır. COVID-19 pandemi döneminde diş hekimliğinde zorunlu haller dışında elektif tedaviler ertelenmiş ve hastaların hizmet alması güçleşmiştir. Bu çalışmada pandemi öncesi (PÖ) ve sonrası (PS) diş hekimliği ESH uygulamaları araştırılmıştır. Materyal ve Metod : Etik kurul onayı alınan bu çalışma retrospektif, kesitsel bir çalışma olup PÖ ve PS merkezimizde diş hekimliği ESH talep eden olguların verileri karşılaştırılmıştır. Bulgular: PÖ 57 kadın (%59), 39 (%41) erkek olmak üzere 96 hastaya, PS 58 kadın (%61), 37 (%39) erkek olmak üzere 95 hastaya gidilmiştir. PÖ grupta kadın hastaların ortanca yaşının 75 (7-96) olduğu, erkek hastaların ortanca yaşının 67 (2-94) olduğu görülmüştür. PS grupta kadın hastaların ortanca yaşının 73 (9-101) olduğu, erkek hastaların ortanca yaşının 59 (2-88) olduğu görülmüştür. Gruplar arası yaş olarak anlamlı bir fark yoktu (p=0.7). Fakat her iki grupta da kadın cinsiyetin daha fazla ESH talep ettiği ve yaş ortalamasının kadın cinsiyette erkek cinsiyete göre daha fazla olduğu görülmüştür (p=0.02, p=0.00). Tartışma: Diş hekimliğinde ESH’nin değerlendirildiği ve PÖ ile PS karşılaştırıldığı ilk çalışma olması açısından önemlidir. Çalışmanın en önemli sonuçlarından birisi; diş hekimliğinde ESH’nin talep eden hastalarda kadın cinsiyetin hakim olduğunu ve kadın cinsiyette erkek cinsiyete göre yaş ortalamasının daha fazla olduğu ve bu sonucun PÖ ve PS değişmediğidir. Diğer bir önemli sonuç ise merkezimizde pandemi şartlarının özellikle diş hekimliği ESH klinik uygulamasını etkilemediğidir.

Anahtar Kelimeler:

Diş Hekimliğinde Evde Sağlık Hizmeti, Pandemi, COVID-19

PDF

___

1- Altuntaş, Murat, et al. "Evde sağlik hizmeti ve günümüzdeki uygulama şekilleri." Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi 20 (2010): 153-8.
2- TUİK. 2020. TUİK Haber Bülteni. hhttps://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2021-45636
3- Chan JCY, Chin SHL. Oral health knowledge and psychological determinants of oral health behavior of nursing students. J Health Psychol 2015; 22(1): 79-88.
4- Köse S, Güven D, Mert E, Eraslan E, Esen S. 12-13 yaş grubu çocuklarda oral hijyen eğitiminin etkinliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2010; 13(4): 44-52.
5- Kwan SYL, Petersen PE, Pine CM, Borutta A. Healthpromotion schools: an opportunity for oral health promotion. Bull World Health Organ 2005; 83(9): 667-85.
6- Turkoglu O, Dulgergil CT. Hemşirelik eğitiminde yer alan toplum-ağız-diş-sağlığı dersinin, öğrencilerin ağız-diş sağlığı farkındalığına etkisinin değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Dental Sci 2015; 21(3): 221-8.
7- Kılınç G, Günay T. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi son sınıf öğrencilerinin ağız diş sağlığı konusunda bilgi düzeyleri. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2010; 24(3): 131-7
8- ASLAN, Şebnem, U. Y. A. R. Seda, and Şerife GÜZEL. "EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ UYGULAMASINDA TÜRKİYE." Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi 1 (2018): 45-56.
9- Wang D, Hu B, Hu C, Zhu F, Liu X, Zhang J, et al: Clinical characteristics of 138 hospitalized patients with 2019 novel coronavirusinfected pneumonia in Wuhan, China. JAMA 2020;323(11):1061-1069. doi:10.1001/ jama.2020.1585
10- Gamio L. The workers who face the Greatest Coronovirus risk. The New Yor Times. 2020 March 15. Available from: https://www.nytimes. com/interactive/2020/03/15/business/economy/ coronavirus-worker-risk.html
11- CDC Guidance for Providing Dental Care During COVID-19. 2020, April 8. Available from: https:// www.cdc.gov/oralhealth/infectioncontrol/ statement-COVID.html
12- T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID- 19 Diş Hekimliği Uygulamalarındaki Acil ve Zorunlu Hizmetler. 2020, April 21. Available from: https:// covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/enfeksiyonkontorl-onlemleri/COVID19-DisHekimligiUyg ulamalarindakiAcilVeZorunluHizmetler.pdf
13- Topcuoğlu, Nursen. "COVID-19 Pandemi Döneminde Diş Hekimliği Uygulamaları." Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi 3.S1 (2020): 78-87.
14- WHO. 2011. Home-based and long-term care: home care issues and evidence. Geneva,World Health Organization, 1999
15- ÇALIŞKAN, Tuğba, and E. S. E. N. Hatice. "YAŞLANAN NÜFUS GEREKSİNİMLERİNE YÖNELİK: EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ 2020 YILI DEĞERLENDİRMESİ EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ ÖRNEĞİ." Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 8.3: 514-522.
16- Dağdeviren, Tanyel Sema, et al. "Evde sağlık hizmeti alan hastaların bakım verenlerinin sosyo-demografik özellikleri." Ankara Medical Journal 19.2 (2019): 232-243.
17- DEMİR, Nevgül, et al. "Sociodemographic and Clinical Characteristics of the Patients Registered by Home Care Services Unit of A State Hospital." Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 10.2 (2016): 52-57.
18- KARAMAN, Dilek, K. A. R. A. Dilek, and Nurdan YALÇIN ATAR. "Evde sağlık hizmeti verilen bireylerin hastalık durumlarının ve bakım ihtiyaçlarının değerlendirilmesi: Zonguldak örneği." Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 4.3 (2015): 347-359.
19- https://dis.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2021/03/COVID19-DisHekimligiUygulamalarindakiAcilVeZorunluHizmetler.pdf
20- Alharbi, A., S. Alharbi, and S. Alqaidi. "Guidelines for dental care provision during the COVID-19 pandemic. Saudi Dent J 2020; 32 (4): 181-6."
21- Peditto, Matteo, et al. "Dentistry during the COVID-19 epidemic: an Italian workflow for the management of dental practice." International journal of environmental research and public health 17.9 (2020): 3325.
22- Erden Şahin, Bengü, et al. "COVID-19 Pandemisi Devam Ederken Güvenli Diş Hekimliği Uygulamaları." Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 41.Supp: 1 (2020): 1-12.