Sebahat ATEŞ, Bektaş TOPCU, Aslıhan ÖZPAY, Ayşe YAZICI

Empatik Eğilim, Özgeci Davranış ve Kan Bağışı

Amaç: Bu çalışma öğrencilerin özgeci tutum ve empatik eğilim düzeylerinin kan verme davranışını etkileyip etkilemediğinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini özel bir üniversitenin Hemşirelik Yüksekokulu’nda öğrenim gören 2., 3. ve 4. sınıf öğrencileri oluştururken, örneklemini araştırmaya katılmayı kabul eden 258 öğrenci oluşturdu. Birinci sınıf öğrencilerinin büyük bir kısmı 18 yaş altında olduğu için çalışma kapsamına alınmadı. Araştırmada veri toplama aracı olarak Empatik Eğilim Ölçeği ve Özgecilik Ölçeği kullanıldı. Çalışma için üniversitenin Etik Kurulu’ndan onay ve ilgili kurumdan gerekli izin yazısı alındı. Bulgular: Öğrencilerin sadece %27.8’inin (n:74) kan bağışı yaptığı saptandı. Bu çalışmada kan verme deneyimi olan ve olmayan öğrencilerin bağışçılık alt boyut puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu. Bununla birlikte yardım etme alt boyut puanları arasında fark bulunmaktaydı (p:0,02). Kan verme sayısına göre özgecilik ölçeği genel ve alt boyut puanları ve empatik eğilim ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı. Sonuç: Kan bağışı yapmak için empati ve özgeci tutumun tek başına motive edici faktörler olmadığı saptandı.

Anahtar Kelimeler:

Empati, Hemşirelik, Kan bağışı, Özgecilik

Empathy Tendency, Altruistic Behavior and Blood Donation

PDF

___

AlHejaili, W., Almalik, F., Albrahim, L., Alkhaldi, F., AlHejaili, A., & Al Sayyari, A. (2018). Scores of awareness and altruism in organ transplantation among Saudi health colleges students-impact of gender, year of study, and field of specialization. Saudi Journal of Kidney Diseases and Transplantation : An Official Publication of the Saudi Center for Organ Transplantation, Saudi Arabia, 29(5), 1028–1034. https://doi.org/10.4103/1319-2442.243947
Arpaci, P., & Özmen, D. (2014). The Relationship between Levels of Altruism and Empathic Tendencies among Nursing Students Hemşirelik Öğrencilerinin Özgecilik ve Empatik Eğilim Düzeyleri ve Aralarındaki İlişki. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 11 (3), 51-57
Bani, M., & Strepparava, M. G. (2011). Motivation in Italian whole blood donors and the role of commitment. Psychology, Health & Medicine, 16:6, 641-649 doi: 10.1080/13548506.2011.569731
Dökmen, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi. In Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Dergisi (pp. 001–034). https://doi.org/10.1501/egifak_0000000999
Ekşi, H., Sayın, M., & Demir Çelebi, Ç. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik Ve Otantiklik Seviyeleri Arasındaki Ilişkinin Incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi Cilt, 14(32), 79–102.
Ferguson, E., Murray, C., & O’Carroll, R. E. (2019). Blood and organ donation: health impact, prevalence, correlates, and interventions. Psychology and Health, 34(9), 1073–1104. https://doi.org/10.1080/08870446.2019.1603385
Gomes, M. J., Nogueira, A. J., Antão, C., & Teixeira, C. (2019). Motivations and attitudes towards the act of blood donation among undergraduate health science students. Transfusion and Apheresis Science, 58(2), 147–151. https://doi.org/10.1016/j.transci.2018.12.018
Hablemİtoğlu, P. Ş. (2010). Bir Fedakâkarlık Örneği Olarak Kan Bağışı. Aile ve Toplum 11(5), 67–78.
İster, E. D., & Altınbaş, Y. (2016). Emphatic Tendency and Affecting Factors in Nursing Students. Asian Pacific Journal of Health Sciences, 3(4), 306–312. https://doi.org/10.21276/apjhs.2016.3.4.49
Khalil, E. L. (2004). What is altruism? Journal of Economic Psychology, 25(1), 97–123. https://doi.org/10.1016/S0167-4870(03)00075-8
Nunes, P., Williams, S., Sa, B., & Stevenson, K. (2011). A study of empathy decline in students from five health disciplines during their first year of training. International Journal of Medical Education, 2, 12–17. https://doi.org/10.5116/ijme.4d47.ddb0
Pedersen, R. (2008). Empathy: A wolf in sheep’s clothing? Medicine, Health Care and Philosophy, 11(3), 325–335. https://doi.org/10.1007/s11019-007-9104-0
Sojka, B. N., & Sojka, P. (2007). The blood donation experience: self-reported motives and obstacles for donating blood. Vox Sanguinis, 0(0), 070926073051001-??? https://doi.org/10.1111/j.1423-0410.2007.00990.x
Steele, W. R., Schreiber, G. B., Guiltinan, A., Nass, C., Glynn, S. A., Wright, D. J., Kessler, D., Schlumpf, K. S., Tu, Y., Smith, J. W., & Garratty, G. (2008). The role of altruistic behavior, empathetic concern, and social responsibility motivation in blood donation behavior. In Transfusion (Vol. 48, Issue 1, pp. 43–54). https://doi.org/10.1111/j.1537-2995.2007.01481.x
Tekes, B., & Hasta, D. (2015). Altruism Scale: a Study of Reliability and Validity. Nesne Psikoloji Dergisi, 3(6), 55–75. https://doi.org/10.7816/nesne-03-06-03
Torlak, Ö., & Tiltay, M. A. (2015). Yardim Kurumlarina Bağişin Sosyal Yönü :Özgeci̇ VeBenci̇l BağişMoti̇vasyonlariniGi̇zli̇. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 23–39.
Turan, N., Kaya, H., Ozsaban, A., Ozdemir Aydin, G., Ozcelik, K., & Gunes, E. (2019). Investigation of the Relationship between Empathy and Burnout Levels of Nursing Students. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 27(2), 119–132. https://doi.org/10.26650/fnjn404701
Türk Kızılayı Kan Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Kan Bağışı Hayat Kurtarır. Editör Nehir Eken Sevil Maden. Ankara: Dumat Ofset; 2015.
World Health Organization. Blood safety and availability 2017. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/blood-safety-and-availability. (Erişim Tarihi: 28.05.2020)
World Health Organization. https://www.who.int/campaigns/world-blood-donor-day/2018/event/en/. (Erişim Tarihi: 28.05.2020)
World Health Organization (2010) owards 100% Voluntary Blood Donation: A Global Framework for Action. Geneva: World Health Organization; 2010. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK305663/?report=reader (Erişim Tarihi: 01.06.2020)