Rus Diplomatik Belgelerine Göre Birinci Dünya Savaşı'nda Romanya'nın Tarafsızlığı Meselesi
1878 Berlin Antlaşması ile bağımsızlığını ilan eden Romanya ve Osmanlı Devleti arasındaki ilişkiler Birinci Dünya Savaşı’na kadar normal seyrinde ilerledi. Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’nda Almanya, Avusturya ve Bulgaristan’a destek vermek amacıyla Galiçya, Makedonya ve Dobruca Bölgesi’ne asker göndermesiyle birlikte Romanya ile Osmanlı Devleti arasındaki diplomatik ilişkiler tamamen kesildi. Birinci Dünya Savaşı’ndan hemen önce Romanya ile ittifak kurmak maksadıyla Osmanlı Devleti’nin temsilcileri Romanya’ya zaman zaman ziyaretler gerçekleştirdiler. 1914 yılında Talat Paşa bu maksatla Romanya’yı iki defa ziyaret etmiştir. Romanya ile ittifak kurmak isteyen bir diğer ülke Rusya oldu. Osmanlı Devleti’nin Romanya ile kurmaya çalıştığı iş birliğini engellemeye çalışan Rusya, Bükreş’teki Ortaelçisi vasıtasıyla Romanya hükümeti ile çeşitli temaslar kurdu. Bu çalışmada, Birinci Dünya Savaşı’nda Romanya’nın tarafsızlığı ve sonrasında İtilaf Devletleri saflarında yer alışı ile ilgili Rusya’nın gerçekleştirdiği girişimler, Rus diplomatik raporları kullanılarak ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti, Romanya, Tarafsızlık
Romanıa’s Impartıalıty Issue in the Fırst World War, Accordıng to the Russıan Dıplomatıc Documents
The relations between Romania, which declared independence by the Treaty of Berlin in 1878, and the Ottoman Empire proceeded in a normal course until the First World War. Diplomatic relations between Romania and the Ottoman Empire were completely cut off when the Ottoman Empire sent troops to Galicia, Macedonia and Dobruca to support Germany, Austria and Bulgaria. Just before the First World War, representatives of the Ottoman Empire occasionally visited Romania to form an alliance. For this purpose, Talat Pasha visited Romania twice in 1914. Another country that wanted to form an alliance with Romania was Russia. To prevent the cooperation of the Ottoman Empire with Romania, Russia established various contacts with the Romanian government through its Minister Plenipotentiary in Bucharest. In this study, the impartiality of Romania in the First World War and its attempts for participating in the ranks of the Entente States will be presented by using Russian diplomatic reports.
Keywords:
First World War, Ottoman Empire, Romania, Impartiality,
___
- Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 202, (Romanya Kısmında No:15).
- Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 265, (Romanya Kısmında No:18).
- Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 719, (Romanya Kısmında No:19).
- Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 217, (Romanya Kısmında No:20).
- Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 225, (Romanya Kısmında No:21).
- Tsarskaya Rossiya v Mirovoy Voyne, Leningrad: Gosudarstvennoe İzdatelstvo, 1923, No: 259, (Romanya Kısmında No: 31).
- Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995). İstanbul: Kronik Yayınları, 2018.
- Bayur, Yusuf Hikmet. Türk İnkılâbı Tarihi 1914-1918 Genel Savaşı. Cilt III, Kısım III. Ankara: TTK Yayınları, 1991.
- Bayur, Yusuf Hikmet. Türk İnkılabı Tarihi. Cilt II, Kısım IV. Ankara: TTK Yayınları, 1991.
- Cavid Bey, Meşrutiyet Ruznamesi. Haz. Hasan Babacan ve Servet Avşar. Ankara: TTK Yayınları, 2015.
- Çetin, Nurten. “Romanya’nın Birinci Dünya Savaşı’na Girişi ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri.” Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/42 (2016): 536-551.
- Malkoç, Eminalp. “Balkan Savaşları’nın Ardından Osmanlı ile Romanya’nın Politik Temasları ve Dahiliye Nazırı Talat Bey’in Romanya Ziyaretleri.” Gaziantep University Journal of Social Sciences 1/16 (2017): 162 - 181.
- Golç Paşa'nın Hatıratı. Çev. Salih Mayakuşu. İstanbul: Askeri Matbaa, 1932.
- Gümüş, Musa. “Birinci Dünya Savaşı’nda Romanya’nın Savaş Diplomasisi”, Tarih ve Gelecek Dergisi 3/3 (2017): 62-76.
- Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi. Cilt 9. Ankara: TTK Yayınları, 2011.
- Metin, Ömer. “Stratejik Açıdan I. Dünya Savaşı’nda Romanya.” Birinci Dünya Savaşı’nda Karadeniz ve Kafkasya. Ed. Mehmet Okur, Bahadır Güneş ve Ülkü Köksal. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, 2017.
- Metin, Ömer ve Liliana Boşcan Altın. “Birinci Dünya Savaşı’nda Bir Tarafsızlık Örneği: Romanya ( 1914-1916 ).” 100. Yılında Birinci Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu. Ankara: ATAM Yayınları, 2015.
- Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi Halil Menteşe’nin Anıları. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 1986.
- Özcan, Abdülkadir. 1992. “Romanya.” TDV İslam Ansiklopedisi 6: 271.
- Talat Paşa’nın Anıları. Haz. Alpay Kabacalı. İstanbul: İletişim Yayınları, 1990.
- Temizer, Abidin. “İkinci Balkan Savaşı’nda Romanya.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/31 (2014): 403-413.
- Uçarol, Rifat. Siyasi Tarih 1789-1999. İstanbul: Fizik Kitabevi, 2000.
- Furat, Ayşe Zişan. “Berlin Antlaşması Sonrasında Balkanlar’da Cemaati İslamiyelerin Teşekkülü (1878-1918).” Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 33 (2013): 63-93.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Tekin Aycan TAŞCI
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türkistan’da Rus Kolonizasyonunun İdari Sahaya Yansıması: Volost Yöneticiliği
Rus Diplomatik Belgelerine Göre Birinci Dünya Savaşı'nda Romanya'nın Tarafsızlığı Meselesi
Kafkasya’ya Dair Bir Yayın: Kafkasya Birlik Mecmuası (1970-1972)
XIX. Yüzyılda Doğu Asya’da Rus-Japon İmparatorluklarının Güç Mücadelesi: 1905 Rus-Japon Savaşı