Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde sosyal aktör olarak öğrenen ve genelleme sözcükler

Dil bilgisi çeviri yönteminden iletişimsel yönteme ve oradan da eylem odaklı yaklaşıma kadar uzanan yabancı dil öğretimi tarihi son yüzyılda önemli ilerlemeler kaydetmiştir. 2001 yılında yayımlanan Diller İçin Avrupa Ortak Çerçeve Metni yabancı dil öğretimine farklı bir bakışı, yeni bir yaklaşımı getirmiştir. Çerçeve metnin yayımlanmasından sonra yapılan araştırmalar ve yürütülen projeler, 2018 ve 2020 yıllarında yeniden genişletilmiş baskı halinde yayımlanan çerçeve metne yeni kavramları, yeni yeterlilikleri ve dolayısıyla yeni tanımlayıcıları eklemiştir. Bu çalışmanın amacı sosyal aktör olarak kabul edilen dil kullanıcısının sözcük dağarcığının, yeni yeterlilikler kapsamında Türkçe sözlüklere girmiş olan sözcüklerle sınırlı kalmamasının önemini vurgulamaktır. Bu çalışma kısaca D-AOBM 2020 olarak adlandırılan, Diller İçin Avrupa Ortak Çerçeve Metni Genişletilmiş Baskıda yer alan tanımlayıcılar bağlamında B1 dil düzeyindeki sosyal aktörün, henüz sözlüklere geçmemiş fakat toplumsal yaşamda sıklıkla kullanılan genelleme sözcük türü ile yabancı dil olarak Türkçe öğretimi sürecinde kullanılan yöntem kitaplarında ne kadar sıklıkla karşılaştığını doküman analizi yöntemi ile taramayı amaçlamaktadır. D-AOBM 2020’de yer alan yeni tanımlayıcıların ve yabancı dil öğretimine getirilen kavramların tümünden, çalışmanın sınırlılıkları kapsamında, bahsedilmemektedir. Fakat Diller İçin Avrupa Ortak Çerçeve Metninin yabancı dil öğretimine kazandırdığı sosyal aktör kavramı çalışma konusunu yakından ilgilendirmektedir. Bu sebeple çalışmanın ilk bölümünde sosyal aktör tanımlanmaya çalışılmıştır. Ardından çalışmada, kısaca D-AOBM 2020 olarak adlandırılacak olan Diller İçin Avrupa Ortak Çerçeve Metni Genişletilmiş Baskı da yer alan Söz Varlığı ve Sözcük Denetimi tanımlayıcıları, doküman analizi yöntemiyle B1 dil düzeylerinde sosyal aktör bağlamında incelenmiştir. Buradan yola çıkılarak genelleme sözcük olarak adlandırılan sözcüklerin, İstanbul Kitabındaki ve Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Türkçe kitabında kullanım sıklığı tarama yöntemiyle belirlenmiştir. Ardından genelleme sözcük olarak adlandırılan bu sözcüklerin yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılmasının önemi ve faydası tartışmaya açılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türkçenin Yabancı Dil olarak Öğretimi, genelleme sözcükler, kültür, sosyal aktör

Social actor and brand words in teaching turkish as a foreign language

The history of foreign language teaching, which extends from the grammar translation method to the communicative method and from there to the action-oriented approach, has made significant progress in the last century.The Common European Framework of Reference for Languages, published in 2001, brought a different perspective and a new approach to foreign language teaching.The researches and projects carried out after the publication of the framework added new concepts, new competences and thus new descriptors to the framework published in extended version in 2018 and 2020.The aim of this study is to emphasize the importance of not limiting the vocabulary of the language user, who is considered as a social actor, to the words that have been included in Turkish dictionaries within the scope of new competences.In the context of the descriptors in the extended version of Common European Framework of Reference for Languages, shortly called CEFR 2020, this study aims to scan through the document analysis method how often the social actor at the B1 language level encounters the brand word type, which is not yet included in the dictionaries but is frequently used in social life, in the method books used in the process of teaching Turkish as a foreign language.Not all of the new descriptors and concepts introduced to foreign language teaching in CEFR 2020are mentioned within the scope of the limitations of the study.However, the concept of social actor brought to foreign language teaching by the Common European Framework of Reference for Languages is closely related to the subject of the study.For this reason, in the first part of the study, the social actor was tried to be defined.Then, in the study, the descriptors “Vocabulary” and “Vocabulary Control”in the extended version of Common European Framework of Reference for Languages, which will be briefly called CEFR 2020, were examined in the context of the social actor at the B1 language level by document analysis method.Based on this, the frequency of use of the words called brand words in the Turkish textbooks of "Istanbul" and "Yedi Iklim, Yunus Emre Institute" was determined by scanning method.Then, the importance and usefulness of using these words, which are called brand words, in teaching Turkish to foreigners was opened to discussion.

Keywords:

teaching Turkish as a foreign language, brand words, culture, social actor,

PDF

___

Akar, Ali (2019). Düşünen Türkçe. Ötüken Yayıncılık. Ankara.
Aslan, Erdinç (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Metodolojisi. Ed. Arif Sarıçoban. Dil Alanlarının Öğretimi. (190-209)Anı Yayıncılık. Ankara.
Béacco J. C. (2007). L'approche par compétences dans l'enseignement des langues. Didier. Paris. Boogards, Paul (2005). Le vocabulaire dans L’apprentissage des langues étrangères. Hatier /Crédif. Paris.
Bülbül Oğuz, B. (2016). Jenerik Markalar ve Marka Sözcükler: Yapısalcı Dilbilim Yöntemi ile Bir İnceleme . Dil Araştırmaları , 10 (19) , 101-110 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/dilarastirmalari/issue/60107/870680
Cassin, Barbara (2018). Nostalji. İnsan ne zaman evindedir? Çev. Seçil Kavak. Kolektif Yayıncılık. İstanbul.
Cassin Barbara (2019). Plus d’une langue. Bayard Editions. Paris.
CUQ Jean Pierre(2003). Dictionnaire de didactique du français; langue étrangère et seconde. Clé International. Paris.
D-AOBM (2020) Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni: Öğrenme, Öğretme ve Değerlendirme. Tamamlayıcı Cilt. www.coe.int/lang-cefr Millî Eğitim Bakanlığı, Kasım 2021
Fişekcioğlu, Aslı (2020). Yabancı Dil olarak Türkçe Öğretimine Giriş. Açıklamalı Ana Kavramlar El Kitabı. Nobel Akademik Yayıncılık. Ankara.
Goullier, Francis (2008). Les outils du Conseil de L’Europe en Classe de Langue. Didier. Paris.
Göçen, Gökçen. Okur, Alpaslan ( 2019). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi ve Sözcük Öğretimi. ( 479-526). Türkçenin Sözcük Öğretimi. Ed. Alpaslan Okur, Gökçen Göçer. Nobel Akademik Yayıncılık. Ankara.
Güvenç, Bozkurt (2016). Sosyal Kültürel Değişme. Efil Yayınevi. Ankara.
İstanbul Kitabı B1 (2014) Ed. Ferhat Aslan. Kültür Sanat Basımevi. İstanbul.
Karasar, Niyazi (1991). Bilimsel Araştırma Yöntemi. 4. Basım. Araştırma Eğitim danışmanlık Yayıncılık. Ankara.
Lembet, Zeynep ( 2016) “Kültür, Dil Ve Tüketim Ve Reklam İlişkisi” (45- 65) “Tüketici Yazıları III”ed. Babaoğul Müberra, Şenay Arzu, Buğday Betül . Elma Teknik Basım, Matbaacılık TÜ PA DEM
Merriam, B. (2015). Nitel Araştırma. Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Çev. Ed. Selahattin Turan. Nobel Akademik Yayıncılık. Ankara.
Platon (2015). Kratylos. Aktaran Furkan Akderin. Say Yayınları. Ankara.
Sarı, İsa (2015). Türkçede ekleme dışı sözcük yapımı ve sözlükselleşme / Word - formation without affixation and lexicalization in Turkish. Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı / Türk Dili Bilim Dalı. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
TELC (2013). Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni: Öğrenme, Öğretme ve Değerlendirme. Millî Eğitim Bakanlığı.
Yedi İklim Türkçe Ders Kitabı B1 (2013). Ed. Erol Barın, Şaban Çobanoğlu, Şeref Ateş, Mustafa Balcı, Cihan Özdemir. Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık. Ankara.