Reklam çevirisi ve çeviri stratejileri

Önceleri dilbilimin bir alt alanı olarak görülen ve kaynak metin odaklı olarak gerçekleşmesi gerektiği görüşünün hâkim olduğu çeviri olgusu 20. yüzyılın son çeyreğinde yaşadığı paradigma değişimi ile birlikte hem bir bilim dalı olma yolunda ilerlemiş hem de olgunun diğer disiplinlerle olan bağı irdelenmeye başlanmıştır. Çeviribilimin bu gelişim tarihine bakıldığında, ilerleme ve gelişmelerin sanayi ve teknolojide yaşanan gelişmeler ve buna bağlı olarak küreselleşme ile bir anlamda paralellik gösterdiğini söylemek mümkündür. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte ülkeler arası sınırların kalkması, dünya üzerinde farklı coğrafyalarda, dolayısıyla da farklı dil, kültür ve ekonomik ve siyasi düzende yaşayan insanlar arasında iletişim ve etkileşim imkânını doğurmuştur. Teknolojinin gelişmesiyle beraber küreselleşmenin bir sonucu olarak ortak paydada buluşan farklı ülkelerde yaşayan bu toplumların buluşma araçlarından biri de çeviridir. Küreselleşmeyle birlikte çeviri ihtiyacının ve pazarının önem kazanmasıyla reklam çevirileri de bu pazardaki yerini almıştır. Gerek radyo ve TV gerek internet ve buna bağlı olarak sosyal medya gerek gazete ve dergi gerek dijital ve statik reklam panoları gerek e-posta veya afişler aracılığı ile olsun her gün ve belki de her an reklam denilen iletişim aracı ile kuşatılmış olduğumuz bilinen bir gerçektir. Bu reklamların kimi yerel ürünlere ait reklamlar olabildiği gibi kimi yabancı ürünlere ait olan reklamlardır. Yabancı ürünlerin reklamlarının ise bizlere ulaştırılması çeşitli yöntemler aracılığı ile olmaktadır. Bu çalışmada reklam çevirilerinde başvurulan yöntemleri inceleyebilmek adına öncelikle reklamın tarihine, reklamda kullanılan dile ve reklam çevirisinin çeviribilimdeki yerine değinildikten sonra Veronica Smith ve Christine Klein-Braley’in sunmuş olduğu reklam çeviri stratejilerine yer verilecek ve bu stratejiler örnek reklamlar üzerinden değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Reklam, reklam çevirisi, çeviribilim

Advertisement translation and translation strategies

The translation fact that has previously been seen as a sub-field of linguistics and about which it has been claimed to be approached as a source text has progressed into being a sort of discipline, and its connection with the other fields begun to be scrutinised. Looking into the development history of translation studies, it is possible to say its progress and development have parallels with the improvements in industry and technology and correspondingly with the globalisation in a sense. The removal of the borders between the countries with the development of technology has provided an opportunity for the communication and interaction among the people living in different geographies, accordingly in a different language, cultures, economic and political systems. One of the meeting ways of the nations living in other countries and meeting on common ground as a result of the globalisation with the help of the improvement of technology in translation itself. Commercial translations have taken their place in this marketing sector thanks to the fact that the market and necessity of translation have gained significance with the help of globalisation. It is a well-known reality that the communication surrounds us means called advertisement in such Media as radio, TV, internet and social media accordingly, journals, bulletin, digital advertising boards, billboards, emails, posters, etc. Some of these advertisements are national and some of them are foreign products. The commercials for the foreign products are conveyed to us using various methods. In this study, in order to examine the ways consulted in the advertisement translation, it is aimed firstly to focus on the history of translation, the language used in advertisement and the place of advertisement translation in the translation studies; then the advertisement translation strategies having been presented by Veronica Smith and Christine Klein-Braley will be mentioned, and these strategies will be discussed on the basis of the sample advertisements.

Keywords:

Advertisement, advertisement translation, translation studies,

PDF

___

Altay, A. (2000). Reklam Çevirisi, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 17, Sayı 1, ss:33-41.
Berk, Ö. (2005). Kuramlar Işığında Açıklamalı Çeviribilim Terimcesi, İstanbul: Multilingual.
Bernardo, A.M. (2001). Translatorisches Kompetenz- Entwicklung des Begriffes in der Leipziger Übersetzungswissenschaftlichen Schule, in: Translationskompetenz, Fleischmann, E., Schmitt P.A., Wotjak, G., Staufenburg Verlag.
Batı, U. (2007). Reklamlarda Retorik Figürlerin Kullanımı, Öneri Dergisi, Cilt, 7, Sayı 28, ss:327-335.
Batı, U. (2006). Reklam Dilinin Biçimbilimsel Nitelikleri Üzerine Bir İçerik Analizi, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, Sayı 4, ss:149-166.
Bayraktaroğlu, Ali M. (2009). Çağdaş Zamanların Hileli Güdüleyicileri: Reklam Fotoğrafları, içinde: Reklamcılık: Bakmak ve Görmek, Derleyen: Derya Tellan, Ankara: Ütopya Yayınevi.
Çamdereli M. (1999). Bir Terimce Arayışında Reklam, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Yıl 1999, Cilt 0, Sayı 9, ss: 231-238.
Çamdereli, M. (2013). Reklamın Görme Dediği, İstanbul: Avrupa Yakası Yayıncılık.
Delise, J., Lee-Jahke H., Cormier M. (1999). Terminologie der Übersetzung, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Doyumağaç, İ. (2018). Söylem ve Metin Çözümleme, International Journal of Language Academy, Cilt 6/1, ss: 38-48, Mart 2018.
Hönig, Hans G./ Kussmaul, P. (1999). Strategie der Übersetzung, 5. Auflage, Tübingen: Gunter Narr Verlag.
Işıktan, S. (2018). Türkiye’de Reklam Tarihi Gelişimi ve Televizyon Reklam Araştırmaları, İstanbul: Hiperyayın.
İbiş, F. (2012). Yazılı Metin-Sözlü Metin Bağlamında Kur’an Metninin Mahiyeti, Dini Araştırmalar Dergisi, Temmuz-Aralık, Cilt: 15, Sayı:41, ss: 185-196.
İnce, I. (1993). Reklam Diline Dilbilimsel Bakış, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C,lt 10, Sayı 1, Temmuz 1993, ss. 231-245.
Kautz, U. (2002). Das Handbuch Didaktik des Übersetzens und Dolmetschens, 2. Auflage, München: Iudicium Verlag GmbH.
Kaya, F. (2018). Reklam ve Pazarlama Stratejileri; Bir Reklamda Olması Gerekenler, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:5, S: 99-111.
Kayaalp, İ. (2017). Reklamcılık Kitabı, İstanbul: Bilge Kültür-Sanat.
Kocakaya, A.H. (2016). Osmanlı Devleti Döneminde Reklamcılık Anlayışı ve 1908-1909 Tanin Gazetesi Örneği, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2016 15(1):119-148.
Meffert, H. (2000). Marketing, Grundlagen marktorientierter Unternehmensführung, Konzepte- Instrumente-Praxisbeispiel, 9. Auflage, Der Gabler Verlag.
Nord, C. (1989). Loyalität statt Treu, Vorschläge zu einer funktionalen Übersetzungstypologie, Lebende Sprachen XXXIV, 100-105.
Oğuz, D., G. Köprülü, S. (2016). Reklam Filmi Çeviri Sorunsalı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9 Sayı: 43, Nisan 2016.
Reiss, K.; Vermeer, H.J (1984). Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie, Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
Reiss, K. (1986). Möglichkeiten und Grenzen der Übersetzungskritik, 3. Auflage, München: Max Hueber Verlag.
Reiss, K. (1993). Texttyp und Übersetzungsmethode, Der operative Text, 3. Unveränderte Auflage, Heidelberg: Julius Groos Verlag.
Sager, C. (1994). Die Übersetzung im Kommunikationsprozess: der Übersetzer in der Industrie, in: Übersetzungswissenschaft (Eine Neuorientierung) Mary Snell-Hornby, S:331-378, 2. Auflage, Tübingen und Basel: Franke Verlag.
Özkan, A. (2014). Reklam Yönetimi, Yayın No:2014-19, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
Özbent, S. (2017). Übersetzungsstrategien Von Smith/ Klein-Braley Diskutiert Anhand von Werbeübersetzungen ins Türkische, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic Volume 12/5, P. 307-318
Özbent, S (2021). Reklam Çevirilerinde Sözel ve Görsel Metaforların Önemi, s:428-447, Taras Shevchenko 7th International Conference on Social Sciences, 24-25 November 2021, Ankara.
Özsoy, T. (2015). Reklamı Okumak, İstanbul: Hiperlink
Pektaş, H. (1987). Reklam Nedir? İşlevi ve Etkileri Nelerdir?, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, ss:221-230.
Serttaş, A. (2017). Reklam (Temel Kavramlar, Teknik Bilgiler, Örnekler), 3. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
Smith, V. (2006). Werbetexte, in: Handbuch Translation, Snell Hornby, 2. verbesserte Auflage Tübingen: Srauffenburg Verlag.
Smith V.; Klein-Braley, C. (1995). Advertising — A five-stage strategy for translation; içinde: Translation as Intercultural Communication, Hornby, M.S; Jettmarova, Z; Kaindl, K., p:173-185, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Tahir Gürçağlar Ş. (2014) Çeviribin ABC’si, 2. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
Topsümer, F. ve Elden, M. (2020). Reklamcılık; Kavramlar, Kararlar, Kurumlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
Tosun, M. (1996). Metin Türleri Bağlamında Çeviri Problemleri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
https://www.youtube.com/watch?v=wvmuJKr76_M
https://www.youtube.com/watch?v=TMopDuSZSUA&list=PL3F420229EFB4DA8E&index=10
https://www.youtube.com/watch?v=Mha3wMOfcTU
https://www.youtube.com/watch?v=rt0SOZlbt4E
https://www.youtube.com/watch?v=GyVbjjI1-mA
https://www.youtube.com/watch?v=rvY2UICKjR8