Oğuz Atay’ın “Unutulan” adlı hikâyesinin postmodern unsurlar açısından incelenmesi

Postmodern yapıtların anlamlandırılması metnin anlam alanının okur tarafından çoğu zaman doğru çizilememiş olması nedeniyle zor olmakta ve okur bu yapıtlara nasıl yaklaşması gerektiği konusunda zorluk yaşamaktadır. Oğuz Atay, Cumhuriyet dönemi Türk Edebiyatında postmodernizmin ilk örneğini “Tutunamayanlar” romanı ile vermiştir. Bu çalışmada, Türk Edebiyatının postmodern akım temsilcilerinden Oğuz Atay’ın “Korkuyu Beklerken” adlı kitabından “Unutulan” öyküsündeki postmodernist izlere ışık tutmak amaçlanmıştır. Çalışmada; metnin kurmaca/üstkurmaca özellikleriyle birlikte metinlerarası gönderimi, zamansal yapısı ile bilinç akışı ve iç monolog gibi bazı anlatım teknikleri ele alınmıştır. Öyküde anlamı oluşturan simge ve imgeleri kullanarak hem metni açıklama hem de metindeki postmodern izdüşümleri gösterme adına izlenen yöntem, okur merkezli okumadır. Bu bağlamda Alımlama Estetiği kuramından yararlanılmıştır. Yapılan çözümleme çalışmasının, postmodernist akımın ürünü olan yapıtlara nasıl yaklaşılması gerektiği konusunda başta okurlara sonrasında ise Türk Dili ve Edebiyatı dersi öğretmenlerine, Türkçe öğretmenlerine ve öğrencilere de rehberlik etmesi beklenmektedir. Bunun yanı sıra bu eserlerin, yüzeysel okumanın ötesinde derin bir anlam ile okuma yoluyla içselleştirilmesi noktasında da hem okurlara hem de öğrencilere katkı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Oğuz Atay, Alımlama Estetiği, postmodern öykü, bilinç akışı, metinler arasılık

An examination of Oğuz Atay's story "Unutulan" in terms of postmodern elements

The interpretation of postmodern works is difficult because the meaning field of the text is often not drawn correctly by the reader, and the reader has difficulties in how to approach these works. Oğuz Atay gave the first example of postmodernism in Turkish Literature of the Republican period with his novel "Tutunamayanlar". In this study, it is aimed to shed light on the postmodernist traces in the story "Unutulan" from the book "Korkuyu Beklerken" by Oğuz Atay, one of the postmodern representatives of Turkish Literature. In the study; some narrative techniques such as intertextual reference, temporal structure, stream of consciousness and inner monologue are discussed together with the fictional/metafictional features of the text. The method followed in order to both explain the text and show the postmodern projections in the text by using the symbols and images that make up the meaning in the story is reader-centered reading. In this context, the theory of reception aesthetics was used. It is expected that the analysis study will guide the readers and then Turkish teachers and Turkish Language and Literature course teachers on how to approach the works that are the products of the postmodernist movement. In addition, it is thought that these works will contribute to readers and students in terms of internalizing them through reading a deep meaning beyond superficial reading.

Keywords:

Oğuz Atay, Reception Esthetics, postmodern story, stream of consciousness, intertextuality,

PDF

___

Akın, Zafer, (2001) Zekanın Efendisi Bilinçaltı, http://www.egitimplatformu.net/yazarlar/aysesahinboy/zekanin_efendisi_bilincalti.htm
Aksoy, N. (2001), Türk Romanında Yenilikçi Yönelişler, Çağdaş Türk Yazını, yayına hazırlayan Zehra İpşiroğlu Adam Yayıncılık, İstanbul.
Aktulum, K., ( 1994), metinler arası nedir? Tanım- kuram, Kuram Dergisi.
Atay, O. (2022), “Unutulan”, Korkuyu Beklerken, İletişim Yayınları, İstanbul.
Aysever, R. L. ( 2004 ), Bu Çağın Metinleri, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, cilt 21, sayı 2, Ankara
Birkök, M. C. (1998), Modernizmden Postmodernizme: Yeni Problemler, https://www.academia.edu/18282313/Modernizmden_Postmodernizme_Yeni_Problemler
Dowling, C. (1999), Sindrella Kompleksi, Öteki Yayınevi, İstanbul.
Eagleton, T. ( 2004), Edebiyat Kuramı Giriş, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Gander, M. J., & Gardiner, H. W. (2010). Çocuk ve ergen gelişimi (7. Baskı). Ankara: İmge.
Hançerlioğlu, O. (2012). Felsefe Ansiklopedisi, Kavramlar ve Akımlar. Cilt 1. İstanbul: Remzi Kitapevi.
İnan, Ruhi. (2004), gökkubbedesöylenmemişhiçbirsözyokturgillerdenbirroman ya da Oğuz Atay'ın tutunamayanlar'ında postmodern izdüşümler, Milli Eğitim Dergisi Sayı 163, Ankara.
İnce, B., Boztilki G., Özcan E. (2012). Necati Mert’in Zamansız Hikayelerinde Aile Özlemi ve Bir Huzur Figürü Olarak Çocuk. Türk Edebiyatında Sakarya Sempozyumu, (Tam Metin Bildiri/Sözlü Sunum)
İpşiroğlu, Z., (2001), Alımlama Boyutları Ve Çeşitlemeleri Yazın, Papirüs Yayınları, İstanbul. Menteşe, O.B, (1995 Mart), “Sanatta ve Edebiyatta Postmodernizm”, Türk Dili, Sayı 519.
Özdemir, (1999), Yazınsal Türler, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Sarıbaş, T. (2001) Ahmet Hamdi Tanpınar öyküsünde zaman-bilinç-bilinçaltı çatışması: bir örnek:yaz gecesi, https://www.ulkucudunya.com/index.php?page=haber-detay&kod=1276
Yalçınpınar, Z. (2003), Tutunamayan İnsanın İzinde Yürüyen Roman, http://home.arcor.de/oguzatay/zy-t.htm
Yücel, T. (2005), Yazın Gene Yazın, Can Yayınları, İstanbul.