Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Afganistan kökenli Özbek öğrenicilerin yazma becerisindeki hataların tespiti

Diğer yabancı dil öğretimi süreçlerinde olduğu gibi Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi sürecinde zorlukların yaşandığı alanlardan biri, yazma becerisidir. Yazma becerisinin geliştirmesi diğer dil becerilerine göre daha zordur ve zaman almaktadır. Bu duruma alanyazında muhtelif araştırmacılar tarafından dikkat çekilmiş ve farklı öğrenici gruplarının yazma becerilerindeki hataların saptanması yapılmıştır. Ancak Türkçe öğrenme konusunda son derece istekli olan Afganistan kökenli Özbek öğrenicilerin yazma becerisi yeterli düzeyde araştırılmamıştır. Afganistan'da süregelen istikrarsız ortam ve savaş şartları bölgede araştırma yapmayı zorlaştırsa da bu ülke yabancılara Türkçe öğretimi açından önem arz etmektedir. Çünkü ülke genelinde Türkoloji bölümlerinde, özel dil kurslarında, ilk-orta ve yüksek kademeli eğitim kurumlarında hâlihazırda Türkçe öğretilmektedir. Bu makalede Türkçe öğrenen Afganistan kökenli Özbek öğrenicilerin Türkçe yazma becerisi düzeyinde karşılaştıkları sorunların belirlenmesi ve çözüm önerileri sunulması amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini Mezar-ı Şerif’te Belh Üniversitesinde Türkçe eğitim gören 1. sınıf Afganistan kökenli Özbek öğreniciler oluşturmaktadır. Afganistan Özbekleri açısından Türkiye Türkçesi her ne kadar ana dillerine yakınlık sebebiyle öğrenilmesi kolay bir dil gibi görünse de gerek Farsçanın gerekse de Özbekçenin etkisiyle yazılı anlatımda hedef kitle tarafından pek çok hatanın yapıldığına şahit olunmaktadır. Bu çalışma çerçevesinde söz konusu hatalar, kategoriler hâlinde analiz edilmiş çalışmanın sonunda ise bu hataları en aza indirebilmek adına bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Yabancı dil olarak Türkçe, yazma becerisi, Afgan Özbekleri

PDF

___

Abdurahmanov, Ş. (1980). Hazirgi Uzbek edebi tili. Özbekistan Neşriyatı.
Ak Başoğul, D. ve Can, F. S. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Balkanlı öğrencilerin yazılı anlatımda yaptıkları hatalar üzerine tespitler. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 10, 100-119.
Akkaya, A. ve Erol, S. (2019). Türkiye’de öğrenim gören Arap öğrencilerin Türkçe temel düzeyde yaşadığı dil bilgisi sorunları. Tarih Okulu Dergisi, 40, 549-559. http://dx.doi.org/10.14225/Joh1651
Altunkaya, H. (2021). Yurt dışında yabancı dil olarak Türkçe öğretmek: Sorunlar ve çözüm önerileri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1-33. https://dergipark.org.tr/tr/pub/befdergi/issue/59999/830898
Arslan, M. ve Klıcıc, E. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisinin gelişiminde karşılaşılan sorunlar: Bosna Hersek örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 169-182. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kusbd/issue/19381/205631
Balcı, H. A. (2016). Yabancı öğrencilerin yazılı anlatım becerileri: Karaman örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47), 39-47. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/written-expression-skills-of-foreign-students-karaman-sample.pdf
Başar, U. ve Coşkun, G. (2015). İranlılara yabancı dil olarak Türkiye Türkçesi öğretiminde önemli bir sorun: Yalancı eşdeğerlikler. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 497-512. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inesj/issue/40013/475732
Biçer, N., Çoban, İ. ve Bakır, S. (2019). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin karşılaştığı sorunlar: Atatürk Üniversitesi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 125-135. https://www.bilgicik.com/wp-content/uploads/2018/05/bicer_nursat_vdx.pdf
Boylu, E. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen temel seviyedeki İranlı öğrencilerin yazma problemleri. Zeitschrift für die Welt der Türken, 6(2), 335-349.
Boylu, E. ve Başar, U. (2015). Yurt dışında Türkiye Türkçesi öğrenen Türk dillilerin yazılı anlatım hataları: İran örneği. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 324-338. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inesj/issue/40015/475769
Bölükbaş, F. (2011). Arap öğrencilerin Türkçe yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies, 6(3), 1357-1367. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2415
Çangal, Ö. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde sosyal medya kullanımının yazma becerisine etkisine yönelik öğrenci görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Sonbahar Özel Sayı, 52-61. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gopsbad/issue/57502/795669
Çangal, Ö. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Cezayirli öğrencilerin yazma problemleri. V. Uluslararası sınırsız eğitim ve araştırma sempozyumu bildiri kitabı (ss. 286-296) içinde. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Derneği Yayınları.
Çangal, Ö. ve Göktaş, B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen temel seviyedeki Bosna Hersekli öğrencilerin yazma problemleri. Uluslararası Türk kültürü sempozyumu: Dil-tarih-coğrafya tam metin kitabı (ss. 274-286) içinde. ASOS Yayınları.
Çelik, M. E. (2019). Yazılı metinlerde ölçme ve değerlendirme. M. N. Kardaş ve R. Koç (Ed.). Türk Dili I yazma becerisi (ss. 270-327) içinde. Pegem Yayınları.
Demiriz, H. N. ve Okur, A. (2019). Türkçe öğretiminde yazma öğretimine akademik Türkçe aşamasında yabancı öğrenciler üzerinden bir bakış. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 436-449. https://doi.org/10.16916/aded.525728
Dizeli, M. ve Sonkaya, Z. Z. (2021). Birinci ve ikinci yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yaptığı dilbilimsel hatalar. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(1), 225-234. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsadergisi/issue/61177/742666
Emek, M. (2021). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Cezayir 2 Üniversitesi Türkoloji Bölümü öğrencilerinin temel düzey (A1-A2) yazılı anlatımlarının incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 3(1), 46-74. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksued/issue/63430/936315
Genç İlter, B. (2014). Yabancı dil öğretiminde yazma becerisi nasıl geliştirilebilir? Dil Dergisi, 163, 36-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dilder/issue/47678/602276
Gürler, M. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Suriyeli öğrencilerin yazılı anlatımlarında hata çözümlemesi [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi].
İltar, L. (2021). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin C1 yazma sınavındaki dil bilgisi hatalarının düzeylere göre dağılımı. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 129-147. https://doi.org/10.35675/befdergi.848590
Karadavut, G. (2020). Ukraynalılara yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan problemler. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 46, 188-198. https://doi.org/10.17498/kdeniz.691433
Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Korkmaz, Z. (2007). Türkiye Türkçesi grameri şekil bilgisi. TDK.
Orhan, M. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerden B1 düzeyinde yazma becerisi üzerine bir inceleme [Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi].
Şahin, E. Y. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yazılı anlatımlarındaki ek yanlışları. Tarih Okulu Dergisi, 6(15), 433-449. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/144730
Şengül, K. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde alfabe sorunu. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 325-339. https://doi.org/10.7884/teke.245
Tursunov, U. (1992). Hazirgi Uzbek edebi tili. Uzbekistan Naşriyatı.
Türkçe sözlük. (2009). (10. baskı). Türk Dil Kurumu.
Ungan, S. (2007). Yazma becerisinin geliştirilmesi ve önemi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 461-472.