Özgün baskıda tipo baski makinalarının kullanımı

Yazının gelişimiyle bilgi kaydedilebilir ve iletilebilir olmuştur. Uygun olan her malzeme yazmak için kullanılmıştır. Parşömen katlanabilen yapısıyla kitabın atası olmuştur. El yazmasının zahmetli, hünerli, maliyetli ve yavaş süreçli bir çözüm oluşu baskının doğmasında etkendir. Kâğıt üzerine ilk baskı örnekleri tahta kalıplar yoluyla Uzak Doğu’da gerçekleştirilmesine rağmen Almanya’da Johannes Gutenberg, hareketli hurufat ve baskı presini geliştirerek baskıda devrim yapmıştır. Kurşun alaşım harflerin tek tek ve yan yana dizilerek kalıp oluşturulduğu tipo baskı sisteminde baskı işi bittikten sonra kalıplar bozularak harfler kasalardaki yerlerine geri dağıtılmaktadır. Uzun süren baskı öncesi ve baskı sonrası süreçlerini hızlandırmak için birçok geliştirme yapılmasına rağmen tipo baskı masaüstü yayıncılıkta bilgisayar sistemlerinin kullanılmaya başlamasıyla yerini ofset ve sayısal baskıya terk etmiştir. Âtıl durumdaki eski tipo baskı makinaları ve donanımlarını günümüzde sanatçılar özgün baskıda, grafik tasarımcılar iş üretiminde ve okullar tipografi ve grafik eğitiminde kullanılmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden faydalanılan bu çalışmanın amacı tipo baskı makinası ile çalışan güncel birçok sanatçının özgün baskı alanındaki çıktılarını araştırarak geçmişten günümüze alan ile ilgili bir inceleme yapmaktır. Tarihsel süreç içerisinde tipo baskının dönüşümü ve tipo baskı makinası ile özgün baskı alanında üretim yapan birçok atölye incelenmiş, konuya dair literatür araştırması yapılarak sürecin karşılaştırılması ile bir değerlendirme ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Tipografi, Özgün baskı, Tipo baskı, Grafik tasarım, Matbaa

PDF

___

Çelik, M.& Ünal, A. (1997). Dizgi Teknolojisi Temel Ders Kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
Erçin, K. (1961). Matbaa Teknisyenleri için Faydalı Bilgiler. Ankara: Mars Matbaası.
Evliyagil, Ş. (1985). Basım Sanayii’nin Temel Kavramları. Ankara: Ajans-Türk Bilim Yayınları Serisi No:3.
Glocker, W. (2007). Drucktechnik. Ein Begleitbuch zur Ausstellung im Deutschen Museum. Münih: Almanya.
Grabowski, S.E. & Fick, B. (2012). Baskıresim: Kapsamlı Materyaller ve Teknikler Rehberi. Printmaking: Complete Guide to Materials and Processes. (Çev: S. A. Eskier & A. Z. Tunç). İzmir: Karakalem Kitabevi Yayınları. ISBN:9786054146086
İpek, A.R. (2023). Masaüstü yayıncılıkta baskı öncesi ve baskı sonrası. S. Südor (Editör), Masaüstü Yayıncılık içinde (s. 19-40). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları. ISBN:978-605-136-632-6
Meggs, P. B. (2012). Meggs’ History of Graphic Design 5th Edition. ABD: Wiley
Özcoşkun, A. & Mert, H. (1990). M.E.B Devlet Kitapları - Tipo Baskı Teknolojisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Pektaş, D. (1992). Çağdaş Grafik Tasarımın Gelişimi. Yapı Kredi Yayınları: İSTANBUL. ISBN 975-363-030-1
Sabev, O. (2006). İbrahim Müteferrika ya da İlk Osmanlı Matbaa Serüveni. İstanbul: Yeditepe Yayınevi. ISBN 9756480424
Sarıkavak, N.K. (1997). Tipografinin Temelleri. ANKARA: Doruk Yayınları. ISBN 9755531815
Sarıkavak, N.K. (2005). Sayısal Tipografi :1 Basımcılık ve Yayıncılıkta Aygıt, Donanım ve Yazılım Teknolojisinin Gelişimi. ANKARA: Başkent Üniversitesi Yayınları. ISBN 9758571044
Sarıkavak, N.K. (2009). Çağdaş Tipografinin Temelleri. ANKARA: Seçkin Yayınları. ISBN 9753477724
Britannica (2006). Johannes Gutenberg-German printer. https://www.britannica.com/biography/Johannes-Gutenberg (Erişim: 19.05.2023).
British Library. (2013). Printed copy of the Diamond Sutra. https://www.bl.uk/collection- items/diamond-sutra (Erişim: 19.05.2023).
Brewer, J. (2017). Hacking Heidelberg: how Erik Spiekermann came to reinvent the printing process. https://www.itsnicethat.com/features/erik-spiekermann-reinvents-letterpress-printing-p98a-graphic-design-210817 (Erişim: 19.05.2023).
Dunlap, D. (2014). 1978 | ‘Farewell, Etaoin Shrdlu’ https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/times-insider/2014/11/13/1978-farewell-etaoin-shrdlu/ (Erişim: 19.05.2023).
Hatch Show Print. (2023.). About Hatch Show Print. https://www.hatchshowprint.com/about (Erişim: 19.05.2023).
Howard Iron Works. (2022). The Collection http://www.howardironworks.org/collection/pp-platen-intro.html (Erişim: 19.05.2023).
İmoga. (t.y.). Baskı Resim Nedir? https://www.imoga.org/tr/what-are-we-doing/what-is-print-picture (Erişim: 19.05.2023).
Koenig Bauer. (2023). History. https://www.koenig-bauer.com/en/holding/history/ (Erişim: 19.05.2023).
Kupferschmid, I. (t.y.). Erişim: The Story of Nebiolo. https://typenetwork.com/articles/the-story-of-nebiolo (Erişim: 19.05.2023).
Kvmgm. (2023). Özel Müzeler. https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-135633/ozel-muzeler.html (Erişim: 19.05.2023).
LaLinterna. (2023). Nosotros. https://lalinternacali.com/nosotros-2/ (Erişim: 19.05.2023).
Merriam-webster (t.y.). Printmaking. https://www.merriam-webster.com/dictionary/printmaking (Erişim: 19.05.2023).
Müze. (2023). Müzeler Tüm Türkiye. https://muze.gov.tr/muzeler (Erişim: 19.05.2023).
Narewska, E. (2015). The End of Hot Metal Printing. https://www.theguardian.com/gnmeducationcentre/2015/mar/03/end-of-hot-metal-printing-gnm-archive-teaching-resource (Erişim: 19.05.2023).
P98A. (2023). About P98a. https://www.p98a.com/about (Erişim: 19.05.2023).
Spiekermann. (2023). P98a. https://spiekermann.com/en/p98a/ (Erişim: 19.05.2023).
Tipoteca. (2023). Tipoteca: http://www.tipoteca.it/en/ (Erişim: 19.05.2023).
Görsel 1. https://www.freepik.com/free-photo/close-up-metallic-typesetting-letters_27506230.htm#from_view=detail_serie (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 2. https://www.freepik.com/free-photo/top-view-typesetting-parts_30588730.htm#from_view=detail_serie (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 3. Erçin, K. (1961). Matbaa Teknisyenleri için Faydalı Bilgiler. Ankara: Mars Matbaası
Görsel 4. Yazar koleksiyonu
Görsel 5. Yazar koleksiyonu
Görsel 6. http://www.feket.com.tr/kopyasi-film-lamineting-machine?lightbox=dataItem-jhw2atit__item-j9wkqyib (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 7. https://www.instagram.com/p/CjnRw5TP82R/ (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 8. https://www.instagram.com/p/Cq2OiWMI8Gw/ (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 9. Yazar koleksiyonu
Görsel 10. Yazar koleksiyonu
Görsel 11. Konrad Rainer. https://digital.deutsches-museum.de/de/digital-catalogue/collection-object/78461/#2 (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 12. http://www.howardironworks.org/collection/ (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 13. Kuş Makina Kataloğu (t.y.)
Görsel 14. https://de.wikipedia.org/wiki/Heidelberger_Druckmaschinen#/media/
Datei:Heidelberg-zweifarben-zylinder.jpg (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 15. https://www.cntraveler.com/shops/nashville/hatch-show-print (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 16. https://shop.hatchshowprint.com/collections/posters-prints/products/triple-johnny-cash (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 17. https://lalinternacali.com/nosotros-2/ (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 18. https://www.instagram.com/p/CrcHXhXtEMu/ (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 19. Fotoğraf: Posselt, N. https://www.itsnicethat.com/features/erik-spiekermann-reinvents-letterpress-printing-p98a-graphic-design-210817 (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 20. https://www.p98a.com/about (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 21. https://mizdruk.bigcartel.com/ (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 22. https://mizdruk.bigcartel.com/product/one-off-typo-poster-1-067 (Erişim: 19.05.2023)
Görsel 23. https://mizdruk.bigcartel.com/product/serial-letterpress-print (Erişim: 19.05.2023)