İtalyanca ve Türkçe Belirsiz Nicelik İfadelerinde Adların Kullanımı Üzerine Bir İnceleme

Evrensel kavramlardan biri olan nicelik kavramı, insanın düşünme sürecinde geniş yer alan çok boyutlu bir kategoridir. Dilbilimde de araştırma konusu olan nicelik, belirli ve belirsiz olmak üzere iki türe ayrılır ve dilde farklı şekillerde ifade edilir. Belirli nicelik sayılarla, formüllerle ve sembollerle ifade edilirken belirsiz niceliğin ifadesinde çeşitli dilbilgisel ve sözcüksel araçlar kullanılır. Sözcüksel seviyede nicelik ad, sıfat, zarf, eylem vb. sözcük türleri ile ifade edilir. Çeşitli dillerde belirsiz nicelik ifade etmede adların yaygın olarak kullanıldığı görülmüştür. Gerçek anlamları somut varlıklar ifade eden bu adlar başka varlık ya da kavram adlarıyla bir araya getirilerek kullanıldığında anlam kaymasına uğrayarak belirsiz nicelik ifade etme araçlarından biri haline gelir. Adların yer aldığı nicelik ifadeleri, varlık veya kavramlardan oluşan belirsiz bir çokluğu ya da belirsiz bir azlığı ifade ederken, aynı zamanda bunları yoğunluk, düzenlilik, hareketlilik gibi bazı nitel belirtilere göre de tanımlar, konuşucuların öznel değerlendirmesini ve duygularını yansıtır. Belirsiz nicelik ifadeleri diller arası benzerlikler göstermekte birlikte ürünü oldukları ulusa ve kültüre özgü özellikler taşımaktadır. Bu çalışmada, adların kullanıldığı İtalyanca ve Türkçe belirsiz nicelik ifadeleri, adların yer aldığı anlamsal alanlar, anlamları ve yapıları açısından karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Giriş bölümünde nicelik kavramı, nicelik ifadelerinde adların kullanımı ve yer aldıkları anlamsal alanlar açıklanmıştır. Kullanılan yöntemler belge tarama ve karşılaştırmalı tanım çözümlemesi, anlamsal ve yapısal karşılaştırma olarak belirtilmiştir. Belirlenen İtalyanca ve Türkçe nicelik ifadeleri bulgular bölümünde aktarılmış, yorumlar bölümünde ise anlam ve yapı açısından karşılaştırmalı olarak ele alınmışlardır. Elde edilen sonuçların yabancı dil olarak İtalyanca ve Türkçe öğretimine ve kültürlerarası çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Belirsiz nicelik, İtalyanca, Türkçe, adlar

A Review of The Use of Nouns in Italian and Turkish Indefinite Quantity Expressions

The concept of quantity is a multidimensional category that takes place in the human thinking process. In linguistics, definite quantity is expressed in terms of numbers, formulas and symbols, whereas numerous grammatical and lexical means are used to express indefinite quantity. When indefinite quantity expressions are investigated, nouns are found to be commonly used in expressing quantity. Those nouns whose real meanings express concrete entities, transform into tools for expressing indefinite quantity by undergoing semantic shifts when used with other conceptual words. Indefinite quantity expressions show similarities between languages, even though they carry the specific natural and cultural characteristics. In this study, Turkish and Italian indefinite quantity expressions, in which nouns are used, have been studied comparatively in terms of semantic fields, meanings and structures. In the introductory part, the definition of the concept of quantity, the use of nouns in quantity expressions, and the semantic fields in which they appear are discussed. The methods employed are document scanning and comparative definition analysis, semantic and structural comparison. Based on the conducted screening of Italian and Turkish descriptive dictionaries and the analysis of the definitions, indefinite quantity expressions in which nouns are used were identified and presented in the findings section under two headings: indefinite multitude and indefinite fewness expressions. The structural and semantic comparison of the quantity expressions examined is covered in the comments section. It is hoped that the results obtained will contribute to the teaching of Turkish and Italian as a foreign language, and intercultural studies.

Keywords:

Indefinite quantity, Italian, Turkish, name,

PDF

___

Aksan, Y. et al. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). In Proceedings of the Eight International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2012). İstanbul. Turkiye. 5 Aralık 2017 tarihinde http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2012/papers.html adresinden erişildi. Аksenova, К. А. (2014). Osobennosti Kachestvennıyh Parametrov i Sintakticheskogo Povedeniya Kvantifikatorov Neopredelyonno Bolšogo i Neopredelyonno Malogo Kolichestva v Sovremennom Angliyskom Yazıyke. Filologicheskiye Nauki. Voprosıy Teorii i Praktiki, 2 (32), II, 13-18. Akulenko, V.V, Švachko, S.A., Bukreeva, E.İ ve diğerleri. (1990). Kategoriya Kolichestva v Sovremennıyh Evropeyskih Yazıykah. Kiev: Naukova Dumka. Alekseyeva, E. N. (2003). Reprezentacia Koncepta “Neopredelennoe Mnojestvo” İmenami Suštestvitelnıymi v Sovremennom Angliyskom Yazıyke. Doktora tezi, BGUEP, İrkutsk. Arutyunova, N. D. (2005). Problema Chisla. N. D. Arutyunova (Ed.), Logicheskiy Analiz Yazıyka. Kvantitativnıy Aspekt Yazıyka içinde (ss. 6-21). Moskva: İndrik. Bordyugova, K. A. (2015). Osobennosti Grammatikalizacii Predmetnıyh İmen-Kvantifikatorov Neopredelenno-Mologo Kolichestba (Na Materiale Francuzskogo i Russkogo Yazıykov). Vestnik Cherepoveckogo Gosudarstvennogo Universiteta, 8, 41- 44. Corpus CORIS. 5 Aralık 2017 tarihinde http://corpora.dslo.unibo.it/TCORIS/ adresinden erişildi. Corriere della Sera. Dizionario di Italiano. 20 Temmuz 2017 tarihinde http://dizionari.corriere.it/dizionario_italiano/ adresinden erişildi. Gabrielli, A. (2011). Grande Dizionario Italiano. Hoepli.it. 20 Temmuz 2017 tarihinde http://www.grandidizionari.it/Dizionario_Italiano.aspx adresinden erişildi. Galich, G. G. (2002). Kognitivnaya Kategoriya Kolichestva i Eyo Realizaciya v Sovremennom Nemeckom Yazıyke. Omsk: OmGU. Kochergo, D. C. (2014). Vıyrajenie Kategorii Kvantitativnosti v Metaforah Neopredelennogo Mnojestva v Belorusskom Yazıyke. Vesnik MDPU, 96-100. Kuzina, İ. Y. (2014). Kategoriya Kolichestva i Eyo Vıyrajeniye v Yazıyke (Vvedenie v Problematiku). Magıster Dıxıt, 1 (13), 108- 117. La Repubblica.it. (2011). Dizionario di Italiano dalla A alla Z. Hoepli. 20 Temmuz 2017 tarihinde http://dizionari.repubblica.it/italiano.php adresinden erişildi. Lukyanova, A. İ. (1986). Leksiko-Semanticheskaya Gruppa Obrazıy Mnojestva. A. İ. Lukyanova (Ed.), Ekspressivnaya Leksika Rasgovornogo Upotrebleniya içinde (ss. 123-138). Novosibirsk: Nauka. Panfilov, V. Z. (1977). Filosofskie Problemıy Yazıykoznaniya. Moskva: Nauka. Rahilina E. V., Su-Hyon, L. (2009). Semantika Leksicheskoy Mnojestvennosti v Russkom Yazıyke. Voprosıy Yazıykoznaniya, 4, 13- 40. Ryabceva, N. K. (2000). Razmer i Kolichestvo v Yazıykovoy Kartine Mira. N. D. Arutyunova (Ed.), Logicheskiy Analiz Yazıyka. Yazıyki Prostranctv içinde (ss. 108-116). Moskva: Yazıyki Rus. Kulturıy. Sergeyev, V. A. (1996a). О Kolichestvennoy Metafore. Russkaya rech, 4, 63- 66. Sergeyev, V. A. (1996b). Kategoriya Kolichestva i Osobennosti Eyo Vıyrajeniya v Yazıyke Publicistiki. Doktora tezi, MGU, Moskva. Turaeva, Z. Y., Birenbaum, Y. G. (1985). Nekotorıye Osobennosti Kategorii Kolichestva. Voprosıy Yazıykoznaniya, 4, 122- 130. Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük. 20 Temmuz 2017 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts adresinden erişildi. Türk Dil Kurumu. (1988). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu. Zingarelli, N. (1996). Vocabolario della Lingua Italiana (12. bs.). Bologna: Zanichelli.