İNSANİ GELİŞİM ENDEKSİNİN ABRAHAM MASLOW’UN İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ KURAMI ÇERÇEVESİNDE TEKRAR DEĞERLENDİRİLMESİ

Geçmişten günümüze üzerinde sorgulanan ve tartışılan mutluluk, huzur ve refah gibi kavramlar temelde toplumların daha iyi yaşayabilmelerine referans olan ve insani gelişmişliklerini de belirli düzeyde yansıtan unsurlardır. Ulusal ya da uluslararası kurum ve kuruluşlar gelişmişlikleri toplum nezdinde ölçebilmek için türlü endeksler geliştirmiştir. Bu endekslere örnek olarak; İnsani Gelişim Endeksi, Daha İyi Yaşam Endeksi, Basın Özgürlüğü Endeksi ve Girişimcilik Endeksi verilebilir. Çalışma, Birleşmiş Milletler tarafından önerilen ve insanların yaşam kalitesini ölçümlenmeye çalışıldığı İnsani Gelişim Endeksinin, yeniden değerlendirilmesi üzerine kurgulandırılarak, refaha farklı bir boyut olarak bir de Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisine göre tekrar şekillendirilmiştir. Çalışmada, Maslow’un Piramidini oluşturan ihtiyaç göstergeleri alanında uzman bir sosyologun görüş ve önerileri dikkate alınıp tekrar şekillendirilerek, verileri elde edilen dünya ülkelerinin kendi aralarında sıralanması sağlanmıştır. Özellikle belli başlı kriterler ilk defa bu çalışma ile analizlere dahil edilmiştir. Aslında çalışma bireyin ihtiyaçlarının giderebildiği toplumların çok daha refahta olabileceği fikri üzerine kurgulanmıştır. Çalışmada yöntem olarak kantitatif araştırma yöntemlerinde önemli bir alan olan yöneylem araştırması disiplini altında yer alan “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri” kullanılmıştır. Bu yöntemlerden de literatürde sıkça karşılaşılan Çok Nitelikli Fayda Teorisi (MAUT) ve TOPSIS yöntemleriyle önce ülkeler arası (verileri elde edilebilen) performanslar belirlenmiş sonra da bu sıralamaların hem kendi aralarındaki tutarlılığının hem de İnsani Gelişim Endeksi (İGE) ile olan tutarlılığının ölçümü için de Kendall Tau sıra korelasyonu ile ilişkilerin gücü ve yönü hesaplanmıştır. İkili korelasyonlar incelendiğinde de özellikle MAUT ile elde edilen sıralamaların TOPSİS ile olan sıralamalara göre çok daha yüksek korelasyon gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

MAUT, İnsani Gelişim Endeksi, TOPSIS, Refah Ölçümlemeleri, Kendall Tau Sıra Korelasyonu

Evaluation of Human Development Index in the Framework of Abraham Maslow Hierarchy of Needs

The concepts such as happiness, peace and prosperity, which have been questioned and discussed from past to present, are fundamentally reference to the better survival of societies and reflect the human development at a certain level. National or international institutions and organizations have developed different indexes to measure similar or different developments As an example of these indexes; Human Development Index, Better Life Index, Press Freedom Index and Entrepreneurship Index can be given. The study was constructed on the re-evaluation of the Human Development Index, which was proposed by the Unıted Nations (UN). It was aimed at measuring the quality of life of people, and ıt was reshaped as a different dimension of welfare according to Maslow Hierarchy of Needs. Different criteria from different area including health, life satisfaction, security, income, education, environment, civil participation , which are thought to be included in the Maslow hierarchy of needs, have been tried to be taken up with a current approach. In this study, the needs of Maslow's Pyramid were re-shaped by taking into consideration the opinions and suggestions of a sociologist who is expert in their field, and it was ensured that various countries of the world were ranked among themselves using various Multi Criteria Decision Making Techniques. In particular, some of the criterias were included in the analysis first time. In fact, the main purpose of the study is to think that the societies where the needs of the individual can meet are much more prosperous. With this in mind, Maslow's principles are diversified and replicated with the expert opinion and reveal the rankings of various countries whose data can be reached. In the study, country performances were determined by Multi Attribute Utility Theory (MAUT) and TOPSIS methods, and then the strength and direction of Kendall Tau rank correlation was calculated to measure both the consistency of these rankings with Human Development Index (İGE). When paired correlations were examined, it was found that MAUT rankings showed higher correlation than TOPSIS rankings with İGE.

Keywords:

Human Development Index, Welfare Measurements, Kendall Tau Rank Correlation, MAUT, TOPSIS,

PDF

___

Akar, H. (2015). “Farklılaşan Refah Ölçüm Yöntemleri ve Eğitim Açısından Türkiye’nin Değerlendirilmesi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt 52, Sayı 606, ss:23-39.
Alkire S. (2002). “Dimensions of Human Development”. World Development, Volume 30, Issue 2, pp: 181–205.
Anand, S. & Sen, A. (1994). “Human Development Index: MethodologyandMeasurement”, Human Development Occasional Papers, pp: 1-15.
Arpacıoğlu, Ö. & Yıldırım, M. (2011). Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluğun Analizi”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, ss. 60-76, 2011.
Clarke, M., Islam, S. M., & Paech, S. (2006). Measuring Australia's well-being using hierarchical needs. The Journal of Socio-Economics, 35(6), 933-945.
Diener E. & Diener, C. (1995). “Thewealth of Nations Revisited: Incomeand Quality of Life”, Social Indicators Research, 36(3), pp:275-286.
Doğan, E. M. & Tatlı, H. (2014) “İnsani Gelişme ve Yoksulluk Bağlamında Türkiye’nin Dünyadaki Yeri”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1), ss: 99-124.
Doğan, H. G. & Gürler, Z. (2013). “Türkiye’nin İnsani Gelişme Endeksinin Analitik Olarak Değerlendirilmesi”, Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2), ss:69-76.
El Gibari, S. GÓMEZ, T. & Ruiz, F. (2019). “BuildingCompositeIndicators Using MulticriteriaMethods: A Review.”, Journal of Business Economics, 89(1), pp:1-24.
Easterlin, R. A. (1974). “Doeseconomicgrowthimprovethehumanlot? Someempiricalevidence”. In P. A. David & M. W. Reder (Eds.), “Nations andhouseholds in economicgrowth: Essays in Honor of MosesAbramovitz”, New York, NY: AcademicPress. .pp. 98–125.
Feinberg, J. (1973). “SocialPhilosophy”, Prentice-Hall, pp. 12.
Gökdemir, Ö. & Öztürk, M. (2015). “Fayda, Sosyal Seçim ve Mutluluk”, İktisatta Davranışsal Yaklaşımlar, ss:39.
Güney, S. (2007). “Yönetim ve Organizasyon”, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, ss:294.
Gürses, D. (2009). “İnsani Gelişme ve Türkiye”, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), ss:339-350.
Güvenen, O. (1992). “Bir İstatistikçi Gözüyle: İnsanca Gelişme Raporu”, İnsanca Gelişme Birinci Türkiye Konferansı (Rapor), UNDP, 7-8 Eylül, Ankara.
Hausman, D. & Mcpherson, M. S. (2000). “Economic Analysis and Moral Philosophy”, Cambridge UniversityPress, Cambridge, pp. 101.
Hicks A. D. (1997). “Theinequality-adjustedhumandevelopmentindex: A constructiveproposal”, World Development, 25(8), pp.1283-1298.
Huppert, F. A. (2009). “Psychological Well-being: Evidence Regardingits Causesand Consequences”, Applied Psychology: Health And Well-Being, 1 (2), 137–164.
Huppert, F. A. (2008). “State-of-sciencereview: SR-X2 Psychological Well-being: Evidence Regardingits Causes And Consequences.”, London, UK: Government Office forScience.
Hwang, C. L. & Yoon, K. (1981). “Methods form ultipleattributedecisionmaking.” In Multipleattributedecisionmaking, Springer, Berlin, Heidelberg, pp. 58-59.
Kabaş, T. (2009). “Gelişmekte Olan Ülkelerde Yoksulluğun Nedenleri ve Yoksullukla Mücadele Yolları”, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana, ss. 2-41.
Kahneman, D., Diener E. & Schwarz, N. (1999) “Well-being: Thefoundations of Hedonic Psychology”, Russell Sage Foundation, pp: 3-25.
Kaya, P., Çetin, E. & İpekçi Kuruüzüm, A. (2011). “Çok Kriterli Karar Verme İle Avrupa Birliği Ve Aday Ülkelerin Yaşam Kalitesinin Analizi”, Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, (13), pp:80-94.
Koçel, T. (1982). “İşletme Yöneticiliği”, İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi Yayınları No:132, İstanbul, ss:304.
Kravis, I., Heston, A. & Summers, R. (1978). “International Comparisons of Real Product And Purchasing Power”, International Bank for Reconstructionand Development, Washington, DC, pp. 222.
Keeney R. L. & Raiffa, H. (1993). “Decisions With Multiple Objectives–Preferences And Value Tradeoffs”, Cambridge University Press, Cambridge & New York, pp: 569.
Kruger, P. S. (2011). “Wellbeing The Five Essential Elements” Applied Research in Quality of Life, 6(3) pp:325-328.
Kul, Y., (2012). “Alışılmamış İmalat Yöntemlerinin Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Metotlarının Kullanılması”, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, ss:34.
Lootsma, F. A., (2007). “Multi-Criteria Decision Analysis Via Ratio and Difference Judgement”, Vol. 29, Springer Science& Business Media, pp:1.
Løken, E. & Botterud, A. (2005).“Planning of Mixed LocalEnergy Distribution Systems: A Comparison of Two Multi-Criteria Decision Methods”, 28th Annual IAEE International Conference, Taipei, Taiwan.
Maslow, A. H. (1943). A Theory of Human Motivation. Psychological Review, 50(4), 370-96.
Maslow, A. H. (1970b). Religions, values, and peak experiences. New York: Penguin. (Original work published 1964)
Melloul, A. J., & Collin, M. L. (2002). Prioritization of sustainable groundwater management needs: The case of Israel’s stressed coastal aquifer. Environment. Development and Sustainability, 4(4), 347–360.
Parıltı, C. (1999). “Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kuramında Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı”, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 4(4), ss:267-277.
Rowntree, B. S. (1922). “Poverty-A Study of Life”, pp:126.
Sen, A. (1976). “Liberty, Unanimity and Rights”, Economica, 43(171), pp.217-245.
Sen, A. (1989). “Development as Capability Expansion”, Journal of Development Planning 19: 41-58.
Şeker, F. & Çetin, M. (2012). “Faydacı Refah Ekonomisi: Amartya Sen’in Eleştirisi”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (24), ss:277-304.
Thérien, J. P. (1999). “Beyond The North-South Di¬vide: TheTwoTales of World Poverty”, Third World Quarterly, 20(4), pp: 723-742.
Türk Dil Kurumu, (Erişim), 6 Haziran 2019, (http://www.tdk.gov.tr)
UN Development Program, (1990). Human Development Report, Oxford University Press, New York.
UN Development Program, (1995). Human Development Report, Oxford University Press, New York.
Ülgener, F. S. (1991). “Milli Gelir, İstihdam ve İktisadî Büyüme”, Der Yayınları, 7. Basım, İstanbul, ss. 61.
Ünlü, E. Ö. (2017). “Refah Devletinin Krizi, Sosyal Politikada Dönüşüm ve Temel Gelir”, Mülkiye Dergisi, 41 (2), ss:123-166.
Vassiliev, V., Genova, K & Vassileva, M. (2005). “A Brief Survey of Multicriteria Decision Making Methods And Software Systems. Cybernetics and information Technologies”, 5(1):3-13.
Veenhoven, R. & Dumludağ, D. (2015). “İktisat ve Mutluluk”, İktisat ve Toplum Dergisi, 58, ss:46-51.
WHO, (2011). “MentalHealth: New Understanding”, The World Health Report 2001 -New Hope.
WHO, (1948). “Constitution Of The World Health Organization".
Yüksel, Ö. (2007). “İnsan Kaynakları Yönetimi”, Gazi Kitabevi, 6. Baskı, Ankara, ss:135-136.