Sürdürülebilir Bir Yönetim Paradigması: Ortopedik Engelli Bireylerin Afetlere Hazırlık Seviyeleri
Doğa veya insan temelli olarak meydana gelen afetler, nerede, ne zaman, nasıl ve hangi büyüklükte ortaya çıkacağı önceden tam olarak kestirilemeyen olaylardır. Ortaya çıkış biçimine göre bireysel veya kitlesel, sosyo-ekonomik ayrım gözetmeksizin oldukça geniş etki yaratabilen afet ve acil durumlar; başta insanlar olmak üzere canlılar ve çevre açısından ekonomik ve sosyal zararlara yol açabilmektedir. İnsan, çevre ve diğer canlılar açısından telafisi mümkün olmayan sonuçlara yol açan afetler olmadan önce özel bir çaba ve hazırlık sürecini gerektirmektedir. Bu hazırlık sürecinde engelli bireylerin, kendilerine özel önem atfedilmesi gereken bir kitleyi oluşturdukları düşünülmekte; karar vericiler tarafından üretilen plan, program ve politikalarda ayrıca dikkate alınmaları gerektiği savunulmaktadır. Afet ve acil durumlar açısından özel öneme sahip engelli bireylerin, bu tür olaylara bireysel hazırlık seviyelerinin ölçülmesinin amaçlandığı bu çalışmada, Karabük ilinde ikamet etmekte olan 322 ortopedik engelli bireye; İnal (2015) tarafından geliştirilen, 33 maddeden oluşan “Sağlık İnanç Modeli ’ne Dayalı Acil Durumlara/Afetlere Bireysel Hazırlık Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırma neticesinde engelli bireylerin afet ve acil durumlar konusunda farkındalık odaklı özel bilgilendirme ve eğitime ihtiyaç duydukları tespit edilmiştir. Engelli bireylere yönelik hazırlanacak olan afet ve acil durum plan, program ve politika süreçlerinde bireylerin engel derecesi ve engel grupları dikkate alındığı takdirde hedeflenen başarı seviyesinin yükseltilebileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Acil Durum, Afet, Afetlere Bireysel Hazırlık, Engelli Birey
A Sustainable Management Paradigm: Personal Disaster Preparadness Levels of People With Disabilities
Human or nature related disasters are usually unpredictable events of which time, place and impacts are difficult to forecast. Disasters and emergencies may have wide and severe impacts on lives regardless of individual or socio-economic distinctions of people and lead to economic, social and environmental damages. It requires a special effort and preparation process before disasters happen and cause heavy consequences for human and environment. In this preparation process, people with disabilities are thought to be a special group which should be given an extraordinary attention to. In overall disaster and emergency planning, decision makers should take people with disabilities into consideration in organizational program and policy making processes. In this study, it is aimed to measure the personal preparedness levels of individuals with disabilities living in Karabük for disasters and emergencies. A total of 322 disabled person living in Karabük was reached and surveyed about their personal disaster and emergency preparedness levels. In this survey a 33-item “Health Belief Model based Personal Disaster and Management Preparedness Scale” developed by Inal (2015) was used. As a result of the study, it has been determined that disabled individuals need special information and educational support focused on disaster and emergency situations. It was considered that taking the level and group of disabilities of people into consideration while preparing emergency plan and policies would increase the chance of success of recovery in disasters and emergencies.
___
- Akgül, A. ve Çevik, O. (2003) İstatistiksel Analiz Teknikleri, SPSS’te İşletme Yönetimi Uygulamaları, Ankara: Emek Ofset Ltd. Şti.
- Alpar, R. (2010) Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinde Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlilik- Güvenirlik, Ankara: DetayYayıncılık.
- Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
- Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu S., Yıldırım, E. (2005) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya: Sakarya Kitabevi Yayını.
- Arıkan, R. (2005) Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama, Ankara: Asil Yayın.
- Arslantürk, Z. (2001) Sosyal Bilimciler İçin Araştırma Metod ve Teknikleri, İstanbul: Çamlıca Yayınları.
- Baş, T. (2010) Anket, Ankara: Seçkin Yayıncılık ve San. ve Tic. Aş.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010) Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
- Cebeci, S. (2010) Bilimsel Araştırma ve Yazma Teknikleri, İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım.
- Davis, D. and Cosenza, R. M. (1998) Business Research for Decision Making, Boston: Pws-Kent Publishing Company.
- Erdoğan, İ. (2003) Pozitivist Metodoloji: Bilimsel Araştırma Tasarımı İstatistiksel Yöntemler Analiz ve Yorum, Ankara: ERK.
- Erkuş, A. (2009) Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Hair Jr., J.F., Black, W.C., Babin, B.J. and Anderson, R.E. (2010) Multivariate Data Analysis: A Global Perspective, 7th Edition, Pearson Education, Upper Saddle River.
- Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. and Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis, 5th Edition, New Jersey: Prentice-Hall Inc.
- Karabük Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü. (2019). Özel Gereksinimli Bireyler İçin Afet Risklerinin Azaltılması Çalıştayı Hk. E.114204 sayılı resmi yazı.
- Karasar, N. (2008) Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Karasar, N. (2011) Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Nakip, M. (2013) Pazarlama Araştırma Teknikleri, 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Odabaşı, Y. ve Barıs, G., (2003) Tüketici Davranışı, İstanbul: Mediacat Akademi.
- Özdamar, K. (2001) Spss İle Biyoistatistik, 4. Basım, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
- Özdamar, K. (2004) Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi-I, Genişletilmiş 5. Baskı, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
- Özen, Y. ve Gül, A. (2007) Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren ve Örneklem Sorunu, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, (15), 394-422.
- Padem, H., Göksu, A. ve Konaklı, Z. (2012) Araştırma Yöntemler SPSS Uygulamalı, Sarajevo: International Burch University.
- Pallant, J. (2005) SPSS Survival Manual: A Step By Step Guide to Data Analysis Using SPSS, Allen and Unwin Inc., Crows Nest, New South Wales.
- Ryan, C. (1995) Researching Tourist Satisfaction Issues, Concepts, Problems, London: Routledge.
- Sekaran, U. (2003) Research Methods for Business, New York: John Wiley.
- Tabachnick, B. G. ve Fidel, L. S. (2013). Using multivariate statistics. USA: Pearson Education Limited.
- Tavşancıl, E. (2002) Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Ural, A. ve Kılıç, İ. (2013) Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS Veri Analizi, Ankara: Detay Yayıncılık.
- Veal, A. J. (2006) Research Methods for Leisure and Tourism: A Practical Guide, England: Pearson Education Limited.
- Yamane, T. (2001) Temel Ornekleme Yontemleri, Çev. A. Esin, M. A. Bakır, C. Aydın ve E. Gürbüzsel. İstanbul: Literatur Yayıncılık.
- Yaşlıoğlu, M. M. (2017) “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46 (Özel Sayı), 74-85.
- Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004) SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Eskişehir Teknik Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Afet Farkındalık Eğitimlerinde Verimliliği Arttıran Modeller
Emel SONKAYA, G. Gülnaz GÜLTEKİN, Burhan ULUTAŞ
Sosyal Kırılganlık İndeksinin CBS ile Haritalanması: İzmir İli Örneklemi
Kırılganlıktan Kapasite Geliştirmeye
Sürdürülebilir Bir Yönetim Paradigması: Ortopedik Engelli Bireylerin Afetlere Hazırlık Seviyeleri
Engellilerin Afete Dirençliliği ve Van’da Yerel Örgütlenme
Afet Sakınımında Özel Gereksinimli Bireyler için Geliştirilecek Mekansal Planlama İlkeleri