Nilgün OKAY, Ebru İNAL

9228

Kırılganlıktan Kapasite Geliştirmeye

Afet risk azaltma planlanması ve stratejilerinin uygulanmasında halkın tümünün paydaş olarak yer aldığı yaklaşımların afete dirençliliği geliştirmede başarılı olduğu bilinmektedir.  Afete dirençlilik bakımından toplumun tüm kesimlerinin görüşlerini sağlayan, bireylerin kapasitelerini geliştiren, çözümün ve uygulamanın parçası haline gelmesini sağlayan katılımcı yaklaşımlar öncelikli olmalıdır.  Halbuki afet risk azaltma süreçlerinde, sadece teknik uzmanların karar verdiği planlama yaklaşımı hakimdir.  Engelli veya özel gereksinimli bireylerin zarargörebilirlikleri (kırılganlıkları) ve ihtiyaçlarından söz edilmekte, fakat kapasite ve yetenekleri göz önüne alınmamaktadır.  Temel hak ve özgürlükler bakımından bu bireyler sosyal hayatın içinde olmak istemelerine rağmen, hem fiziksel hem de sosyal engeller nedeniyle kırılganlıkları daha da artmaktadır.  Başta aileler olmak üzere tüm toplum özel gereksinimli bireylerin kapasiteleri ve yapabilecekleri konusunda bilinçlenmelidir.  Özel gereksinimli bireylerin sosyal yaşama dahil olması, görünür hale gelmesi, meslek edinmesi, afete hazırlık kapasitelerinin geliştirilmesi, farkındalığının arttırılması ve katılımcı planlama yaklaşımı kullanarak duyarlı afet risk yönetiminin geliştirilmesi toplumsal dirençlilik sağlanacaktır.  Bu bağlamda, duyarlı ulusal afet risk azaltma stratejilerinin geliştirilebilmesi için çoklu-özel gereksinimlilik verisinin oluşturulması ve konuda araştırma çalışmalarının da desteklenmesi önemlidir.
Anahtar Kelimeler:

afet risk azaltma, çoklu-gereksinimlilik, dirençlilik, kapasite, katılımcı planlama, zarargörebilirlik

From Vulnerability to Capacity Building

It is known that approaches that involve all stakeholders in disaster risk reduction planning and implementation of strategies are successful in developing disaster resilience.  Participatory approaches that provide the views of all segments of the society, improve the capacities of individuals, and become part of the solution and implementation should be a priority. However, disaster planning mitigation processes are predominantly based on the planning approach decided by technical experts. The vulnerability and needs of individuals with disabilities or special needs are addressed, but their capacity and capabilities are not considered. Although these individuals want to be in social life in terms of fundamental rights and freedoms, their vulnerability increases even more due to both physical and social barriers. The whole society, especially the families, should be made aware of the capacities and capabilities of individuals with special needs. Social resilience will be ensured by involving individuals with special needs, making them visible, acquiring a profession, developing disaster preparedness capacities, raising awareness and developing sensitive disaster risk management by using participatory planning approach. In this context, in order to develop sensitive national disaster risk mitigation strategies, it is important to create multi-special  needs data and to support research studies on the assessment.
Keywords:

capacity, disaster risk reduction, participatory planning, resilience, vulnerability,

PDF

___

  • AFAD (2012). Stratejik Plan. https://www.afad.gov.tr/tr/2402/AFAD-Baskanligi-Stratejik-Plani
  • AFAD (2012). Ulusal Deprem Strateji Planı (UDSEP). https://www.afad.gov.tr/tr/2414/UDSEP-2023
  • AFAP (2015). Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP). https://www.afad.gov.tr/tr/2419/Turkiye-Afet-Mudahale-Plani
  • AFAD Ulusal Deprem Araştırma Programı (UDAP). https://www.afad.gov.tr/tr/24213/Ulusal-Deprem-Arastirma-Programi-UDAP; https://deprem.afad.gov.tr/icerik?id=10&menuId=100
  • AFAD Paydaşlar Listesi. https://www.afad.gov.tr/tr/2407/Paydaslar
  • Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2017). Erişilebilirlik: İzleme ve Denetleme, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2018). Engelli ve Yaşlı Bireylere Yönelik İstatistikler. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • Alexander D., Gaillard J.C., Wisner B. (2012). Disability and Disaster. In: B. Wisner, JC Gaillard, I. Kelman (eds), Handbook of Hazards and Disaster Risk Reduction. Routledge, New York, pp 413–423.
  • Arıkan Ç. (2002). Sosyal Model Çerçevesinde Özürlülüğe Yaklaşım. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2 (1):11-25.
  • Arnold M., McClain-Nhlapo C., Raja S.D., Piccio L. (2018). Five actions for disability-inclusive disaster risk management. https://blogs.worldbank.org/sustainablecities/leaving-no-one-behind-development-roadmap-disability-inclusionAslan M., Şeker S. (2011). Engellilere yönelik toplumsal algı ve dışlanmışlık. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitapçığı, 449-463.
  • Babaoğlu C. (2018). Türkiye’de Anakentlerde Engellililere Yönelik Hizmetler ve Sorun Alanları, TESAM Akademi Dergisi, 79-110.
  • Birleşmiş Milletler (2008). Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, www.un.org/disabilities/documents/natl/turkey.doc.Çaha H. (2016). Engellilerin Toplumsal Hayata Katılmasına Yönelik Politikalar: Türkiye, ABD ve Japonya Örnekleri. İnsan ve Toplum, 5 (10): 123-150.
  • DBP (2018). http://www.dpb.gov.tr/tr-tr/istatistikler/engelli-personel-ve-omss-istatistikleri
  • Engelsiz Erişim. https://www.engelsizerisim.com/detay/turkiyedeki-korler-okullari/
  • FEMA 2018-2022 Strategic Plan. http://www.fema.gov/strategic-plan
  • Hürriyet (2012). Engelli Komşu İstenmiyor. http://www.hurriyet.com.tr/engelli-komsu-istenmiyor-20906837.
  • Kalyon H. (2012). Bülent Ecevit Üniversitesi’nde Engelli Öğrenci Biriminin Yeniden Yapılandırılması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2 (1): 63-68.
  • Kelman I. (2018). People with Disabilities and Disasters. In: H. Rodríguez, W. Donner, J. Trainor (eds) Handbook of Disaster Research. Sociology and Social Research. Springer, Cham.
  • Kırıkkaya B. E., Gerdan S. (2018). Engelli ve Engelli Adayı Bireylerin Bir Afet Anında Nasıl Davranacaklarına İlişkin Görüşleri. Resilience, 2(2): 123-129.
  • Kumtepe H. (2002). Ankara İlinde Yaşayanların Engellilere Yönelik Tutumları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 24.
  • Murat S. (2009). Genel Olarak Özürlülere Yönelik Çalışmalar ve İSMEK Örneği, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 56, 21-89.
  • Okay N., İlkkaracan İ. (2018). Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Afet Risk Yönetimi / Resilience 2 (1): 1-12.
  • Okur N., Erbil-Erdogan F. (2010). Sosyal Haklar ve Özürlüler: Özürlülük Modelleri Bağlamında Tarihsel Bir Değerlendirme. II. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu Bildiri Kitabı, Denizli Pamukkale Üniversitesi Yayınları, 245-263.
  • Otsimo (2018). https://otsimo.com/tr/turkiyede-otizmli-cocuk-sayisi/
  • Özgökçeler S., Alper Y. (2010). Özürlüler Kanunu’nun Sosyal Model Açısından Değerlendirilmesi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(1): 33-54.
  • Özida projesi (2010). https://ailevecalisma.gov.tr/eyhgm/sayfalar/istatistikler/
  • TC Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/amaclari/
  • TBMM (2008). Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi.
  • http://www.ozida.gov.tr/ulasilabilirlik/Belgeler/2_mevzuatstandart/uluslararasi_sozlesme/bm_engellihaklarisozlesmesi.pdf
  • TÜİK (2011). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/prehaberbultenleri. do?id=6370.http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24644
  • TÜİK (2016). Türkiye Sağlık Araştırması Raporu http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1095
  • Twigg J., Lovell E., Kett M. (2018). Disability inclusion and disaster risk reduction: Overcoming barriers to progress.
  • http://repo.floodalliance.net/jspui/bitstream/44111/2861/1/odıdisability.jpg
  • UNISDR (2015). The Sendai framework for disaster risk reduction 2015–2030. United Nations Office for Disaster Risk Reduction, Geneva. Retrieved from http://www.preventionweb.net/files/43291_sendaiframeworkfordrren.pdf
  • UNISDR (2017). Terminology on Disaster Risk Reduction, https://www.unisdr.org/we/inform/terminology
  • WB Disability Inclusion and Accountability Framework. https://blogs.worldbank.org/sustainablecities/leaving-no-one-behind-development-roadmap-disability-inclusion
  • Özürlüler Vakfı. Ulaşılabilirlik Kılavuzu, Mimari Projelerde Engelli ve Yaşlılarla İlgili Olarak Uyulması Gereken Temel Kurallar.
  • http://www.ozurlulervakfi.org.tr/docs/ozurluler.vakfi-mimari.erisilebilirlik.kilavuzu.pdf; http://www.izmimod.org.tr/yasa/engelli.html
  • 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanun
  • 657 Sayılı Devlet Memur Kanunu
  • 3984 Sayılı Kanun
  • 5216 Sayılı Kanun
Resilience-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2017
  • Yayıncı: Eskişehir Teknik Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Sürdürülebilir Bir Yönetim Paradigması: Ortopedik Engelli Bireylerin Afetlere Hazırlık Seviyeleri

Bora BALUN, Kasım YILMAZ

Kırılganlıktan Kapasite Geliştirmeye

Nilgün OKAY, Ebru İNAL

Afet Farkındalık Eğitimlerinde Verimliliği Arttıran Modeller

Emel SONKAYA, G. Gülnaz GÜLTEKİN, Burhan ULUTAŞ

Afet Sakınımında Özel Gereksinimli Bireyler için Geliştirilecek Mekansal Planlama İlkeleri

Ezgi ORHAN, H.çağatay KESKİNOK

Engellilerin Afete Dirençliliği ve Van’da Yerel Örgütlenme

Fırat ASLANGİRİ, Oya AÇKALIN

Sosyal Kırılganlık İndeksinin CBS ile Haritalanması: İzmir İli Örneklemi

Zeynep ORTAKAVAK