Kentsel Dönüşüm Strateji Belgelerinde Sürdürülebilirlik Değerlendirmesi: Kilis Örneği

Türkiye jeolojik konumu, topoğrafik ve meteorolojik özelikleri nedeniyle doğal afetlerle karşı karşıya olan bir ülkedir. Başta deprem olmak üzere, olası afetlerde oluşacak zararların azaltılarak yaşam kalitesinin artırılmasına ve yapıların çevresi ile birlikte değerlendirilerek donatı alanı ihtiyacının da giderilmesine yönelik afet riski altındaki alanlarda kentsel dönüşüm gerçekleştirilmektedir. Günümüze kadar gerçekleştirilen kentsel dönüşüm uygulamaları ile yalnızca fiziksel çevrenin iyileştirilmesi amaçlanmıştır. Ancak kentsel dönüşüm fiziksel çevrenin iyileştirilmesinin yanı sıra; ekolojik, mekansal, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirliğin sağlanması açısından da fırsatlar sunmaktadır. Kentsel dönüşüm sürecinin iyileştirilmesi ile kentsel dönüşümün bütüncül bir şekilde yönetilmesini sağlamak amacıyla il ve ilçe ölçeğinde idareler tarafından kentsel dönüşüm strateji belgesinin hazırlanması zorunlu kılınmıştır. Bu kapsamda Kilis Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi’nde yer verilen stratejilerin ulusal ve uluslararası çalışmalar ile uyumluluğunu test etmek üzere uyumluluk matrisleri hazırlanmıştır. Uyumluluk matrislerinin değerlendirilmesi sonucunda, idareler tarafından hazırlanması zorunlu kılınan, kentsel dönüşüm strateji belgelerinde yer alması gereken sürdürülebilirlik ilkeleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kilis, kentsel dönüşüm, strateji belgesi, sürdürülebilirlik

Sustainability Assessment in Urban Transformation Strategy Paper: Kilis Case

Turkey is continuously at the risk of natural disasters due to its geological location, meteorological and topography characteristics. Urban transformation is used both to reduce the potential damages of natural hazards especially earthquakes and also to improve the quality of living standards in areas under disaster risk.Thus far, the urban transformation projects completed in Turkey are solely aimed to improve physical environment quality. However, urban transformation may also present many opportunities for ensuring ecological, spatial, economic, social and cultural sustainability beside physical environment quality improvement. This crucial need of improvement in urban transformation operations should be managed with a holistic approach and therefore, the preparation of “urban transformation strategy paper” by local government (municipalities) becomes mandatory. This paper compares the standards of Kilis Urban Transformation Strategy Paper with national and international studies and creates “compatibility matrices”. The result determined the sustainability criteria which should be included in all urban transformation strategy papers that will be consequently prepared by the municipalities.

Keywords:

Kilis, urban transformation, strategy paper, sustainability,

PDF

___

Agenda 21, (1992). United Nations Sustainable Development, Rio de Janerio, Brazil.
Akgün, A. (2014). Uyumluluk Matrisi. Elif Alkay (Ed.), Şehir Planlamada Analiz ve Değerlendirme Teknikleri. İstanbul: Ezgi Matbaacılık.
Altun F, Birinci, M. (2015). Disiplinlerarası Göç ve Göç Politikalarının Değerlendirilmesi. Canatan, K., Birinci, M., Çağlar, İ., Kryvenko, Y., Öksüz, S., Altun, F. (Ed.), Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmet Uygulamalarının Göç Yönetimi Bağlamında Değerlendirilmesi (s.103-132). İstanbul.
Altuntaş, A. (2012). Sürdürülebilir Toplumlar ve Metropollerin Baskılarından Kurtulmak İçin Alternatif Bir Yol: Sürdürülebilir Kentler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Enstitüsü Dergisi. 9 (17), 135-148.
Ataöv, A., Osmay, S. (2007). Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım. METU JFA 2007-2, 24(2),57-82.
Bilgili, M.,Y. (2017). Ekonomik, Ekolojik ve Sosyal Boyutlarıyla Sürdürülebilir Kalkınma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 10 (49), 559-569.Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Kilis Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi, 2015.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesinin Hazırlanmasına Yönelik İlke ve Esaslar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2019.
Fırat, F., K., Akbaş, F. (2015). İnşaat Endüstrisinde Geri Dönüşüm Çalışmalarının Geliştirilmesi ve Ekonomi Üzerine Etkileri. Session 4D Çevre ve Enerji. 637-644.
Gazibey, Y., Keser, A., Gökmen, Y. (2014).Türkiye’de İllerin Sürdürülebilirlik Boyutları Açısında Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 69 (3), 511-544.
Kandaloğlu, N. (2012). Kentsel Dönüşüm ve Bir Dağıtım Modeli Önerisi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
İpekyolu Kalkınma Ajansı. (2015). TRC1 Gaziantep, Adıyaman, Kilis Bölge Planı 2014-2023.
Okumuş, D. E., Eyüboğlu, E. E. (2015). Kentsel Dönüşüm Öncesi Kentsel Yaşam Kalitesi Araştırmasına Yönelik Yöntem Önerisi ve Ataşehir Barbaros Mahallesi Örneklemi. Planlama 2015, 25 (2), 93-106.
Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (2015). Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri (Rapor No. 195). Ankara.
Şişman, A., Kibaroğlu, D. (2009). Dünyada ve Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Uygulamaları, Ankara: TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisler Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı.
Yedekçi Arslan, G. (2014). Kentsel Dönüşümün Sürdürülebilirlik Boyutu: Hammarby (İsveç) ve Fener Balat Örneklerinin İncelenmesi. Artium. 2 (2), 180-190.
Yinanç, A. (2018). Uluslararası Yönetim, Ekonomi ve Politika Kongresi 2018 Bahar Tam Metin Bildiriler Kitabı. Erdoğan, S., Yıldırım, D., Ç., Gedikli, A. (Ed.), Ani Göç Akınının Kentlerimizin Alyapısına Getirdiği Yükler ve Çözüm Önerileri (s. 375-383). İstanbul.
Wheeler, S. M.,(2004). Planning for Sustainability (1.Baskı). London and New York.
http://www.cem.gov.tr/erozyon/Cop12_belgeler/collesmeilemucadelesozlesmesivecollesmeolgusu.aspx?sflang=tr
6306 sayılı Afet Riskli Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun