Sibel OĞUZ HAÇAT, Maksut ÖNLEN, Mehmet TATAN, F Betül DEMİR

İnsan Hakları, Yurttaşlık Ve Demokrasi Dersi Öğretim Programlarının Karşılaştırmalı Analizi 1998, 2010, 2015, 2018

İnsan, demokratik manada hak ve sorumluluklarını kullanmayı öğrendikçe etkin vatandaş olabilmektedir. Etkin ve bilinçli vatandaş yetiştirilmesi vatandaşlık eğitimi ile sağlanabilir. Bu çalışmada 1998 yılından 2018 yılına kadar okutulan İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programlarının karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda eğitim programlarının temel öğeleri olan hedef-kazanım, değerlendirme farklılıklar araştırmalarda veri toplama yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonunda, 1998 yılında hazırlanmış olan program daha çok yerel anlamda hak ve sorumluluklarını bilen vatandaşlar yetiştirmek amaçlanmışken, 2010 ve sonraki yıllarda hazırlanan programlarda yerellikten evrenselliğe geçiş olmuş, demokratik kişi hak ve özgürlükleri temelinde, aktif, katılımcı, çok kültürlü, farklılıklara saygılı, etkin dünya vatandaşı yetiştirmek amaçlanmıştır

Anahtar Kelimeler:

Vatandaşlık Demokrasi Öğretim Programı

Comparative Analysis Of Human Rights, Citizenship And Democracy Course Programs 1998, 2010, 2015, 2018

As people learn about the rights and freedoms in a democratic sense people can be more effective. Effective and conscious citizens can raise via citizenship education. In this study, it is aimed to compare the curriculum of Human Rights, Citizenship and Democracy taught from 1998 to 2018. In this regard, similarities and differences between the key elements of educational programs such as goal-acquisition, content, learning-teaching progress and the assessment dimensions were presented. In this study, as one of the data acquisition methods at qualitative researches, the document review method was utilized. Thus, the program, which was prepared in 1998, aims to educate citizens who are more aware of their rights and responsibilities in the local sense, in the programs prepared in 2010 and the following years, there has been a transition from locality to universality, active, participatory, multicultural, respectful of differences and active citizens of the world on the basis of democratic rights and freedoms.

Keywords:

Citizenship Democracy Curriculum,

PDF

___

Bağlı, M. T. (2013). Ara-disiplin olarak vatandaşlık ve insan hakları eğitimi: ilköğretim öğrencilerinin insan haklarına ilişkin görüşleri, Eğitim ve Bilim, 38(169). 297- 310.
Balbağ, N. L., Gürdoğan-Bayır, Ö. & Ersoy, A. F. (2017). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersini öğretmenler ve öğrenciler nasıl algılıyor?, Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi, 7(1). 223-241.
Başaran, T. (2007). İlköğretim okullarında vatandaşlık ve insan hakları eğitimi programının uygulanışına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Büyükkaragöz, S., Muşta, M. C. & Yılmaz, H., Pilten, Ö. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş (Eğitimin Temelleri). Konya: Mikro Basım Yayım Dağıtım.
Çakmak, Z. & Akgün, İ.H. (2014). Vatandaşlık, demokrasi ve insan hakları eğitiminin gerekliliği, R. Turan, K. Ulusoy(Edt.), Farklı yönleriyle değerler eğitimi içinde (s:227-242), Ankara: Pegem A.
Çelikkaya, T. (2013). Ortaokulda doğrudan kazandırılacak değerlerin vatandaşlık ve demokrasi eğitimi kitabına yansıma düzeyleri. Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8). 1715-1731.
Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Elkatmış, M. (2013). 1998 Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi programı ile 2010 vatandaşlık ve demokrasi eğitimi programlarının karşılaştırılması. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 59-74.
Ersoy, A. F. (2016). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenleri ve öğrencilerinin algısı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,17(3), 67-83. DOI: 10.17679/iuefd.17345163.
Göz, N.L. (2010). İlköğretimde demokrasi ve vatandaşlık eğitimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
Kalaycı, N. & Hayırsever, F. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders kitabına yönelik bir inceleme ve bu konuya ilişkin öğrenci algılarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 1-26.
Kara, C., Topkaya, Y. & Şimşek, U. (2012). Aktif vatandaşlık eğitiminin sosyal bilgiler programındaki yeri. Zeitschrift für die Welt der Türken, 4(3), 147 – 159.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kerr, D. (1999). Citizenship education in the curriculum: An international review. School Field, 10(3/4), 5-32.
Kondu, Z. & Sakar, T. (2013). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi niçin verilir?. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2 (3), 49-60.
MEB. (1998). Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi öğretim programı. http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/finish/62-1998/312-2490-temmuz-2-1998 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 11/11/2017)
MEB. (2010). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi öğretim program. Ankara: MEB http://talimterbiye.meb.net/Ogretim%20Programları/ortaokul/2010-201/seçmeli%20dersler/ vatandaslikvedemokrasi adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 11/11/2017)
MEB. (2015). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersi (taslak) öğretim programı. Ankara:
MEB. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx/program2.aspx?islem=1&kno=245 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 11/11/2017)
MEB. (2018). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersi öğretim programı. Ankara: MEB. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018120202622474-INSAN%20HAKLARI%20YURTTASLIK %20VE%20DEMOKRASI%20OGRETIM%20PROGRAMI.pdf (Erişim Tarihi: 09/03/2018)
Merey, Z., Karatekin, K. & Kuş, Z. (2012). İlköğretimde vatandaşlık eğitimi: karşılaştırmalı kuramsal bir çalışma. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 795-82.
Oğuz-Haçat, S. & Demir, F. B. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersine ilişkin görüşleri, Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1- 17.
Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntem bilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(1), 323-343.
Patrick, J. J. (2003). Essential elements of education for democracy: What are they and why should they be at the core of the curriculum in schools? http://www.civiced.org/pdfs/EEOEforDemocracy.pdf adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 09.12.2017)
Rapoport, A. (2009). A forgotten concept: global citizenship education and state social studies standards. The Journal of Social Studies Research, 33(1), 91-112.
Rapoport, A. (2015). Globalization, Global Citizenship, and Global Citizenship Education: Introduction. J. Zajda (ed.), Nation- Building and History Education in a Global Culture, Globalisation (p.155-170), Comparative Education and PolicyResearch,13,DOI10.1007/978-94- 017-9729-0_10. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-94-017-97290_10 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 10.12.2017)
Sadık, F. & Sarı, M. (2012). Çocuk ve demokrasi: İlköğretim öğrencilerinin demokrasi algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 48-62.
Som, İ. & Karataş, H. (2015).Türkiye’de vatandaşlık eğitimi üzerine bir inceleme. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi,1(1), 33-50.
Şeker, M. (2013). 8. sınıf vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders kitaplarının öğrenme stilleri açısından incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,1(1). 51-62.
Toraman, Ç., Gözütok & F. D. (2014). İlköğretim 8. sınıf vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders programının (2010)değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 13(3), 954‐979.
Üstel. F.(2005). Makul vatandaşın peşinde. II. Meşrutiyet’ten bugüne vatandaşlık eğitimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
Yeşil, R. (2004). İnsan hakları ve demokrasi eğitiminde yöntem, G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 35-41.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yiğit, M. F. & Kesmeci, A. M. (2015). Vatandaşlık ve demokrasi eğitiminde masal kullanımı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(3), 1320-1338.