MOTİVASYONEL İKLİM VE HEDEF BAĞLILIĞININ ANTRENÖR SPORCU İLİŞKİSİNE ETKİSİ

Bu araştırmanın amacı, futbolcuların antrenörleri ile ilişkilerinin motivasyonel iklim ve hedef bağlılığına olan etkisini incelemektir. Çalışmaya 2018-2019 futbol sezonunda Trabzon 1. Amatör kümede yer alan takımlarda aktif olarak futbol oynayan 160 futbolcu rassal (rastgele) seçimle belirlenmiş olup, gönüllü olarak katılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında, Jowett ve Ntoumanis (2004) tarafından geliştirilen Ekenci ve arkadaşları (2017) tarafından Türkçe geçerlik ve güvenirliği yapılan “Antrenör-Sporcu İlişkisi Ölçeği” Walling, Duda ve Chi (1993) tarafından geliştirilen Türkçeye uyarlaması Toros (2001) tarafından yapılan “sporda algılanan motivasyonel iklim ölçeği” ve hedef bağlılığını belirlemek için Hollenbeck ile Williams Klein (1989) tarafından geliştirilen, Şenel ve Yıldız (2016) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Hedef Bağlılığı Ölçeği” kullanılmıştır. Sporcuların ölçek maddelerine verdikleri cevaplar SPSS 25.00 lisanslı paket programı kullanılarak hesaplanmıştır. Araştırmanın nicel aşamasındaki anket verilerinin çözümlenmesinde istatistiksel yöntem olarak, Çoklu Regresyon analizi, Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı tekniği analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, sporcuların antrenör-sporcu ilişki alt boyutu olan karşılıklı anlayış ve ortak hedef doğrultusunda iletişim sağlayabilme ile hedefe bağlılık düzeyleri ve motivsyonel iklim alt boyutu olan performans durumu arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Yapılan regresyon analizi sonucunda ise antrenör-sporcu ilişkisini motivasyonel iklim alt boyutu olan ustalık durumu negatif yönde tahmin ederken hedefe bağlılık ve motivasyonel iklim alt boyutu olan performans durumu pozitif yönde tahmin etmektedir; en büyük yordayıcısı ise hedefe bağlılık olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Antrenör, sporcu, Motivasyonel İklim

PDF

___

KAYNAKLAR 1. Alper, Y., (1998). Voleybolda Antrenör-Sporcu İlişkisi ve Voleybolcuların Müsabaka Öncesi Kaygı Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
2. Avcı, K.S., Çepikkurt, F. & Kale, E. K., (2018). Examination of The Relationship Between Coach-Athlete Communication Levels and Perceived Motivational Climate For Volleyball Players. Universal Journal of Educational Research. 6 (2): 346-353.
3. Balcı, A., (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem A. 4. Bayraktar, B. ve Kurtoğlu, M., (2009). Sporda Performans, Etkili Faktörler, Değerlendirilmesi ve Artırılması. Klinik Gelişim, 22(1), 16-24.5. Büyüköztürk, Ş., (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
6. Cumming, S. P., Smoll, F. L., Smith, R. E., & Grossbard, J. R., (2007). Is Winning Everything? The Relative Contributions of Motivational Climate and Won-Lost Percentage in Youth Sports. Journal Of Applied Sport Psychology, 19(3), 322-336.
7. Çalışkan G., (2001). Liderlik Açısından Antrenör Davranışlarının Sporcu Performansı Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
8. Duda, J. L., (1998). Advances in Sport and Exercise Psychology Measurement: Sport Motivation and Perceived Competence, Morgantown: Fitness International Technology
9. Ekenci, M.T., Yücel, M.G. ve Ekenci, G., (2017). Antrenör-Sporcu İlişkisi Ölçeğinin Türkiye İçin Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5,(40),1-13.
10. Erdoğan, N. ve Kocaekşi, S., (2015). Elit Sporcuların Sahip Olması Gereken Psikolojik Özellikler. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 57-64
11. Gould, D., Dieffenbach, K., Moffett, A., (2002), Psychological Characteristics and Their Development of Olympic Champions. Journal of Applied Sport Psychology, 14, 172-204.
12. Güllü, S., (2018). Sporcuların Antrenör-Sporcu İlişkisi İle Sportmenlik Yönelimleri Üzerine Bir Araştırma. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(4), 190-204.
13. Gülşen D., (2008). Farklı Lig Düzeyinde Oynayan Futbolcuların Oynadıkları Mevkilere, Öğrenim Durumu ve Spor Yaşlarına Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı.
14. Güzel İ.İ., (2008). Amatör Sporcuların Antrenörlerinden Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
15. Hollenbeck, J. R., Williams, C. L., & Klein, H. J., (1989). An Empirical Examination of The Antecedents of Commitment To Difficult Goals. Journal of Applied Psychology, 74, 18–23.
16. Horn, T. S., (2008). Coaching Effectiveness in The Sport Domain, in: Horn, T.S., ed., Advances in Sport Psychology, 3rd edn., Human Kinetics, Champaign, IL, 239-267.
17. Jowett S, Ntoumanis N., (2004). The Coach-Athlete Relationship Questionnaire (CART – Q): Development and İnitial Validation. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 14, 245–257.
18. Kelecek, S., Aşçı, F. H., & Altıntaş, A., (2010). Elit Erkek ve Kadın Voleybolcuların Algıladıkları Güdüsel İklimin, Güdüsel Yönelimlerini ve Optimal Performans Duygu Durumlarını Belirlemedeki Rolü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(4), 35-47.
19. Klein, H. J., Wesson, M. J., Hollenbeck, J. R. ve Alge, B.J., (1999). Goal Commitment and The Goalsetting Process: Conceptual Clarification and Empirical Synthesis. Journal of Applied Psychology. 84(6), 885–896.
20. Konter E., (2006). Spor Psikolojisi El Kitabı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
21. Konter, E., (2004). Antrenörlük ve Takım Psikolojisi, Ankara: Palme Yayıncılık.
22. Nacar, E., İmamoğlu, O., Karahüseyinoğlu, M.F., Açak, M., (2011). Hentbolcuların Sürekli Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından Araştırılması. Journal of New World Sciences Academy,: 6(1),61
23. Papaioannou, A., (1994). Development of a Guestionnaire to Measure Achievement Orientations in Physical Education. Research Quarterly for Exercise and Sport, 65(1),11-20.
24. Raglin, J. S., (2001). Psychological Factors in Sport Performance. Sports Medicine, 31(12), 875-890.
25. Roberts, G. C. ve Ommundsen, Y., (1996). Effect of Goal Orientation on Achievement Beliefs, Cognition and Strategies in Team Sport”, Scandinavian Journal of Medicine and Sport, 6, 46-56.
26. Sage, L., ve Kavussanu, M., (2007). The Effects of Goal İnvolvement on Moral Behavior in an Experimentally Manipulated Competitive Setting. Journal of Sport & Exercise Psychology, 29, 190-207.
27. Sunay, H., Saracaloğlu, A. S., (2003). Türk Sporcusunun Spordan Beklentileri ile Spora Yönelten Unsurlar. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1),43-48.
28. Şenel, E. ve Yıldız, M., (2016). Hedef Bağlılığı Ölçeği: Türkçe Uyarlaması, Beden Eğitimi ve Spor Alanında Öğrenim Gören Öğrencilerde Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(2), 58-65. 29. Tabachnick, B., ve Fidell, L., (2013). Using Multivariate Statistics (6th International edition cover edn). New Jersey: Sage Publications, Thousand Oaks.
30. Toros T., (2009). Genç Erkek Basketbolcularda, Bir Sezon Boyunca Sporcuların Algıladıkları Antrenörlük Davranışı, Hedef Yönelimleri Takım Sargınlığı Algılanan Motivasyonel İklim ve Kolektif Yeterlik İlişkisi. Doktora Tezi Ankara: Hacettepe Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
31. Toros, T., (2001). Elit ve Elit Olmayan Erkek Basketbolcularda Hedef Yönelimi, Güdüsel İklim ve Hedeflerin Özgünlük Güçlük Derecesi Özellliklerinin Yaşam Doyumuna Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
32. Toros, T., (2002). Elit ve Elit Olmayan Erkek Basketbolcularda Hedef Yönelimi, Güdüsel (Motivasyonel) İklim ve Yaşam Doyumu. Spor Bilimleri Dergisi, 13(3), 24-36.
33. Üngü G., (2009). Amatör ve Profesyonel Futbolcularda Hedef Yönelimi ve Algılanan Motivasyonel İklim Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi. Sağlık bilimleri enstitüsü
34. Walling, M. D., Duda, J. L. ve Chi, L., (1993). The Perceived Motivational Climate in Sport Questionnaire: Construct and Predictive Validity, Journal of Sport and Exercise Psychology, 15, 172–183
35. Öntürk, Y., Bingöl, E., Gürel, A.G., Çağlayan, A., (2018). Üniversitede Görev Yapan İdari Personelin Hedef Bağlılıklarının İncelenmesi. Journal of Social & Humanıtıes Scıences Research 30 (5), 4016-4021.