Ayhan KORTUNAY

2316

AB rekabet Hukukunda tazminat davalarına yönelik reform çalışmaları ve Türk Hukuku bakımından "De lege ferenda" düşünceler

Avrupa Birliği Anlaşması'nda rekabet normlarının ihlaline dayalı tazminat sorumluluğuna ilişkin özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Zarar görenler tazminat taleplerini ulusal mahkemeler önünde ve üye devletlerin iç hukuk hükümleri çerçevesinde ileri sürebilmektedirler Ancak, üye devletlerin ulusal hukuklarının farklı olması ve birçoğunun tazminat davalarını etkin kılan yeterli düzenlemeler içermemesi, rekabetin korunmasında tazminat davalarından beklenen yararın sağlanamamasına neden olmaktadır. Bu durum AB rekabet hukukunda özel hukuk yaptırımlarının (private enforcement), özellikle de tazminat davalarının yaygınlaştırılması ve daha etkin hale getirilmesi ihtiyacını beraberinde getirmiştir. Bu amaçla AB Komisyonu tarafından başlatılan reform çalışmaları Tazminat Davalarına ilişkin Beyaz Kitap 'ın yayınlanmasıyla önemli bir aşamaya ulaşmıştır. Beyaz Kitap'ta yer alan önerilerle amaçlanan, rekabet ihlallerinden zarar görenlerin tazminat davası açmalarının önündeki engellerin kaldırılması, böylece zarar görenlerin zararlarının tam olarak giderilmesi ve ihlaller üzerinde caydırıcılığın sağlanmasıdır. Bu yapılırken, AB hukuk kültürü ve geleneğine uygun tedbirlere yer verilmeye çalışıldığı görülmektedir. Beyaz Kitap'taki önerilerin hayata geçirilmesi halinde, AB rekabet hukukunda tazminat davaları alanında yeni ve özgün bir sistemin oluşacağını söylemek mümkündür.Hukukumuzda, rekabet ihlaline dayalı tazminat talepleri 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun madde 57 ve devamında düzenlenmiştir. Söz konusu Kanun "üç kat tazminat" ve "ispat kolaylığı" gibi davacılar lehine bir takım düzenlemeler içermektedir. Ancak, bunların tazminat davalarını yaygın ve etkin kılmada tek başına yeterli olduğunu söylemek güçtür. Tasarı ile getirilmek istenen düzenlemeler ise, pişmanlık programından yararlanan teşebbüsler bakımından üç kat tazminat sorumluluğunun kaldırılması ve ihlalin Rekabet Kurumu tarafından incelenmekte olmasının adliye mahkemesince bekletici mesele sayabilmesi ile sınırlıdır. Tazminat taleplerinin ileri sürülmesinin önündeki engelleri kaldırıcı asli mekanizmalara (örneğin, yargılama giderlerinin indirilmesi, Kurul kararlarının bağlayıcılığı, sınıf davaları gibi) gerek pozitif hukukumuzda, gerekse Tasarı'da yer verilmediği görülmektedir. Bu alanda yapılacak düzenlemeler, Türk rekabet normlarının AB hukukuyla uyumlu hale gelmesinin ötesinde, tazminat davalarını rekabet ihlalleriyle mücadelede etkin bir araç haline getirmesi bakımından son derece önemlidir.

PDF

___

  • AKINCI, A. (2001), Rekabetin Yatay Kısıtlanması, Rekabet Kurumu Lisansüstü Tez Serisi No: 5, Ankara.
  • AKSQY, M. N. (2004), Rekabetin Korunması Hakkında Kanuna Aykırılığın Özel Hukuk Alanındaki Sonuçları, Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezi, Ankara.
  • ALANGOYA, Y. (1999), Medeni Usul Hukukunda Dava Ortaklığı (Tarafların Taaddüdü), İstanbul (1965 Tıpkı Basım).
  • ALEXANDER, C. (2007), "Die zivilrechtlichen Ansprüche im Kartellrecht nach der 7. GWB-Novelle- Ein Überblick", Juristische Schulung, Heft: 2, s. 109-114.
  • ARKAN, S. (2001), Ticari İşletme Hukuku, Ankara.
  • ASHURST REPORT (2004), Study on the conditions of claims for damages in case of infringement of EC competition rules, Comparative Report, Ashurst, Brussels.
  • ASLAN, İ. Y. (2005), Rekabet Hukuku, Ankara.
  • BAD UR, E. (2001), Türk Rekabet Hukukunda Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşmalar (Uyumlu Eylem ve Kararlar), Ankara.
  • BAUR, J. (1988), "Schadenersatz- und Unterlassungsansprüche bei Verstössen gegen Kartellvorschriften des EWG Vertrages", Europarecht, s. 257-273.
  • BECHTOLD, R. ve O. Otting (2006), Kartellgesetz, Gesetz gegen Wettbewerbsbeschrankungen, Kommentar, München.
  • BORNKAMM, J. ve M. BECKER (2005), "Die privatrechtliche Durchsetzung des Kartellverbots nach der Modemisierung des EG-Kartellrechts", Zeitschrift fur Wettbewerbsrecht, Heft: 3, s.213-236.
  • BUNDESKARTELLAMT (2005), Private Kartellrechtsdurchsetzung-Stand, Probleme, Perspektiven, http://www.bundeskartellamt.de/wDeutsch/download/pdf/Diskussionsbeitr aege/05 Proftag.pdf. Erişim Tarihi: 29.12.2008.
  • BUNDESMINISTERIUM FÜR SOZIALE SICHERHEIT, GENERATI ÖNEN UND KONSUMENTENSCHUTZ (2006), Stellungnahme zum Grünbuch der Kommission zu Schadenersatzklagen wegen Verletzung des EU-Wettbewerbsrechts, http://www.ec.europa.eu/comm/competition/antitmst/actionsdamages/files green paper comments/bundesministerium fur ssglc de.pdfi Erişim Tarihi: 02.01.2009.
  • BUNDESMINISTERIUM FÜR WIRTSCHAFT UND TECHNOLOGIE/ BUNDESKARTELLAMT (2006), Stellungnahme zum Grünbuch der Kommission zu Schadenersatzklagen wegen Verletzung des EU-Wettbewerbsrechts, http://ec. europa.eu/comm/competition/antitrust/actionsdamages/files gree n paper comments/bundesministerium far wtb de.pdf. Erişim Tarihi: 03.01.2009.
  • BUNDESVERBAND DER DEUTSCHEN INDUSTRIE E.V. (2006), Stellungnahme zum Grünbuch der Kommission zu Schadenersatzklagen wegen Verletzung des EU-Wettbewerbsrechts, http://ec.europa.eu/comm/competition/antitrust/actionsdamages/files gree n paper comments/bdi.pdf, Erişim Tarihi: 03.01.2009.
  • DEUTSCHER INDUSTRIE- UND HANDELSKAMMERTAG (2006), Stellungnahme zum Grünbuch der Kommission zu Schadenersatzklagen wegen Verletzung des EU-Wettbewerbsrechts, http://www.dihk. de/inhalt/themen/rechtundfairplay/stellungnahmen/ schade nersatz wettbewerb.pdf. Erişim Tarihi: 05.01.2009.
  • DIEMER, C. (2006), "The Green Paper on Damages Actions for Breach of the EC Antitrust Rules", European Competition Law Review, Vol: 27, No: 6, s.309-316.
  • ERDEM, H. E. (2007), 1/2003 Sayılı Konsey Tüzüğü ve Türk Rekabet Hukukuna Etkileri, Rekabet Hukuku İle İlgili Makaleler, İstanbul.
  • EROĞLU, S. (2000), Rekabet Hukukunda Bilgisayar Programlarının Korunması, İstanbul.
  • GLÖCKNER, J. (2007), "Individualschutz und Funlctionenschutz in der privaten Durchsetzung des Kartellrechts- Der Zweck heiligt die Mittel nicht; er bestimmt sie!", Wettbewerb in Recht und Praxis, Heft: 5, s.490-500.
  • GRUBER, J. P. (2006), "Schadenersatz und Kartellrecht- das Grünbuch der Kommission-", Medien und Recht-International Edition, Heft: 1 s. 17-22.
  • GÜRZUMAR, O. B. (2006), "Özel Hukuk Açısından 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun, 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve Bu Kanun'da Değişiklik Yapılmasına İlişkin Taslak" (Sempozyum Bildiriler Kitabı), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara.
  • GÜVEN, P. (2008), Rekabet Hukuku, Ankara.
  • HAMMER, J. (2004), "Die Durchsetzung der EG-Wettbewerbsregeln im Rahmen der VO 1/2003", ERA-Forum, Vol. 5, No: 1, s.7-26.
  • HEINE-MERNIK, R. (2002), Die Entwicklung cines autonomen europâischen Kart e 1 İde 1 ikt srccht s, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Universitât Bremen, Bremen.
  • HÖLZEL, N. (2007), Kartellrechtlicher Individııalrechtsschutz im Umbruch - Neue Impulse durch Grünbuch und Zementkartell, Beitrâge zum Transnationalen Wirtschaftsrecht, Heft: 65, Halle.
  • İKİZLER, M. (2005), Rekabet Hukukunda Uyumlu Eylemler, Ankara.
  • İNAN, N. (1999), "Rekabet Hukukunun Diğer Disiplinlerle İlişkisi", Rekabet Kurumu Perşembe Konferansları, Ankara.
  • İNAN, N. (2004), "4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun Özel Hukuka İlişkin Hükümlerine Eleştirisel Bir Bakış", Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu-II, Kayseri.
  • KOCAER, Ş. (2005), Kartellerle Mücadelede Pişmanlık Programlarının Uygulanması, Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezi, Ankara.
  • KURU, B. (2006), Medeni Usul Hukuku, Ankara.
  • LANGEN, E. ve H. J. BUNTE (2007), Kommentar zum deutschen und europâischen Kartellrecht, Band 1, Luchterhand.
  • LOEWENHEIM, U., K. M. MEESSEN ve A. RİESENKAMPFF (2006), Kartellrecht, Band 2: GWB Kommentar, München.
  • LÜBBİG, T. ve M. LE BELL (2006), "Reform des Zivilprozesses in Kartellsachen", Wettbewerb in Recht und Praxis, s. 1209-1216.
  • ÖZSUNAY, E. (2005), "Rekabet Kısıtlamalarının Özel Hukuk Alanındaki Sonuçları", Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu-III, Kayseri.
  • ÖZSUNAY, E. (2006), "ABD ve Kartel Hukuklarında Pişmanlık Programları ve Türk Rekabet Hukuku Üzerine Düşünceler", Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu-IV, Kayseri.
  • PEKCANITEZ, H., O.ATALAY ve M.ÖZEKES (2006), Medeni Usul Hukuku, Ankara.
  • RÖHLING, A. (2006), "Die passing-on defence im deutschen Recht unter Berücksichtigung des europâischen, US-amerikanischen und britischen Rechts", Festschrift fur Ulrich Huber zum siebzigsten Geburtstag, Tübingen.
  • SANLI, K. C. (2003), "Türk Rekabet Hukukunda Haksız Fül Sorumluluğu", Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu-I, Kayseri.
  • SAYHAN, İ. (2005), "Rekabet Hukukunda Tazminat Sorumluluğu Bakımından Hukuka Aykırılık Unsuru ve Sorumluluğun Sınırı", Ankara Barosu Fileri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, 2005, s.29-61.
  • SCHRÖTER, H., H. VON DER GROEBEN ve J. SCHWARZE (2003), Kommentar zum Vertrag über die Europâische Union und zur Gründung der Europâischen Gemeinschaft, Baden-Baden.
  • SEITZ, C. (2006), "Kommentar zum Urteil des EuGH Rs. C-295/04, Vincenzo Maniredi u.a./Lloyd Adriatico Assicurazioni SpA u.a.", Europâisches Wirtscafts- und Steuerrecht, s.416-418.
  • STOCKENHUBER, P. ve R.WITTMANN (2007), "Private enforcement" jetzt auch in der österreichischen Kartellrechtpraxis?", Wohnrechtliche Blatter, s.330-336.
  • TAŞKIN, A. (2000), "Noterlik İşlemlerinde Adlî Yardım Hükümlerinin Uygulanması", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 49, Sayı 1-4, s.117-136.
  • TEKİNALP, Ü. (2005), "Rekabet Sınırlamaları ve Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Yasağına Aykırılığın Özel Hukuka İlişkin Sonuçlan", Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu-III, Kayseri.
  • TOPÇUOGLU, M. (2001), Rekabeti Kısıtlayan Teşebbüsler Arası İşbirliği Davranışları ve Hukuki Sonuçları, Ankara.
  • ULUKAPI, Ö. (1991), Medeni Usul Hukukunda Dava Arkadaşlığı, Konya.
  • WAGNER, G. (2007), "Schadenersatz bei Karteüdelikten", German Working Papers in Law and Economics, Vol. 2007, Paper 18, s.1-41.
  • WEITBRECHT, A. (2003), "Das neue EG-Kartellverfahrensrecht", Europâischc Zeitschrift fur Wirtschaftsrecht, s.69-73.
  • WISSENBACH, K. (2006), Schadenersatzklagen gegen Kartellmitglider -Offene Eragen nach der 7. Novellierung des GWB, Beitrâge zum Transnationalen Wirtschaftsrecht, Heft: 60, Halle.
  • ZENTRALE ZUR BEKÂMPEUNG UNLAUTEREN WETTBEWERBS E.V. FRANKFURT AM MAIN (2006), Stellungnahme zum Grünbuch der Kommission zu Schadenersatzklagen wegen Verletzung des EU-Wettbewerbsrechts, http: / / www. wettbe werb szentrale. de/media/get livedo c. aspx?id= 1264, Erişim Tarihi: 05.01.2009.
  • ZIRNGIBL, E. (2006), Kollektiver Rechtsschutz im Zivilprozess in den USA und Deutschland, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Universitât Augsburg, München.
Rekabet Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-552X
  • Yayın Aralığı: Yılda 5 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: Rekabet Kurumu
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Kredi kartları pazarında çok markalılık ve rekabet: rekabet kurulu kararları ışığında pazar analizi

Alper KARAKURT

Karşılaştırmalı perspektiften kamu özel işbirlikleri: Avrupa topluluğu ve Türkiye

Uğur EMEK

AB rekabet Hukukunda tazminat davalarına yönelik reform çalışmaları ve Türk Hukuku bakımından "De lege ferenda" düşünceler

Ayhan KORTUNAY

Leniency programmes

Hilal YILMAZ